Και τι γίνεται με τα Ψυχοθεραπευτικά Μοντέλα; Πώς θα επιλέξω θεραπευτή;

Ακρόαση άρθρου......

Έχουν αναπτυχθεί και εξακολουθούν να αναπτύσσονται πολλά μοντέλα Ψυχοθεραπείας.Αυτή η πραγματικότητα, δημιουργεί κάποιες φορές σύγχυση σε άτομα που γνωρίζουν ή δεν γνωρίζουν τη θεραπευτική διαδικασία.  Συγκεκριμένα, γεννιούνται ερωτήματα όπως: "Ποιο μοντέλο ψυχοθεραπείας ενδείκνυται για τη δική μου περίπτωση;" ή "Πώς μπορώ να είμαι βέβαιος/η ότι μου ταιριάζει το μοντέλο που χρησιμοποιεί ένας ψυχοθεραπευτής σε σύγκριση με κάποιο άλλο μοντέλο;"

Είναι απόλυτα λογικό να υπάρχουν τέτοια ερωτήματα.

Έρχομαι, όμως, να σου πω ότι σημασία δεν έχει τόσο το μοντέλο ψυχοθεραπείας που ένας ψυχοθεραπευτής ακολουθεί, όσο ο τρόπος που εφαρμόζει αυτό το μοντέλο: αν τηρεί τις αρχές του, αν ενστερνίζεται τη φιλοσοφία του κ.α 

Ταυτόχρονα, έχει σημασία ο βαθμός που ο ψυχοθεραπευτής είναι ανοιχτός ως προς τα υπόλοιπα μοντέλα ψυχοθεραπείας: αν δηλαδή είναι διατεθειμένος να "δανειστεί" στοιχεία από άλλες προσεγγίσεις (αν φυσικά γνωρίζει να τα εφαρμόζει) με στόχο την τόνωση της θεραπευτικής πορείας ενός ατόμου ή αντίθετα κλείνει το εύρος των θεραπευτικών του επιλογών στο μόνο μοντέλο ψυχοθεραπείας, στο οποίο έχει ειδικευτεί.

Γενικά, είναι καλό όταν υπάρχει μια τάση ενοποίησης των θεραπευτικών προσεγγίσεων, όπου αυτό κρίνεται ωφέλιμο για τον πελάτη.

Πιο απλά, αυτό που διαφοροποιεί ένα "καλό" ψυχοθεραπευτή δεν είναι το μοντέλο ψυχοθεραπείας, στο οποίο έχει ειδικευτεί, αλλά η γενικότερη στάση του απέναντι στη δουλεία του.

Πάντως, ένας καλός ψυχοθεραπευτής συνήθως θυμάται τη σοφή φράση του Morton Price: "Στην επιστήμη δεν υπάρχουν σχολές" και έτσι δεν θεωρεί τα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα τίποτε άλλο παρά εργαλεία, χάρτες ή συμβούλους, αδυνατώντας να πιστέψει ότι "μία και μόνο θεωρία μπορεί να εξηγήσει όλα τα ψυχικά φαινόμενα".

 Για αυτό, αν και γενικά μένει πιστός στο μοντέλο ψυχοθεραπείας στο οποίο έχει ειδικευτεί, δεν διστάζει να το εγκαταλείψει όταν καταλαβαίνει πως κάτι τέτοιο θα ήταν χρήσιμο για την κινητοποίηση της θεραπευτικής αλλαγής του πελάτη του. Εξάλλου, μεγάλοι ψυχοθεραπευτές μας παρακινούν για μια τέτοια "εγκατάλειψη". 

Θα αναφέρω στο σημείο αυτό την συμβουλή του Jung: "Μάθε καλά τις θεωρίες σου, ώστε να είσαι σε θέση να τις αφήσεις στην άκρη όταν αγγίξεις το θαύμα της ανθρώπινης ψυχής. Όχι οι θεωρίες, αλλά η δική σου δημιουργική ατομικότητα είναι αυτή που θα πρέπει να παίρνει αποφάσεις".

