Εάν αλλάζατε την ψυχοθεραπευτική σας προσέγγιση, ποια θα επιλέγατε και γιατί;

Ακρόαση άρθρου......

Η επιλογή της ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης που ακολουθεί ένας ψυχοθεραπευτής, αποτελεί κομβικό σημείο στη διαδρομή που θα ακολουθήσει στην άσκηση της ψυχοθεραπείας, στην μεθοδολογία και γενικά στον τρόπο με τον οποίο θα προσεγγίσει τους θεραπευόμενους και θα προσπαθήσει να είναι βοηθητικός γι' αυτούς.

Στα πλαίσια της ενότητας «Οι ψυχοθεραπευτές στο ντιβάνι του Psychologygr», επικοινωνήσαμε με οκτώ (8) συνεργάτες - Ειδικούς Ψυχικής Υγείας θέτοντας ένα μάλλον... μη αναμενόμενο ερώτημα. Συγκεκριμένα, δεν τους ζητήσαμε να μας μιλήσουν μόνογια την προσέγγιση που έχουν επιλέξει, αλλά τους ρωτήσαμε το εξής: 

Εάν αλλάζατε την ψυχοθεραπευτική σας προσέγγιση, ποια θα επιλέγατε και γιατί;

Ακολουθούν οι απαντήσεις των ψυχοθεραπευτών, τους οποίους φυσικά ευχαριστούμε για τη συμμετοχή τους, στο Ντιβάνι του Psychology!.

Η Χρηστάκη Βασιλεία, σύμβουλος ψυχικής υγείας και συνθετική ψυχοθεραπεύτρια μας είπε:

Ξεκινώντας την θεραπευτική μου διαδρομή, αρχικά μέσα από την προσωπική μου ανάγκη για θεραπεία και αργότερα ως θεραπεύτρια, ακολούθησα το μονοπάτι της συνθετικής προσέγγισης. Η συνθετική μέσα από μία ολιστική προσέγγιση του ατόμου, εστιάζει στο άτομο, στις δικές του ανάγκες και στο βίωμα του. Ακολουθώντας το αίτημα του θεραπευόμενου, ξετυλίγεται ένα μαγικό κουβάρι σκέψεων και συναισθημάτων που οδηγούν σε βαθύτερες αξίες και ανάγκες. Αυτή είναι η «μαγεία» της συνθετικής θεραπείας. Αλλάζει μορφή ανάλογα με την ανάγκη του ατόμου. Εκείνη ακολουθεί και προσαρμόζεται στις ανάγκες του και όχι το αντίθετο.

Αν γυρνούσα πίσω τον χρόνο και χρειαζόταν να επιλέξω ξανά, η επιλογή μου θα ήταν πάλι η συνθετική. Γιατί έχει ως κεντρικό σημείο, τον άνθρωπο.

Η Καρατοσίδη Βάλια, Ψυχολόγος, Κλινική Νευροψυχολόγος και υποψήφια Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου μας είπε: 

Η προσέγγιση που εφαρμόζω είναι η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία. Βασικός λόγος της επιλογής μου ήταν η δομημένη οργάνωσή της και η μεγάλη ποικιλία τεχνικών που διαθέτει, που για ένα νέο θεραπευτή είναι πολύ χρήσιμος οδηγός. Είναι ακόημ ιδιαίτερα μελετημένη ερευνητικά και έχει αναδειχθεί η αποτελεσματικότητα της στην επιστημονική κοινότητα.

Εάν είχα τη δυνατότητα να επιλέξω ξανά μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση αυτή θα ήταν η ανθρωπιστική - υπαρξιακή. Οι αξίες που πρεσβεύει συμβαδίζουν με τις δικές μου αξίες ως θεραπεύτρια και ως άνθρωπος. Η ενσυναίσθηση, η αυθεντικότητα, η ειλικρίνεια και η άνευ όρων αποδοχή αποτελούν αξίες που προσπαθώ να αναδεικνύω σε όλη τη διάρκεια της θεραπείας με τους/ις θεραπευόμενους/ες μου. Επίσης, θεωρώ ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση μπορεί να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά προγενέστερες τραυματικές εμπειρίες του ατόμου και πυρηνικά δυσλειτουργικά σχήματα.

