Μαθηματικοφοβία και ο Εφηβικός Ψυχισμός: Επιπτώσεις και Στρατηγικές Αντιμετώπισης

Ακρόαση άρθρου......

Η μαθηματικοφοβία είναι ένα σύνθετο και πολυδιάστατο φαινόμενο που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχολογία και την ανάπτυξη των εφήβων.

Ο όρος αναφέρεται σε έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, όπως άγχος, φόβος και αποφυγή, που συνδέονται με την αντιμετώπιση μαθηματικών θεμάτων.

Αυτές οι αντιδράσεις μπορεί να εμποδίζουν την ακαδημαϊκή και κοινωνική πρόοδο του ατόμου, επηρεάζοντας την αυτοεκτίμησή του και την αίσθηση επάρκειας.

Ορισμός και Χαρακτηριστικά της Μαθηματικοφοβίας

Η μαθηματικοφοβία χαρακτηρίζεται από έντονο άγχος και φόβο όταν οι έφηβοι έρχονται αντιμέτωποι με μαθηματικές καταστάσεις, είτε πρόκειται για μαθηματικά προβλήματα, εξετάσεις ή ακόμα και καθημερινές καταστάσεις που απαιτούν μαθηματική σκέψη (Ashcraft & Kirk, 2001).

Έρευνες δείχνουν πως, περίπου, ένα 20% των μαθητών φοβάται τα μαθηματικά, ένα 18% των μαθητών δεν έχει την ικανότητα να οργανώσει τις σκέψεις του κατά τη διάρκεια της μαθηματικής διαδικασίας και μόνο ένα 7% αποφεύγει τελείως τα μαθηματικά (Tobias, S., 2001).

Επιπλέον, σύμφωνα με τους Dowker et al. (2016), η μαθηματικοφοβία μπορεί να εκδηλώνεται με σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία, ιδρώτα και κεφαλαλγία, αλλά και με ψυχολογικές αντιδράσεις, όπως η αίσθηση ανικανότητας και η αποφυγή της συμμετοχής σε μαθηματικά καθήκοντα.

Αιτίες Μαθηματικοφοβίας

Η μαθηματικοφοβία μπορεί να έχει διάφορες αιτίες που σχετίζονται με την παιδική και εφηβική ανάπτυξη. Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η οικογενειακή ή σχολική ατμόσφαιρα, καθώς οι αρνητικές εμπειρίες με μαθηματικά, όπως η έλλειψη στήριξης από εκπαιδευτικούς ή γονείς, ή η επίκριση των προσπαθειών του παιδιού, μπορεί να προκαλέσουν ανασφάλεια και άγχος. Ορίστηκε ότι οι αρνητικές εμπειρίες από νωρίς μπορούν να δημιουργήσουν ενδείξεις φοβίας που παραμένουν καθ' όλη την εφηβεία (Hembree, 1990).

Μια άλλη αιτία είναι η αντιληπτή κοινωνική πίεση. Σύμφωνα με μελέτες, οι έφηβοι που εντάσσονται σε κοινωνικές ομάδες όπου η μαθηματική ικανότητα θεωρείται κριτήριο για την ακαδημαϊκή αξία, είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη μαθηματικής φοβίας (Beilock & Maloney, 2015). Αυτή η κοινωνική πίεση μπορεί να ενισχυθεί από στερεότυπα φύλου, όπως οι διαφορές στις μαθηματικές ικανότητες μεταξύ αγοριών και κοριτσιών.

Ψυχολογικές Επιπτώσεις της Μαθηματικοφοβίας στον Έφηβο

Η μαθηματικοφοβία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ψυχολογία του εφήβου με κυριότερη την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οι έφηβοι που παλεύουν με τη μαθηματικοφοβία συχνά αισθάνονται ανεπαρκείς, κάτι που μπορεί να επηρεάσει τη γενικότερη εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους (Chinn, 2009). Η αίσθηση της αποτυχίας μπορεί να προκαλέσει αισθήματα απογοήτευσης και μειωμένης αυτοεκτίμησης, που συχνά οδηγούν σε αποφυγή της μάθησης και περιορισμένη προσπάθεια.

Ακόμα, η μαθηματικοφοβία μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη γενικευμένου άγχους και κατάθλιψης. Έφηβοι που βιώνουν συνεχώς άγχη σχετικά με τα μαθηματικά είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν συναισθηματικά προβλήματα, όπως γενικότερη ανησυχία, αίσθημα απελπισίας και καταθλιπτικά συμπτώματα (Beilock et al., 2010). Οι φόβοι αυτοί δεν περιορίζονται μόνο στο σχολικό περιβάλλον, αλλά επηρεάζουν και άλλους τομείς της ζωής τους, όπως η κοινωνική αλληλεπίδραση και η συναισθηματική ευημερία.

Αντιμετώπιση της Μαθηματικοφοβίας

Η αντιμετώπιση της μαθηματικοφοβίας απαιτεί μια συνδυασμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει στρατηγικές για την καταπολέμηση του άγχους και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των εφήβων. Σύμφωνα με έρευνες, η ψυχολογική υποστήριξη και η στήριξη από τους εκπαιδευτικούς είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση αυτής της φοβίας (Bohon & Ashcraft, 2009). Προγράμματα που ενσωματώνουν θεραπευτικές τεχνικές, όπως η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία (CBT), έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στη μείωση του μαθηματικού άγχους (Schellings & Mol, 2011).