Υπό αυτό το πρίσμα, τα διάφορα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα υπάρχουν μόνο και μόνο για να ανακαλύψει κάθε ψυχοθεραπευτής τη δική του δημιουργική ατομικότητα και να συνθέσει "το δικό του θεραπευτικό μοντέλο".

Επίσης, τα διάφορα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα δεν επαρκούν για να αγγίξει κανείς το θαύμα της ανθρώπινης ψυχής. Απαιτούνται κι άλλες προϋποθέσεις όπως: η προσωπική δουλειά του ψυχοθεραπευτή (προσωπική ψυχοθεραπεία), ο επαγγελματισμός του (είναι σημαντικό να δουλεύει κανείς υπό εποπτεία-καθοδήγηση από κάποιον πιο έμπειρο ψυχοθεραπευτή), η δημιουργικότητα του, η δεκτικότητα του ως προς τον κόσμο και τη ζωή, η γενικότερη φιλοσοφία του, η πίστη του στη δυνατότητα του ανθρώπου για συνεχή ωρίμανση, η μοναδική συνάντηση και το συνταίριασμα ανάμεσα σε δυο ξεχωριστά άτομα: τον ψυχοθεραπευτή και τον πελάτη, κ.α 

Γενικά, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι μπορεί να υπάρχουν "τόσες διαφορετικές μορφές ψυχοθεραπείας" όσοι είναι και "οι άνθρωποι που αναζητούν και εμπλέκονται κάθε φορά στη ψυχοθεραπεία".

Στην πράξη τώρα, αυτό που συχνά ακολουθείται από τους περισσότερους ψυχοθεραπευτές είναι η βασική εκπαίδευση τους συνήθως σε 1 ή 2 ψυχοθεραπευτικά μοντέλα και ο "δανεισμός" στοιχείων από άλλες μορφές ψυχοθεραπείας, όπου αυτό είναι εφικτό και βοηθητικό για τον εκάστοτε πελάτη/ θεραπευόμενο. 

Επειδή τώρα είναι βοηθητικό για ορισμένα άτομα να πάρουν περισσότερες πληροφορίες για τα διάφορα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα που υπάρχουν, (ώστε να αναζητήσουν έναν ψυχοθεραπευτή που ενσωματώνει στη δουλειά του κάποια από τα μοντέλα που τους ταιριάζουν), γίνεται στο σημείο αυτό μια προσπάθεια σύντομης περιγραφής των διάφορων ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων.

Βέβαια, υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί, καθώς ένα μόλις άρθρο δεν μπορεί να συμπεριλάβει όλα τα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα που υπάρχουν, όπως και όλες τις σημαντικές θεωρίες και τις λεπτομέρειες για τον τρόπο που ένα ψυχοθεραπευτικό μοντέλο εφαρμόζεται στην πράξη. Ταυτόχρονα, περιγράφονται με βάση τη δική μου ιδέα για αυτά, τη δική μου καμιά φορά "περιορισμένη σκιαγράφηση".

Για αυτό, σου θυμίζω πως στόχος μου είναι να σου δώσω μόνο μια μικρή γεύση για τα διάφορα μοντέλα, ώστε να κάνεις ένα γρήγορο διαχωρισμό: σε όσα σου κεντρίζουν το ενδιαφέρον για μια επιπλέον διερεύνηση και σε όσα δεν σου κεντρίζουν το ενδιαφέρον.

Μοντέλα Ψυχοθεραπείας

Ψυχανάλυση

Η ψυχανάλυση αφορά την κατανόηση της ψυχικής ζωής: και της καθημερινότητας και της ψυχοπαθολογίας του ατόμου, με βάση την διερεύνηση του ασυνειδήτου. Τα θεραπευτικά "μέσα" είναι ο ελεύθερος συνειρμός του αναλυομένου, η ενθύμηση και ανάλυση παρελθοντικών καταστάσεων, όπως και οι ερμηνείες που δίνονται από τον αναλυτή στον αναλυόμενο.

Η διάρκεια της ανάλυσης είναι αρκετά έτη και γενικά δεν μπορεί να προσδιοριστεί η διάρκεια, καθώς πιστεύεται ότι η ελευθερία του χρόνου συμβάλει στην ελευθερία των ψυχικών κινήσεων.

Ο αριθμός των συνεδριών είναι συνήθως τρεις ή τέσσερις φορές εβδομαδιαίως, ώστε να εμπεριέχει τα συναισθήματα του αναλυόμενου και να δοθεί χρόνος στην κατανόηση των ερμηνειών, από την πλευρά του. 

Η κλασική συνθήκη της αναλυτικής διαδικασίας είναι: Ο αναλυόμενος είναι ξαπλωμένος στο ντιβάνι και ο αναλυτής καθισμένος πίσω του- εκτός του οπτικού του πεδίου. Αυτό διευκολύνει μια "παλινδρομική" δραστηριότητα (πίσω στον χρόνο) με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται το άνοιγμα προς το ασυνείδητο του αναλυόμενου. Ο αναλυόμενος επικεντρώνεται σε αυτό που συμβαίνει μέσα του αλλά δεν του είναι εύκολο να μιλήσει για ότι συνειρμικά περνά από το μυαλό του, καθώς συναντά εμπόδια από τις ψυχικές του άμυνες (ψυχικοί μηχανισμοί που ασυνείδητα αναπτύσσουμε για να αποφύγουμε ενδοψυχικές συγκρούσεις).

Σκοπός είναι μέσα από την ενθύμηση, το βίωμα της μεταβίβασης (απόδοσης χαρακτηριστικών προηγούμενων σχέσεων στη θεραπευτική σχέση) και την ερμηνευτική λειτουργία, να προσδώσει ο αναλυόμενος νόημα και ιστορικότητα στη ζωή του και να νιώσει ότι είναι κύριος των συναισθημάτων και της ζωής του. 

Σημαντικές προϋποθέσεις για την επίτευξη του σκοπού αυτού είναι η ουδετερότητα του αναλυτή, η καλοπροαίρετη ακρόαση, ο σεβασμός του προς το πρόσωπο του αναλυόμενου και η εχεμύθεια της θεραπείας.

Γνωσιακή- Συμπεριφοριστική Θεραπεία:

Είναι ένα μοντέλο ψυχοθεραπείας, βραχείας διάρκειας, που εστιάζει στις τωρινές δυσκολίες του ατόμου. Αναφορά στο παρελθόν γίνεται μόνο με σκοπό να εξηγηθούν αυτές οι δυσκολίες ή κάτω από το αίτημα του ίδιου του ατόμου.

Δίνεται έμφαση στον τρόπο, με τον οποίο το άτομο έχει μάθει να αντιδρά στα γεγονότα της ζωής του: στον τρόπο που έχει μάθει να σκέφτεται, να αισθάνεται, να νιώθει στο σώμα του και να συμπεριφέρεται.

 Ανιχνεύονται οι πρωτογενείς- αυτόματες σκέψεις του θεραπευόμενου, τις οποίες στη συνέχεια ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος εκλαμβάνουν ως "υποθέσεις για έλεγχο" και θέτουν τα κατάλληλα ερωτήματα ή συμπεριφορικά πειράματα με σκοπό να βρουν την ισχύ ή την εγκυρότητα "αυτών των υποθέσεων". Μέσα από αυτή την διαδικασία, προκύπτει η γνωσιακή αναδόμηση: η ανακάλυψη ότι τα "πράγματα δεν είναι πάντα όπως έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε".

Η θεραπευτική σχέση διέπεται από σεβασμό, αποδοχή και συνεργασία ανάμεσα στο θεραπευτή και το θεραπευόμενο.  Τίθενται, δηλαδή, συνεργατικά οι στόχοι της θεραπείας, αποφασίζονται οι μέθοδοι που θα χρησιμοποιηθούν και αξιολογείται από κοινού η πορεία της θεραπείας.

Τέλος, δίνεται μεγάλη σημασία στην ανάληψη θεραπευτικής δουλειάς "έξω από τις συνεδρίες" από την πλευρά του θεραπευόμενου. Η θεραπευτική δουλειά "για το σπίτι" ενισχύει την αποτελεσματικότητα και τη συνέχεια της θεραπευτικής διαδικασίας, όπως και την ανάληψη της προσωπικής ευθύνης του θεραπευόμενου απέναντι στη βελτίωση της ζωής του.

Γνωσιακή- Αναλυτική Θεραπεία:

Είναι ένα μοντέλο βραχείας ψυχοθεραπείας, το οποίο στηρίζεται στη σύνθεση γνωσιακών και ψυχαναλυτικών ιδεών. Έμφαση δίνεται στην ικανότητα του θεραπευόμενου για αυτοπαρατήρηση των σκέψεων, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς του και στην συνεργατική φύση της σχέσης του θεραπευόμενου με τον θεραπευτή. 

Μέσα από αυτήν, εντοπίζονται  οι δυσλειτουργικοί ανταποδοτικοί ρόλοι (πρότυπα αλληλεπίδρασης στη σχέση μας με τους σημαντικούς άλλους), τα διλήμματα (διπολικές επιλογές), οι παγίδες (αρνητικές πεποιθήσεις)και οι εμπλοκές (απομόνωση κατάλληλων στόχων και ρόλων συνήθως λόγω ενοχής) του θεραπευομένου, ώστε να βρεθεί σταδιακά η απαραίτητη διέξοδος.

Διαπροσωπική Θεραπεία:

Η θεραπεία αυτή είναι σύντομη και δίνει έμφαση στην ανάλυση των διαπροσωπικών σχέσεων του ατόμου και του ρόλου που έχουν παίξει αυτές στην κατάσταση της ψυχικής του υγείας. Υποστηρίζεται ότι οι διαταραγμένοι κοινωνικοί ρόλοι και οι μη ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις στην παιδική ηλικία ή/ και στην ενήλικη ζωή μπορεί να προηγούνται ή να έπονται των καταθλιπτικών διαταραχών.

Βασικός στόχος της θεραπείας αυτής είναι η λύση των διαπροσωπικών προβλημάτων μέσα από την εφαρμογή υποστηρικτικών και συμπεριφορικών μεθόδων κατευθυντικών και μη κατευθυντικών: συλλογή πληροφοριών, καθοδήγηση, καθησύχαση, εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες, τροποποίηση της συμπεριφοράς, χειρισμός του περιβάλλοντος κτλ. 

Μέσα από αυτές τις μεθόδους, αντιμετωπίζεται η διαπροσωπική δυσκολία του ατόμου, κατάσταση που οδηγεί στην υποχώρηση των συμπτωμάτων του.

Προσωποκεντρική Θεραπεία:

Είναι γνωστή και ως "μη- κατευθυντική", "πελατοκεντρική", "ανθρωπιστική" ή "ροτζεριανή". Η προσωποκεντρική θεραπεία είναι μια μορφή θεραπείας κατά την οποία η σχέση ανάμεσα στον θεραπευτή και τον πελάτη είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη και την αλλαγή. 

Παρόλο που σχεδόν όλα τα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα δίνουν έμφαση στη θεραπευτική σχέση, στην προσωποκεντρική θεραπεία το διαφορετικό είναι ότι αυτή αποτελεί το "όχημα" της βελτίωσης και της αλλαγής του ατόμου.

 Πιο συγκεκριμένα, δίνεται σημασία στην άνευ όρων αποδοχή του πελάτη, την ενσυναισθητική κατανόηση του εσωτερικού πλαισίου του και την πίστη στην ικανότητα του να αναπτύξει μόνος του το δυναμικό του, καταλήγοντας στην αυτοπραγμάτωση του.

Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία:

Βασίζεται στην άποψη της υπαρξιακής ψυχολογίας ότι οι άνθρωποι είμαστε οντολογικά μόνοι στον κόσμο και ότι αυτή η αίσθηση της μοναξιάς μας, μας οδηγεί στην συνειδητοποίηση ότι τίποτα δεν έχει πραγματικό νόημα από μόνο του σε αυτήν την ζωή. Η αίσθηση της μοναξιάς μας ξεπερνιέται, μόνο αφού έχουμε δημιουργήσει τις δικές μας αξίες και έχουμε δώσει νόημα στη ζωή μας- μονό αφού καταλάβουμε το δικαίωμα επιλογής μας και την ευθύνη μας για τα αποτελέσματα των επιλογών μας.

Κατά μια έννοια, δεν υπάρχει κανένα ψυχοθεραπευτικό μοντέλο που να μην εντάσσει στοιχεία από την υπαρξιακή θεωρία. Όμως, στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία δίνεται πολύ μεγαλύτερη έμφαση σε ζητήματα μοναξιάς, απουσίας εγγενούς νοήματος στη ζωή, όπως και στην αναπόφευκτη θνητότητα μας. 

Σκοπός της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας είναι η ανακάλυψη των αιτιών που ο θεραπευόμενος αισθάνεται υπερφοτωμένος από το άγχος της μοναξιάς του και η εύρεση καλύτερων τρόπων χειρισμού του αναπόφευκτου αυτού άγχους, όπως και η εύρεση νέων υγιέστερων επιλογών "ζωής". 

Σκοπός της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας είναι να νιώσει ο θεραπευόμενος μεγαλύτερη ελευθερία και πληρότητα στη ζωή του.

Θεραπεία Gestalt:

Η θεραπευτική προσέγγιση Gestalt εστιάζει στην υποκειμενική αντίληψη του ατόμου και της πραγματικότητας του μέσα από τις αισθήσεις του (φαινομενολογία), στο "εδώ και το τώρα" και την ανάληψη της προσωπικής ευθύνης του ατόμου(υπαρξισμός) και στον τρόπο με τον οποίο το άτομο σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται, όπως και αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του ("πώς;"). Ακόμη, ενδιαφέρεται να χτίσει ένα αυθεντικό διάλογο- μια γνήσια θεραπευτική σχέση, που βασίζεται στην επαφή και όχι στην ερμηνεία των καταστάσεων.

Σκοπός της προσέγγισης Gestalt είναι να αποκτήσει το άτομο επίγνωση σε σχέση με το τι βιώνει και τι κάνει. Έτσι, κερδίζει την κατανόηση του εαυτού του και του περιβάλλοντος του, με αποτέλεσμα να γνωρίζει την δυνατότητα του για αλλαγή και την ικανότητα του να κάνει επιλογές ώστε να ζήσει μια αυθεντική και με νόημα ζωή.

Θεραπεία Σχημάτων:

Είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που ενσωματώνει στοιχεία από τη γνωσιακή θεραπεία, τη θεραπεία gestalt, τη ψυχανάλυση και άλλες θεραπείες, με σκοπό την δημιουργία μιας ενιαίας και συστηματικής μεθόδου θεραπείας. 

Βασική έννοια σε αυτήν αποτελούν τα "πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα", τα οποία αποτελούν μη βοηθητικά μοτίβα αντίληψης, συναισθημάτων και αντιδράσεων τα οποία υιοθετήθηκαν από το άτομο κατά την παιδική και εφηβική του ηλικία, με σκοπό να τον βοηθήσουν να προσαρμοστεί στο περιβάλλον του. Έκτοτε, το άτομο έχει μάθει να τα χρησιμοποιεί στη καθημερινή του ζωή, χωρίς να ελέγχει τη χρησιμότητα ή την αξιοπιστία τους στο "εδώ και το τώρα", με τέτοιο μάλιστα τρόπο ώστε να επιβεβαιώνει τα σχήματα του και να διαιωνίζει τα προβλήματα του. 

Το άτομο στη Θεραπεία Σχημάτων καλείται να αναπτύξει πιο λειτουργικούς τρόπους εξέτασης και αντιμετώπισης των σχημάτων του,μέσα από τη θεραπευτική σχέση και την εφαρμογή γνωστικών, συναισθηματικών, φαντασιωσικών, συμπεριφορικών και διαπροσωπικών στρατηγικών. 

Τέλος, ένας ακόμη στόχος της Θεραπείας Σχημάτων είναι να εφοδιάσει το άτομο με ένα μερικό αντίδοτο για τις ανάγκες που δεν καλύφθηκαν επαρκώς στην παιδική του ηλικία.

Συστημική Θεραπεία:

Σύμφωνα με τη συστημική προσέγγιση στη ψυχοθεραπεία, γεννιόμαστε και εξελισσόμαστε μέσα σε συστήματα, δηλαδή ομάδες ισχυρής επιρροής, με κυρίαρχη την οικογένεια.

Σε κάθε σύστημα κάθε μέλος συνδέεται με όλα τα άλλα μέλη με τέτοιο τρόπο, ώστε γίνεται σχεδόν ανέφικτη η εξέταση και η κατανόηση της συμπεριφοράς του ενός ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά του άλλου.

Επομένως, η ψυχική "ασθένεια" δεν είναι ατομική υπόθεση αλλά οικογενειακή. Έτσι, και όλα τα άλλα συμπτώματα, δυσκολίες και αλλαγές που μπορεί να παρουσιάσει ένα άτομο στην προσωπική του πορεία είναι σε άμεση αλληλεξάρτηση με σημαντικά συστήματα στα οποία ανήκει.

Στην συστημική θεραπεία, διευρύνεται ιδιαίτερα το πλαίσιο αναφοράς του ατόμου, ο ρόλος και η θέση που έχει το άτομο σε ένα σύστημα στη συγκεκριμένη φάση της εξέλιξης του. Ταυτόχρονα, επαναπλαισιώνεται ο "ρόλος του ασθενή", σαν ένα ρόλο που προστατεύει το σύστημα στο οποίο ανήκει, εις βάρος της προσωπικής του ανάπτυξης και ανοίγονται δρόμοι προς την εύρεση καλύτερων μορφών επικοινωνίας και διαχείρισης της ενέργειας του συστήματος.

Σωματική Ψυχοθεραπεία:

Πρόκειται για μια ολιστική αντιμετώπιση του ανθρώπου ως ένα σύνολο από νοητικές, συναισθηματικές και σωματικές λειτουργίες σε μόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ τους. 

Αν και  υπάρχουν κι άλλα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα που δίνουν έμφαση στις σωματικές μας αντιδράσεις, το σώμα στη σωματική ψυχοθεραπεία γίνεται ένας άλλος πρωταγωνιστής στη θεραπευτική διαδικασία: η στάση του σώματος, η τονικότητα των μυών, οι περιοχές με υπερτονία (ένταση) ή υποτονία (αδυναμία), η καλή ή κακή κατάσταση της αναπνοής, το βλέμμα, η έκφραση, η συνολική ενέργεια στο σώμα γίνονται εξίσου σημαντικά για την διάγνωση και τη θεραπεία του ατόμου, όπως είναι ο λόγος και τα συναισθήματα. 

Υπνοθεραπεία:

Η κλινική υπνοθεραπεία υποστηρίζει ότι τα ψυχολογική ή ψυχοσωματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το άτομο είναι το αποτέλεσμα μιας πιο βαθιάς, υποβόσκουσας διανοητικής και συναισθηματικής αιτίας. Η κλινική υπνοθεραπεία στοχεύει σε αυτό το βαθύτερο επίπεδο ώστε να δώσει λύση. 

Η ευκολία πρόσβασης στο ασυνείδητο που επιτυγχάνεται κατά την ύπνωση, επιτρέπει την χρησιμοποίηση ανεκμετάλλευτων δυνατοτήτων του ατόμου, οι οποίες θα τον οδηγήσουν στη θεραπευτική αλλαγή.

 Η κλινική υπνοθεραπεία έρχεται για να λύσει το δίλημμα: Αυτό που μας δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινότητα μας είναι ο τρόπος που σκεφτόμαστε και τα αντίστοιχα συναισθήματα που νιώθουμε. Ωστόσο, ο τρόπος που σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε μας εμποδίζουν την πρόσβαση μας σε ένα άλλο επίπεδο σκέψης ή συνείδησης, στο οποίο μπορούμε να βρούμε τη λύση μας. Η υπνοθεραπεία μας επιτρέπει να φτάσουμε εκεί και να βελτιωθούμε ,μέσα από τις νέες συνειδητοποιήσεις μας.

Φιλοσοφική Θεραπεία:

Πρόκειται για μια καινούργια μέθοδο θεραπείας, που στόχο έχει την εφαρμογή της φιλοσοφικής συλλογιστικής, της νοητικής ανάλυσης και της λογικής στα προσωπικά διλήμματα, ηθικά θέματα και ανησυχίες που αντιμετωπίζει το άτομο στην καθημερινή του ζωή.