Η Ακριβή Καρίμπα, Ψυχολόγος με ειδίκευση στη Συμβουλευτική Ψυχοθεραπεία, ψυχοδυναμικής κατεύθυνσης ανέφερε:

Ως επαγγελματίας ψυχικής υγείας θεωρώ ότι η προσέγγιση που εφαρμόζω αντικατοπτρίζει το πώς εγώ βλέπω τον εαυτό μου ως προσωπικότητα.  Άρα δεν επέλεξα τυχαία την ψυχοδυναμική προσέγγιση. Οι πρώιμες εμπειρίες μας έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στο πώς βλέπουμε τον εαυτό μας και πώς τον «τοποθετούμε» στον κόσμο. Μέσα από την ψυχοδυναμική θεραπεία και τις τεχνικές της φωτίζονται ασυνείδητα κομμάτια που παλαιότερα δεν μπορούσαμε να τα διαχειριστούμε και στο εδώ και το τώρα, ανακαλύπτουμε τi είναι αυτό που μας «κρατούσε» πίσω και επαναπροσδιορίζουμε ποιοι είμαστε πραγματικά.

Αν το σώμα είναι ο καθρέφτης της  ψυχής τότε η κατανόηση και η βαθιά ενσυναίσθηση του τί συμβαίνει στο σώμα  είναι θεραπευτικό εργαλείο. Αν επέλεγα μια άλλη προσέγγιση θα ήταν η Focusing - βιωματική προσέγγιση γιατί με το να αποκτάμε μια βαθιά σωματική αίσθηση αυτού που βιώνουμε, να συνδέουμε δηλαδή το πνεύμα με το σώμα μας, διευρύνει και αλλάζει τον τρόπο που βιώνουμε τις ψυχικές εντάσεις και άρα την αυτογνωσία μας.

Η Δήμητρα Τσαλίμα, Ψυχολόγος και  θεραπεύτρια Gestalt μας είπε: 

Η θεραπευτική προσέγγιση που έχω επιλέξει είναι η θεραπευτική προσέγγιση Gestalt. Η προσέγγιση Gestalt είναι μία προσέγγιση που έχει ως στόχο το άτομο να αποκτήσει την επίγνωση το τι ακριβώς βιώνει στο "εδώ και τώρα". Μέσα από τη διαδικασία της επίγνωσης, το άτομο κερδίζει την κατανόηση του εαυτού του και του περιβάλλοντός του. Γνωρίζει τη δυνατότητα για αλλαγή και την ικανότητά του να κάνει επιλογές, ούτως ώστε να ζει μια αυθεντική, με νόημα, ζωή.

Στην θεραπεία Gestalt δεν ρωτάμε το γιατί αλλά το τι και το πώς συμβαίνει. Η θεραπευτική σχέση στην προσέγγιση Gestalt ορίζεται ως μία σχέση οριζόντια και όχι ιεραρχική, η οποία δίνει έμφαση στην πλήρη και αυθεντική δέσμευση και συνεργασία μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου.

Στην θεραπεία Gestalt η σχέση θεραπεύει. Η θεραπευτική σχέση, βασίζεται στη γνήσια επαφή και αλληλεπίδραση και όχι σε μια ερμηνεία του θεραπευτή ή στη χρήση στείρων τεχνικών. Λαμβάνει και καθρεφτίζει αυτό που συμβαίνει στην αλληλεπίδραση με τον θεραπευόμενο, έτσι ώστε αυτό να γίνει μέρος της θεραπείας. Ο θεραπευτής Gestalt δεν είναι μία ουδέτερη φιγούρα. Είναι παρών στην θεραπευτική διαδικασία καλώντας το θεραπευόμενο σε μία ενεργή συνεργασία. Δεν παραμένει ουδέτερος αλλά γίνεται «ο θεραπευτής εργαλείο της δουλειάς του».

Αν επέλεγα μία διαφορετική προσέγγιση αυτή θα ήταν η Δραματοθεραπεία. Στην Δραματοθεραπεία η ιστορία του κάθε ατόμου, η προσωπική του ιστορία, παρουσιάζεται με συμβολική μορφή. Η επεξεργασία των θεμάτων γίνεται από την δραματική πραγματικότητα, συχνά με υλικό από θεατρικά έργα, μύθους, παραμύθια, τα οποία μιλούν για την ανθρώπινη κατάσταση. Το άτομο στη θεραπευτική διαδικασία υπό το πρίσμα της δραματοθεραπείας δουλεύει ταυτόχρονα ψυχή και σώμα - αυτό είναι το μεγάλο κέρδος της συγκεκριμένης θεραπευτικής προσέγγισης.

Διαβάστε ακόμη τα σχετικά άρθρα:
 Ψέματα και Ψυχοθεραπεία: Τί λένε οι Ειδικοί, αλλά και οι θεραπευόμενοι
Αμοιβή Ψυχολόγου και Ακύρωση Συνεδρίας από τον Θεραπευόμενο

Η Ειρήνη Γελέκη, ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια ανέφερε:

Εχω εκπαιδευθεί στις εξής προσεγγίσεις: Γνωσιακή- Συμπεριφορική, Συστημική, Βιοθυμική Υπνοθεραπεία, ενώ στο παρόν συνεχίζω στη Δεκτική Μουσικοθεραπεία και το Storyplay (Εκφραστικές- Δημιουργικές προσεγγίσεις).

Θεωρώ ότι ο συνδυασμός τους προσφέρει ευελιξία και εύρος εφαρμογών στην εργασία μου, ενώ μπορεί να παρέχει διαφορετικές εναλλακτικές οπτικές από την πλευρά της κάθε προσέγγισης. Επιπλέον ενισχύει τη σύνδεση/ αλληλεπίδραση νοητικών διεργασιών - συναισθημάτων - βιωμένης αίσθησης - διαδικασίας συμπεριφοράς & τη συνεργασία συνειδητών - υποσυνείδητων λειτουργιών: Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό φέρει πολύ καλά αποτελέσματα στην ψυχοθεραπεία, καθώς βοηθά το θεραπευόμενο να εκφραστεί και με λεκτικό αλλά και μη-λεκτικό τρόπο (αξιοποίηση φαντασίας, τεχνών, αφήγησης, δημιουργικής γραφής, κλπ)

Όλες οι προσεγγίσεις έχουν να προσφέρουν τη δική τους οπτική και να βοηθήσουν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Δεν θα άλλαζα κάτι στις προηγούμενες σπουδές μου και έχω τη διάθεση να μάθω περισσότερα. Στο παρόν είτε μέσω των σπουδών, είτε διαβάζοντας συγκεκριμένα βιβλία, μαθαίνω περισσότερα για προσεγγίσεις σχετικές με το ψυχικό τραύμα, για τις υπαρξιακές προσεγγίσεις, καθώς και για την αξιοποίηση των τεχνών στην ψυχοθεραπεία (πχ. μουσική, εικαστικά, αφήγηση, ψυχόδραμα, κλπ.)

Ο  Άγγελος Λεβέντης, ψυχοθεραπευτής και επιστημονικός υπεύθυνος του Zen Therapy Center ανέφερε:

Η Θεραπευτική προσέγγιση μου είναι το κλασικό μορενικό Ψυχόδραμα, την οποία μέσα στα χρόνια και τις επόμενες εκπαιδεύσεις δε νιώθω ότι την έχω αλλάξει, αλλά κάθε φορά την εμπλουτίζω και βάζω ολοένα και περισσότερο και τη δικιά μου εμπειρία των χρόνων.  Η επόμενη μου εκπαίδευση θα είναι στη NARM Τραυματοθεραπεία, για το Σύνθετο Ψυχικό Τραύμα, το οποίο αποτέλεσε και αντικείμενο του μεταπτυχιακού μου σε θεωρητικό επίπεδο.

Η Γεωργία Νέδιου, εκπαιδευόμενη αυτή την περίιοδο στη Συστημική θεραπεία, μας είπε:

Αυτή τη στιγμή εκπαιδεύομαι στην συστημική προσέγγιση και άμεσα προσπαθώ να εφαρμόσω όσα μαθαίνω στην εργασία μου. Πιθανώς σε μια φιλική συζήτηση, θα υπερασπιζόμουν σθεναρά πόσο συνειδητή είναι αυτή η επιλογή.