Μια συγκεκριμένη τεχνική της CBT που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της μαθηματικής φοβίας είναι η γνωστική αναδιάρθρωση.

Αυτή η τεχνική στοχεύει στο να βοηθήσει τον έφηβο να αναγνωρίσει και να αμφισβητήσει τις αρνητικές σκέψεις που συνδέονται με τα μαθηματικά. Για παράδειγμα, ένας έφηβος μπορεί να σκέφτεται «Δεν θα καταφέρω ποτέ να λύσω αυτό το πρόβλημα» ή «Είμαι πολύ κακός στα μαθηματικά». Με την καθοδήγηση του θεραπευτή, ο έφηβος μαθαίνει να αναγνωρίζει αυτές τις σκέψεις και να τις αντικαθιστά με πιο ρεαλιστικές και θετικές σκέψεις, όπως «Μπορώ να καταλάβω τα μαθηματικά με τον καιρό αν κάνω προσπάθεια» ή «Ακόμα κι αν κάνω λάθος, είναι μέρος της διαδικασίας μάθησης» (Beilock & Maloney, 2015).

Επιπλέον, η έκθεση σε αγχώδεις καταστάσεις αποτελεί μια άλλη τεχνική CBT. Εδώ, ο έφηβος εκτίθεται σταδιακά σε μαθηματικά προβλήματα ή καταστάσεις που προκαλούν άγχος, ξεκινώντας από απλά και προοδευτικά πιο δύσκολα ζητήματα. Αυτή η διαδικασία βοηθά στη μείωση του άγχους και στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του ατόμου όταν αντιμετωπίζει μαθηματικά ζητήματα.

Η διδασκαλία μέσω θετικών ενισχύσεων, η ενθάρρυνση της προσπάθειας και η δημιουργία ενός θετικού μαθησιακού περιβάλλοντος μπορεί επίσης να βοηθήσουν τους εφήβους να ξεπεράσουν τη φοβία τους (Siegler, 2016).

Ορισμένες στρατηγικές περιλαμβάνουν την εφαρμογή παιχνιδιών που αναπτύσσουν μαθηματικές ικανότητες, χωρίς να προκαλούν άγχος, καθώς και τη χρήση τεχνικών χαλάρωσης για τη μείωση του φυσιολογικού άγχους που σχετίζεται με τη μαθηματική σκέψη.

Συμπεράσματα

Η μαθηματικοφοβία είναι ένα σημαντικό ζήτημα που επηρεάζει την ψυχολογία των εφήβων, με συνέπειες που εκτείνονται πέρα από τα όρια της μαθηματικής επίδοσης.

Η κατανόηση των αιτίων και της φύσης της μαθηματικοφοβίας, καθώς και η εφαρμογή κατάλληλων στρατηγικών παρέμβασης, είναι ουσιώδης για την ψυχική υγεία και την ακαδημαϊκή επιτυχία των εφήβων. Η συνεργασία γονέων, δασκάλων και ψυχολόγων είναι απαραίτητη για την υποστήριξη των νέων που αντιμετωπίζουν αυτή την πρόκληση.

Βιβλιογραφία

Ashcraft, M. H., & Kirk, E. P. (2001). The relationships among working memory, arithmetic performance, and mathematical anxiety. Memory & cognition, 29(6), 898-909.
Beilock, S. L., & Maloney, E. A. (2015). Math anxiety: A factor in math achievement. Current Directions in Psychological Science, 24(3), 217-222.
Bohon, C., & Ashcraft, M. H. (2009). Cognitive interventions for math anxiety. Psychological Science Agenda, 23(3), 51-58.
Chinn, S. (2009). The fear of mathematics. Routledge.
Tobias, S. (2001). Overcoming Math Anxiety. New York: W.W. Norton & CO. 
Greenwood, J. (1984). My anxiety about math anxiety. Mathematics Teacher, 77, 662-663
Dowker, A., Sarkar, A., & Looi, C. Y. (2016). Mathematics anxiety: What have we learned in 60 years? Frontiers in Psychology, 7, 508.
Hembree, R. (1990). The nature, effects, and relief of mathematics anxiety. Journal for Research in Mathematics Education, 21(1), 33-46.
Schellings, G., & Mol, E. (2011). Reducing mathematics anxiety in students. Mathematics Education Research Journal, 23(3), 283-298.
Siegler, R. S. (2016). How children develop. Pearson.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ιωάννα Δημητριάδου - Ψυχολόγος

Ιωάννα Δημητριάδου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος - Ειδική Παιδαγωγός. Εξειδίκευση στη Δυσλεξία, στη ΔΕΠ-Υ και στις Μαθησιακές Διαταραχές, PgD
Συμβουλευτική Υποστήριξη Γονέων, Συγγραφέας στο Upbility Publications | Μέλος του British Psychological Society, GMBPsS, GBC (#507984), Μέλος του British Dyslexia Association 

6937423882

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού