Πως επηρεάζουν οι αγχώδεις διαταραχές τους νέους ενήλικες: Προοπτικές για βελτίωση της ποιότητας ζωής

Ακρόαση άρθρου......

Οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν μία από τις πιο κοινές ψυχιατρικές καταστάσεις, επηρεάζοντας μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Ιδιαίτερα, οι νέοι ενήλικες φαίνεται να είναι μια ευάλωτη ομάδα που πλήττεται από αυτές τις διαταραχές, καθώς η μετάβαση στην ενήλικη ζωή, οι πιέσεις των σπουδών, οι κοινωνικές προσδοκίες και οι επαγγελματικές ανησυχίες συχνά εντείνουν τα συμπτώματα του άγχους.

Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων είναι η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ), η οποία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του άγχους και την ενίσχυση της συναισθηματικής ανθεκτικότητας.

Δίνοντας έναν ορισμό στις αγχώδεις διαταραχές θα λέγαμε πως είναι ψυχιατρικές καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από υπερβολικό και συχνά μη ρεαλιστικό άγχος ή φόβο. Αυτές οι διαταραχές περιλαμβάνουν διάφορους τύπους, όπως:

Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (ΓΑΔ): Χαρακτηρίζεται από διαρκές και υπερβολικό άγχος για καθημερινά θέματα, όπως η δουλειά, η υγεία ή οι σχέσεις.

Αγοραφοβία: Είναι μια ψυχιατρική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από τον έντονο φόβο ή την αποφυγή καταστάσεων ή χώρων όπου το άτομο μπορεί να αισθανθεί ότι δεν μπορεί να διαφύγει ή να ζητήσει βοήθεια σε περίπτωση που εμφανιστούν έντονα συμπτώματα άγχους ή πανικού. Η λέξη "αγοραφοβία" προέρχεται από τις λέξεις "αγορά" (που σημαίνει "ανοιχτός χώρος") και "φοβία" (που σημαίνει "φόβος"). Ωστόσο, η διαταραχή δεν περιορίζεται μόνο σε ανοιχτούς χώρους, αλλά περιλαμβάνει και χώρους όπως εμπορικά κέντρα, δημόσιες συγκοινωνίες, κινηματογράφους, και άλλες γεμάτες ή περιορισμένες περιοχές.

Οι άνθρωποι που πάσχουν από αγοραφοβία συχνά αισθάνονται ότι μπορεί να βιώσουν κρίση πανικού ή να είναι αβοήθητοι σε περίπτωση που υπάρξει κάποια δυσκολία, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν τέτοιες καταστάσεις ή να τις αντέχουν μόνο εάν είναι συνοδευόμενοι από άλλους. Στην πιο σοβαρή μορφή της, η αγοραφοβία μπορεί να οδηγήσει το άτομο να περιορίσει δραστικά τις κοινωνικές του αλληλεπιδράσεις και τις καθημερινές του δραστηριότητες.

Κοινωνική αγχώδης διαταραχή: Ο φόβος ή η έντονη ανησυχία για την κρίση ή την απόρριψη σε κοινωνικές καταστάσεις.

Διαταραχή πανικού: Περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενους και ξαφνικούς πανικούς ή κρίσεις άγχους που εκδηλώνονται με σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία, δύσπνοια και ζαλάδα.

Η επίπτωση αυτών των διαταραχών στους νέους ενήλικες είναι σημαντική. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, περίπου το 18% των ενηλίκων στις ΗΠΑ υποφέρουν από κάποια μορφή αγχώδους διαταραχής, με την ηλικία των 18-29 να είναι ιδιαίτερα επιρρεπής.

Οι νέοι ενήλικες βιώνουν αυξημένο άγχος λόγω των αλλαγών που συμβαίνουν στην προσωπική τους ζωή και το περιβάλλον τους.

2. Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Αγχωδών Διαταραχών στους Νέους Ενήλικες

Οι νέοι ενήλικες εκτίθενται σε πληθώρα παραγόντων που ενδέχεται να συμβάλουν στην ανάπτυξη αγχωδών διαταραχών. Αυτοί περιλαμβάνουν:

Μεταβολές στη ζωή και κοινωνικές πιέσεις: Η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση, η αλλαγή περιβάλλοντος λόγω σπουδών ή επαγγελματικών αποφάσεων και η αναζήτηση επαγγελματικής και κοινωνικής ταυτότητας μπορούν να προκαλέσουν έντονο άγχος.

Γενετικοί παράγοντες: Οικογενειακό ιστορικό ψυχιατρικών διαταραχών μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία για την ανάπτυξη αγχωδών καταστάσεων.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η έλλειψη υποστήριξης, οι κακές κοινωνικές σχέσεις και το άγχος που προκαλεί η καθημερινότητα μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνιση αυτών των διαταραχών.

Η συνύπαρξη αυτών των παραμέτρων μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία του ατόμου, επηρεάζοντας την προσωπική και επαγγελματική του ζωή.

Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ)

Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ) είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές ψυχολογικές θεραπείες για την αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών. Η ΓΣΘ επικεντρώνεται στην αναγνώριση και αλλαγή των δυσλειτουργικών σκέψεων και συμπεριφορών που ενισχύουν το άγχος.

