Βαρετή ρουτίνα ή καθημερινή ευκαιρία;

Ακρόαση άρθρου......

Πολύ συχνά οι άνθρωποι θεωρούμε κατώτερη πράξη την εκτέλεση ρουτινών, πράξεων που τελούνται με όμοιο τρόπο και δεν χαρακτηρίζονται από πρωτοτυπία.

Το να εκτελείς τις καθημερινές συνήθειες στο σπίτι σου φαντάζει όντως πολύ κατώτερη δραστηριότητα και βιωματική εμπειρία σε σχέση με το να επισκέπτεσαι νέους άγνωστους τόπους η να κάνεις κάτι τελείως νέο και ασυνήθιστο. Και τα πράγματα είναι όντως έτσι αν σέρνεσαι εκτελώντας τις ρουτίνες σου, αν τις βιώνεις ως βαρετές αναγκαστικές διεκπεραιώσεις ή ακόμα χειρότερα ως βασανιστικές αγγαρείες.

Πιθανότατα όμως δεν θα αποκομίζαμε μια τέτοια άποψη βλέποντας έναν Ιάπωνα ή έναν Εγγλέζο να παίρνουνε το τσάι τους. Εκεί μπορεί να βλέπαμε έναν άνθρωπο να εκτελεί μια τελετουργία προετοιμασίας που τον ικανοποιεί πολύ και στη συνέχεια να απολαμβάνει το ρόφημά του, αργά, γαλήνια, όμορφα.

«Μα άμα βιάζομαι για τη δουλειά ή την προετοιμασία των παιδιών εγώ θα κάθομαι να παίζω με τελετουργίες τσαγιού;», φαντάζομαι κάποιο εργαζόμενο γονιό να μου αντιτείνει αρκετά νευριασμένος. «Σήκω πιο νωρίς και μην τρέχεις», του απαντούν οι ειδικοί.

Τα λίγα λεπτά περισσότερου ύπνου δεν θα σε προστατέψουν από τις αρνητικές συνέπειες της πίεσης βιασύνης στην οποία θα περιέλθεις τρέχοντας να προλάβεις. Σε κάθε περίπτωση, βρες τους δικούς σου τρόπους να κάνεις την ίδια δουλειά αλλιώς. Κάπου εδώ βρίσκεται η σοφία να δρας με τον πιο έξυπνο τρόπο ή η ανοησία να κυνηγάς από πίσω τις υποχρεώσεις. Να διαμορφώνεις την καθημερινότητά σου κι όχι να διαμορφώνεσαι παθητικά από αυτή.

Η ικανοποίηση των αναγκών φέρει ικανοποίηση. Ας θυμηθούμε πόσο υπέροχο είναι το νερό όταν διψάς. Αν εκμεταλλευτούμε αυτό το χαρακτηριστικό της φυσιολογίας μας, μπορούμε να επιτελούμε τις αντίστοιχες πράξεις με επίγνωση «όντας παρόντες» την ώρα που τις επιτελούμε και όχι να τις αφήνουμε «στον αυτόματο πιλότο» ή ακόμα χειρότερα με δοξοθυμία υποχρέωσης. Αν μάλιστα καταφέρουμε να «ιεροποιήσουμε» μια πράξη, αν την κάνουμε τελετουργία, είναι δυνατό να αντλούμε μέγιστη ικανοποίηση από την εκτέλεσή της.

Στην περίπτωση που τα καταφέρουμε, είναι δυνατό η εκτέλεση της ρουτίνας να φαίνεται πολύ πιο επιθυμητή εμπειρία από το ταξίδι στο νέο τόπο όπου χάνεις τη βαλίτσα, σου κλέβουν το πορτοφόλι και το διαβατήριο, αρρωσταίνεις ή μπλέκεις σε επικίνδυνες για τη ζωή σου καταστάσεις. Τότε αναδύεται: το «σπίτι μου σπιτάκι μου» και φαντάζεσαι πόσο ωραίο θα ήταν να ήσουν στον καναπέ σου και να διάβαζες…

Τα μακρινά ταξίδια και οι νέοι μαγικοί τόποι και εμπειρίες έχουν εξυμνηθεί τα μάλα. Η εκτέλεση των καθημερινών συνηθειών όμως όχι μόνο δεν υμνείται αλλά λοιδορείται ως βάλτωμα, μούχλα, τα ίδια και τα ίδια, βαρεμάρα..