Η φιλοσοφική θεραπεία, αν και αναγνωρίζει ότι πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην τωρινή μας ζωή σχετίζονται με τα ψυχολογικά τραύματα που κουβαλάμε από την παιδική μας ηλικία, δίνει έμφαση στον τρόπο που ορισμένα προβλήματα έχουν ενσωματωθεί στη γενική μας νοοτροπία και τη στάση μας προς στη ζωή μας. Δίνει έμφαση στα διλήμματα: ηθικά, συναισθηματικά, υπαρξιακά, θρησκευτικά που αντιμετωπίζουμε καθημερινά.

Στη φιλοσοφική θεραπεία, δεν γίνονται διαγνώσεις με κάποια σαφή κατηγοροποίηση του "φυσιολογικού" και του "παθολογικού", καθώς θεωρείται πως όλοι είμαστε "ασθενείς". Παράλληλα, η χρήση της φιλοσοφίας ως εργαλείο δεν έχει ως σκοπό την απλή μεταφορά μιας ποσότητας γνώσης, αλλά αποτελεί τον τρόπο μέσα από τον οποίο διευρύνει κανείς τη γνώση του σε σχέση με τον εαυτό του.

Θεραπείες Μέσω Τέχνης

Εικαστική Θεραπεία:

Είναι μια θεραπεία που βασίζεται στη δύναμη της εικαστικής έκφρασης (ζωγραφική, πηλός, κολάζ, φωτογραφία, άμμος κ.α) ως μέσο επικοινωνίας. Οι καλλιτεχνικές διεργασίες, η δομή, το περιεχόμενο και οι συνειρμοί που γίνονται πάνω σε αυτά, αναγνωρίζονται ως καθρέφτες των ικανοτήτων της προσωπικότητας και των ενδιαφερόντων του ατόμου.

Η ζωγραφιά δίνει σε παιδιά και ενήλικες την ευκαιρία να δημιουργήσουν μια εικόνα του κόσμου όπως τον βιώνουν, μια εικόνα που να αντανακλά τους συναισθηματικούς προβληματισμούς και τα βιώματα, που δύσκολα κανείς βρίσκει λέξεις για να εκφράσει.

Τέλος, μέσα από την εικαστική έκφραση επιτυγχάνεται η ένωση του ατόμου με συναισθήματα που έχει απωθήσει.

Μουσικοθεραπεία:

Είναι μια θεραπεία κατά την οποία η προσοχή του θεραπευτή εστιάζει στην δημιουργία και αξιολόγηση της εξελισσόμενης θεραπευτικής σχέσης με την βοήθεια της μουσικής και των ήχων- σχέση που δημιουργείται κυρίως μέσα από το μουσικό αυτοσχεδιασμό ή τη μουσική ακρόαση. 

Κατά την διαδικασία, ο θεραπευόμενος ακούει μουσική ή χρησιμοποιεί απλά μουσικά όργανα, τα οποία δεν απαιτούν μουσική γνώσηκαι στη συνέχεια εκφράζει και επεξεργάζεται τα συναισθήματα που του γεννιούνται μέσα από αυτή την διαδικασία. Με λίγα λόγια, το μουσικό δρώμενο γίνεται αντικείμενο συζήτησης, επεξεργασίας και εμβάδυνσης, εστιάζοντας στην επαναφορά, τη διατήρηση και την προαγωγή της ψυχικής, σωματικής και πνευματικής υγείας του ατόμου.

Παιγνιοθεραπεία:

Είναι μια ψυχοθεραπευτική μέθοδος που απευθύνεται κυρίως σε παιδιά (ως 12 ετών), η οποία αναγνωρίζει τη σημαντικότητα του παιχνιδιού για την υγιή συναισθηματική, κοινωνική, φυσική και γνωστική ανάπτυξη του παιδιού. 