Η βασική θεωρία πίσω από τη ΓΣΘ είναι ότι οι αρνητικές σκέψεις και οι προκαταλήψεις μπορούν να ενισχύσουν το άγχος και τις ανησυχίες, και ότι η αλλαγή αυτών των σκέψεων μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα του άγχους.

Η ΓΣΘ έχει ως στόχο να:

Αναγνωρίσει τις αρνητικές ή διαστρεβλωμένες σκέψεις: Οι ασθενείς εκπαιδεύονται να αναγνωρίζουν σκέψεις που ενδέχεται να ενισχύουν το άγχος, όπως οι υπερβολικοί φόβοι για καταστροφή ή απόρριψη.

Αναπροσαρμόσει αυτές τις σκέψεις: Μέσω της αναγνώρισης και της εκτίμησης αυτών των σκέψεων, οι ασθενείς μαθαίνουν πώς να τις αντικαθιστούν με πιο ρεαλιστικές και λειτουργικές σκέψεις.

Αντιμετωπίσει τα συμπτώματα μέσω συγκεκριμένων στρατηγικών: Η ΓΣΘ διδάσκει διάφορες τεχνικές, όπως η έκθεση, η αποδόμηση των αρνητικών σκέψεων και η ενεργοποίηση, που επιτρέπουν στους νέους να διαχειρίζονται αποτελεσματικά το άγχος τους.

Η ΓΣΘ χρησιμοποιεί διάφορες στρατηγικές και τεχνικές για να βοηθήσει τα άτομα να μειώσουν τα επίπεδα άγχους τους:

1. Εκπαίδευση για το άγχος: Ο ασθενής εκπαιδεύεται για την κατανόηση των φυσιολογικών και ψυχικών αντιδράσεων του άγχους, ώστε να μπορεί να αναγνωρίσει τα πρώτα σημάδια άγχους και να αντιδράσει αποτελεσματικά.

2. Αναγνώριση και αναθεώρηση αρνητικών σκέψεων: Στη διαδικασία αυτή, ο θεραπευτής ενθαρρύνει τον ασθενή να εντοπίσει αρνητικές σκέψεις, όπως "θα αποτύχω" ή "θα συμβεί το χειρότερο", και να τις αντικαταστήσει με πιο ρεαλιστικές και ενισχυτικές σκέψεις.

3. Διαχείριση της σωματικής έντασης: Μέσω της χαλάρωσης, της αναπνοής και άλλων τεχνικών, οι ασθενείς μαθαίνουν πώς να μειώσουν τη σωματική ένταση που συνδέεται με το άγχος.

4. Στρατηγικές έκθεσης: Οι ασθενείς συχνά εκτίθενται σε καταστάσεις που τους προκαλούν άγχος με σταδιακό τρόπο, ώστε να μειώσουν το φόβο και την αποφυγή που ενισχύουν το άγχος.

Πολλές φορές βέβαια η εστίαση μόνο στο σύμπτωμα του άγχους δεν είναι αποτελεσματική για αυτό και χρειάζεται να αναζητηθούν οι αιτίες, οι παράγοντες που μπορεί να ενεπλάκησαν ώστε να εκδηλωθεί η διαταραχή αλλά και οι παράγοντες που μπορεί να ενισχύουν την διατήρηση της αγχώδους διαταραχής.

Αποτελεσματικότητα της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η ΓΣΘ είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών. Έρευνες δείχνουν ότι οι νέοι ενήλικες που υποβάλλονται σε ΓΣΘ για αγχώδεις διαταραχές παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση στα συμπτώματα άγχους και στη γενικότερη ποιότητα ζωής τους (Hofmann et al., 2012).

Μάλιστα, η ΓΣΘ μπορεί να επιφέρει μόνιμες αλλαγές στον τρόπο σκέψης των ατόμων, με αποτέλεσμα τη μακροχρόνια διαχείριση του άγχους.

Οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν μια σημαντική πρόκληση για τους νέους ενήλικες, αλλά με την κατάλληλη ψυχολογική παρέμβαση, όπως η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία, τα άτομα μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται τα συμπτώματά τους και να βελτιώσουν τη ζωή τους.

Η ΓΣΘ αποδεικνύεται αποτελεσματική για την αναγνώριση και την αλλαγή των δυσλειτουργικών σκέψεων και για την ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης του άγχους που ενισχύουν την ανθεκτικότητα του ατόμου και μπορούν να προσφέρουν στα άτομα που πάσχουν απο αγχώδη διαταραχή τα εφόδια για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Hofmann, S. G., Asnaani, A., Vonk, I. J., Sawyer, A. T., & Fang, A. (2012). The Efficacy of Cognitive Behavioral Therapy: A Review of Meta-analyses. Cognitive Therapy and Research, 36(5), 427-440.

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: American Psychiatric Publishing.

McEvoy, P. M., & Nathan, P. (2007). Cognitive Behavioral Therapy for Anxiety Disorders. Clinical Psychology Review, 27(3), 276-294.