Αυτό είναι μάλλον ένα λάθος του δυτικού πολιτισμού μας που υπερεκτιμά το νέο, την περιπέτεια, την αλλαγή θέσης στο χώρο αντί του γνωστού, του συνηθισμένου, την πνευματική περιήγηση. Επιτελώντας μια ενέργεια με τον ίδιο γνωστό τρόπο, έτσι που το σώμα δεν αιφνιδιάζεται και όντας προετοιμασμένο (έχοντας δημιουργήσει τα «εξαρτημένα αντανακλαστικά» του) μπορεί να αποκομίζεται σημαντικό όφελος. Οι ειδικοί θεωρούν ορθό να έχουμε την ίδια ρουτίνα στις ώρες ύπνου, φαγητού, τουαλέτας κλπ. Η προτροπή «βγες από τη ζώνη ασφαλείας σου» διακινείται πολύ περισσότερο απ’ ό,τι «απόλαυσε τη δράση σου εντός της ζώνης ασφαλείας σου». Ωστόσο, ο χλευασμός για την δράση στη ζώνη ασφαλείας, ως ατολμία και νωθρότητα δεν είναι δικαιολογημένος.

Προφανώς είναι ορθό να είμαστε ανοιχτοί στις νέες εμπειρίες. Να μην τρέμουμε το άγνωστο το οποίο η ζωή θα φέρει εμπρός μας, να μην αιφνιδιαζόμαστε παραλυτικά με ό,τι καινοφανές γιατί έτσι θα δυστυχήσουμε. Κυρίως όμως γιατί η ανοιχτότητα στη νέα εμπειρία είναι πλούτος. Είναι ευκαιρία για νέες εμπειρίες και για να δουλέψει κι αλλιώς το μυαλό.

Η υπογράμμιση της δυνατότητας να νιώθουμε όμορφα και στη ρουτίνα, καθόλου δεν σημαίνει να φοβόμαστε το νέο και δυνάμει επικίνδυνο. Δεν προτρέπουμε σε περιορισμό, αλλά σε επέκταση της αναζήτησης του ωφέλιμου και απολαυστικού και στο χώρο των «σκουπιδιών» της δράσης: στις «αγγαρείες».  

Υπάρχει μεγάλος πλούτος στην καθημερινή ρουτίνα που μπορούμε να ανακαλύψουμε. Ακόμα και οι φαινόμενες ως αναγκαστικές, βαρετές, ακόμα και απεχθείς δράσεις όπως μπορεί να είναι το πλύσιμο πιάτων, η καθαριότητα του σπιτιού, τα ψώνια κλπ μπορεί να εκτελούνται με τρόπο που να εξασκούν αντί να καταπονούν. Αρκεί να αναγνωρίσουμε και ως ευτύχημα την όποια δράση μπορούμε να επιτελέσουμε.

Πόσοι άνθρωποι με προβλήματα υγείας θα εύχονταν να μπορούσαν να αυτοεξυπηρετηθούν όσο εσύ! Όσοι μπορούμε να κάνουμε κάτι περισσότερο απ’ ό,τι οι locked in ασθενείς είμαστε ευνοημένοι που μπορούμε να το κάνουμε. (Είναι ωστόσο εκπληκτικό πως ακόμα και ασθενείς με το σύνδρομο locked in, οι οποίοι λόγω πλήρους παράλυσης σχεδόν όλων των εκούσιων μυών του σώματός τους δεν μπορούν να κάνουν οτιδήποτε, πέρα από το να κινούν τα μάτια, θέλουν να συνεχίσουν να ζουν και δεν νιώθουν τόσο δυστυχείς όσο φανταζόμαστε εμείς με τους τόσους βαθμούς ελευθερίας κίνησης). Ναι, το να νιώθει κανείς ευγνωμοσύνη που μπορεί να επιτελεί «όλες αυτές τις αγγαρείες» είναι πολύ πιο έξυπνο από το να κλαίγεται για το ότι είναι καταδικασμένος να τις κάνει. Με λίγη φαντασία μπορεί να είναι ακόμα και ευκαιρίες για γυμναστική ή διαλογισμό, αν υπάρχει λίγη επινοητικότητα στον τρόπο που εκτελούνται.

Σίγουρα το νέο μπορεί να προσφέρει άλλη έξαρση, αλλά χρειάζεται να τύχει και να πετύχει. Πολλές φορές όμως ούτε τυχαίνει ούτε πετυχαίνει κατ’ ευχήν και όπως η φαντασίωση μας προσδοκά. Η ρουτίνα μπορεί να μας προσφέρει σταθερότερα οφέλη, με μεγαλύτερη δόση ηρεμίας.

Είναι κακή τέχνη να κάνεις την καθημερινή σου ρουτίνα απλή διεκπεραίωση στον αυτόματο και ακόμα χειρότερο αγγαρεία.

Είναι καλή τέχνη να προσπαθείς να κάνεις τη ρουτίνα γυμναστική, πνευματική εξάσκηση, τελειτουργία, να την εκτελείς με ευγνωμοσύνη και τελικά να την απολαμβάνεις.