Ρωσικη ρουλέτα: Η αυτοχειρία απο την οπτική ενός φίλου του εκλιπόντος

Ακρόαση άρθρου......

Το τι είναι καλό και τι κακό έχει νόημα, όταν έχει νόημα, σε συνθήκες ζωής. Και μονάχα για τους ανθρώπους. Κανείς δε θα ρωτήσει μια πέτρα ή έναν σκατζόχοιρο να του πουν αν είναι καλοί η κακοί. Επίσης, κανείς δεν διανοείται να ρωτήσει ένα πτώμα αν είναι καλό ή κακό. Ακόμα κι αν αυτό το πτώμα ανήκει στον αρχιβασανιστή των SS Μέγκελε, δεν είναι καλό ή κακό. Όταν υπήρξε άνθρωπος, και ενόσω ζούσε, τότε μόνον το ερώτημα είχε ένα νόημα.

Πριν από λίγα χρόνια, ένας παιδικός μου φίλος αυτοκτόνησε. Είχα προσπαθήσει, νόμιζα, να τον βοηθήσω. Στην πραγματικότητα δεν είχα κάνει τίποτα σημαντικό. Ο άνθρωπος είχε πρόβλημα οικογενειακό. Συμβουλές του έδινα, αλλά την ίδια την πηγή του προβλήματος δεν την προσέγγισα όσο εκείνος ζούσε ακόμα, να προσπαθήσω να αλλάξω πραγματικά κάτι. Σκεφτόμουν να μην ανακατευτώ. Κι αυτό, νομίζω πια, ήταν ένα λάθος.

Ο παιδικός μου φίλος δε ζει πια για να το αξιολογήσει και να με καθησυχάσει, όμως εγώ ζω και το πιστεύω.

Βλέπετε, ο άνθρωπος που αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή του, ο μελλοντικός αυτόχειρας δηλαδή, θέλουμε δε θέλουμε, το καταλαβαίνουμε ή αρνούμαστε να το αποδεχθούμε, είναι με το ένα πόδι πέραν του καλού και του κακού ενόσω ζει ακόμα.

Κι αφού είναι μακράν, τότε οι αποφάσεις του μπορεί να είναι απόλυτα κακές χωρίς αυτό να τον απασχολεί πια. Επιπλέον ξεχνάμε κάτι τόσο ουσιώδες που ίσως να μην το βλέπουμε επειδή είναι πελώριο και μπροστά στα μάτια μας: όποιος αποφασίσει να πεθάνει, αυτοτιμωρείται με την πιο σκληρή ποινή που οποιαδήποτε κοινωνία θα μπορούσε να του επιβάλει για οποιοδήποτε έγκλημα έχει διαπράξει, όσο αποτρόπαιο κι αν είναι.

Η ποινή για τον Μέγκελε και κάθε μαζικό δολοφόνο θα είναι σε μερικές χώρες ο θάνατος, όμως σε άλλες θα είναι τα ισόβια. Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα με τη θανατική ποινή καταργημένη, ο σίριαλ κίλερ που αυτοκτονεί, επιβάλει στον εαυτό του ποινή πιο σκληρή από αυτήν που θα του επέβαλε η ίδια η κοινωνία με τους θεσμούς της.

Γιατί δεν υπάρχει κλιμάκωση στην ποινή του θανάτου, δεν υπάρχουν αποχρώσεις, δεν υπάρχει περίπτωση να ξαναβγείς στην κοινωνία στα γεράματα, όπως στα ισόβια. Υπάρχει μόνο η μανιχαιστική εκδοχή:  ζεις ή πεθαίνεις.

Κι όταν αποφασίσεις ότι πεθαίνεις, δε σε νοιάζει πια η ανθρώπινη δικαιοσύνη, για την ακρίβεια δε σε νοιάζουν πια τα ανθρώπινα παρά μόνο σα ματαιοδοξία μιας κάποιας μνήμης, κι αυτό ίσως.

Το καθοριστικό λοιπόν όταν αντιμετωπίζουμε ως φίλοι κι όχι σαν ειδικοί έναν άνθρωπο που εκδηλώνει πρόθεση αυτοχειρίας, είναι -νομίζω- να μην περιοριστούμε σε στερεοτυπικές γενικότητες όπως η κουβέντα “κι εμείς φτάσαμε σε δύσκολες καταστάσεις αλλά δεν καταλήξαμε εκεί”, ούτε να του θυμίσουμε τη ματαιότητα της πράξης, τη χαρά της ζωής, τον πανδαμάτορα χρόνο κι όλα τουτα. Γιατί όταν κάποιος αποφασίσει να πεθάνει, θεωρεί πως "εξιλεώνεται". Πιθανός τρόπος να σώσεις έναν δικό σου άνθρωπο, είναι να επωμιστείς μέρος απ' το βάρος που κουβαλά. Να εμπλακείς ενεργά στο πρόβλημα. Κι αν δε μπορείς ο ίδιος, φρόντισε να διαμορφώσεις στο μέτρο που σου αναλογεί, έναν κόσμο που να υπάρχουν άλλοι που μπορούν.

Κάθε εργοδότης που απολύει έναν εργαζόμενο που αγωνιά και δεν έχει άλλους πόρους, κάθε άπληστος που προκαλεί μια κοινωνική κρίση για να ευημερήσει ο ίδιος, και για να μην επεκταθώ σε παραδείγματα, καθένας που θεωρεί «δικό σου πρόβλημα» αυτό που εσύ βιώνεις με την αγωνία του μελλοθάνατου, κάθε ένας που θεωρεί ότι η φούσκα της προσωπικής του ευημερίας είναι ο μοναδικός υπαρκτός κόσμος, ας το ξέρει: Ρώσικη ρουλέτα παίζει με τον κόσμο.

Γιαυτό, σαν άνθρωπος που εχασε φίλο από αυτοχειρία καθώς δεν ενεπλάκη ενεργά στο πρόβλημα που τον έφερε εκτός ζωής, πιστεύω πλέον ότι ο η εμπλοκή αντί μιας γενικής αντιμετώπισης, εαν βέβαια είναι εφικτή (φυσικά τον πρώτο λόγο πρέπει να έχει ενας ψυχίατρος η ψυχολόγος, αν αυτό είναι εφικτό) ίσως αποτελέσει το δρόμος που, αν είμαστε τυχεροί, να τον οδηγήσει ξανά στο φως εξω απ το τούνελ.

Διαβάστε ακόμη το άρθρο: Οικονομική κρίση και αυτοκτονίες: τελικά συσχετίζονται; του Ψυχολόγου Ν.Δοϊρανλή