Η απάντηση μου όμως θα ήταν μόνο εν μέρει αληθινή. Η συστημική προσέγγιση, όπως συνειδητοποιώ, έρχεται και βάζει το λιθαράκι της πάνω στον τρόπο με τον οποίο ήδη αντιμετώπιζα την ψυχοθεραπευτική δουλειά και τις ψυχικές δυσκολίες. Η υπόλοιπη αλήθεια είναι πως στην δουλειά μου, κάποιες φορές, πιάνω τον εαυτό μου να σκέφτεται από την οπτική διαφορετικών προσεγγίσεων και πολλές φορές η εννοιολογική προσέγγιση μιας κατάστασης από αυτές έχει αποδειχθεί πολύ πιο αποτελεσματική.

Συνήθως, οι διαφορετικοί τρόποι προσέγγισης που χρησιμοποιώ προέρχονται από την γνωστική-συμπεριφορική προσέγγιση, ίσως εξαιτίας της έμφασης που δίνει στους τρόπους επίλυσης δυσκολιών στο παρόν, κάτι το οποίο ορισμένες φορές αποδεικνύεται εξαιρετικά σημαντικό.

Εάν επρόκειτο να ξανά-επιλέξω προσέγγιση, πιστεύω πως αυτή θα είναι η γνωστική-συμπεριφορική. Ωστόσο, τείνω να πιστεύω πως, εάν υιοθετήσω οποιαδήποτε από αυτές ως βίβλο, τότε θα στερούσα την ανάπτυξη νέων ερεθισμάτων και ιδεών τόσο από τον εαυτό μου όσο κι από τους ανθρώπους που αναζητούν βοήθεια από εμένα. Ίσως η αλήθεια που προσπαθώ να εκφράσω να είναι πως πάντα υπάρχει κάτι που βρίσκεται πιο κοντά στην φιλοσοφία μας και το επιλέγουμε αλλά συνήθως υπάρχει και κάτι χρήσιμο σε όλα όσα βιαζόμαστε γρήγορα να απορρίψουμε.

Στις Σκιές του Έρωτα, για τους αιρετικούς της αγάπης , του Πέτρου Θεοδώρου, από τις Εκδόσεις PSYCHOLOGY.GR:  Αποκτήστε το βιβλίο των Ερώτων, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας.

Η Ιφιγένεια Αμανατιάδου, εκπαιδευόμενη αυτή την περίοδο στη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, μας είπε:

Είμαι εκπαιδευόμενη στη ΓΣΘ, την οποία επέλεξα καθώς προσφέρει ένα οργανωμένο και πρακτικό μοντέλο, το οποίο διευκολύνει το θεραπευτικό έργο των θεραπευτών. ;Oταν την επέλεξα έδινα περισσότερη έμφαση στο γνωστικό πεδίο της προσωπικότητας, κάτι στο οποίο εστιάζει το συγκεκριμένο μοντέλο.

Ωστόσο είχα την ευκαιρία μέσα από διάφορα εργασιακά πλαίσια να εκτεθώ και σε άλλα είδη ψυχοθεραπείας. Επίσης, σημαντικό ρόλο έπαιξε και η δική μου προσωπική θεραπεία. Όλα αυτά συνέδραμαν στο να ενδιαφέρομαι πολύ και για τη Θεραπεία Σχημάτων, καθώς η αντίστοιχη θεωρία προσφέρει έναν πλήρη οδηγό για την κατανόηση πολλών ζητημάτων σκέψης, συναισθήματος, συμπεριφοράς, και σχέσεων. Επίσης, η εστίαση στο συναίσθημα είναι αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει, σε αντίθεση με τη ΓΣΘ που εστιάζει κυρίως στο παρόν και σε πιο συγκεκριμένα αιτήματα θεραπευόμενων. Θεωρώ πως είναι παραγωγικό οι θεραπευτές με τα χρόνια να ερχόμαστε σε επαφή με περισσότερα του ενός μοντέλα θεραπείας, προκειμένου να μην καταλήγουμε σε τυφλή υποστήριξη και εξιδανίκευση ενός μοντέλου, αλλά να αναζητούμε κάθε φορά το τι ταιριάζει στην προσωπικότητα και το θεραπευτικό έργο μας, αλλά ταυτόχρονα και τις ανάγκες του εκάστοτε θεραπευόμενου και αιτήματος.