 Το παιχνίδι αποτελεί το φυσικό χώρο, μέσα στον οποίο το παιδί καλείται να επεξεργαστεί τραυματικές εμπειρίες που έχει βιώσει, αλλά και να ανακαλύψει το προσωπικό του δυναμικό, διευρύνοντας την δημιουργική του έκφραση και επαναπροσδιορίζοντας την πραγματικότητα του. 

Η παιγνιοθεραπεία πιστεύει στην ικανότητα του παιδιού να βοηθήσει μόνο του τον εαυτό του, μέσα από την συμβολική φύση του παιχνιδιού- κατάσταση που του παρέχει απόσταση ασφαλείας από τα βιώματα του ώστε να βρει σε αυτά ένα διαφορετικό, πιο θετικό νόημα. 

Άλλες προϋποθέσεις για την επίτευξη της επιθυμητής αλλαγής είναι: ο σεβασμός στην μοναδικότητα και τον ρυθμό κάθε παιδιού, η εχεμύθεια, η τήρηση των ορίων στη σχέση και η συνεργασία με τους γονείς.

Δραματοθεραπεία:

Είναι μια θεραπευτική προσέγγιση που αξιοποιεί την δυναμική του θεάτρου και γενικότερα την τέχνη και την μεταφορά. Πρόκειται για ένα πλαίσιο δημιουργίας ενός μεταβατικού χώρου, όπου οι σχέσεις διαμεσολαβούνται από ρόλους, κείμενα, μύθους ή άλλα υλικά τέχνης (μάσκες, γλυπτά, αφήγηση ιστοριών κτλ).

Ο μηχανισμός της μετουσίωσης μαζί με τους μηχανισμούς προβολής και ταύτισης αξιοποιούνται, αφού ανασύρουν και φέρνουν στην επιφάνεια (συνείδηση) ξεχασμένα και απωθημένα κομμάτια του εαυτού μας και της προσωπικής μας ιστορίας. 

Ταυτόχρονα, μέσα από τους "ρόλους" επεξεργαζόμαστε σημαντικούς ρόλους της καθημερινής μας ζωής, καθώς και το σύστημα των υπό- ρόλων που διαμορφώνει και καθορίζει τις καθημερινές μας συμπεριφορές, δημιουργώντας σταδιακά ένα λειτουργικότερο σύστημα ρόλων. Με λίγα λόγια, μέσα από την δραματοθεραπεία εκφράζεται "το εσωτερικό μας έργο".

Ψυχόδραμα:

Είναι ένα είδος ομαδικής ψυχοθεραπείας, που διερευνά τον ψυχισμό των ατόμων που συμμετέχουν, μέσα από τη  δραματοποίηση (θεατρική αναπαράσταση σε ποικίλες μορφές) τωρινών, παρελθοντικών, ακόμη και μελλοντικών γεγονότων από τις ζωές τους. 

Αυτό που χρειάζεται να δραματοποιηθεί από τους συμμετέχοντες δεν είναι μόνο η βιωμένη εμπειρία τους αλλά και οι ψυχολογικές εκφάνσεις που την συνοδεύουν: οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι τρόποι επίλυσης των προβλημάτων.

Χοροθεραπεία:

Είναι η ψυχοθεραπευτική χρήση της κίνησης και του χορού, μέσα από την οποία το άτομο συμμετέχει δημιουργικά σε μια διαδικασία που προωθεί τη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική του ολοκλήρωση.

 Πιστεύεται ότι το σώμα μας καθρεφτίζει την προσωπική μας ιστορία, την προσωπικότητα μας και την συναισθηματική μας κατάσταση στο "εδώ και το τώρα". Επίσης, πιστεύεται ότι η αλλαγή στην κίνηση μας προωθεί και την αλλαγή στη συμπεριφορά μας. 

Τέλος, κεντρικό σημείο της φιλοσοφίας της χοροθεραπείας είναι η "εικόνα του σώματος" μας, καθώς για να κινηθείς χρειάζεται πρώτα να έχεις μια εικόνα του σώματος σου.

*Στις θεραπείες μέσω τέχνης (όπως και στις υπόλοιπες), δεν απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις και δεξιότητες.

Κλείνοντας: Πιστεύω πως είναι σημαντικό να επιλέξεις το ψυχοθεραπευτικό μοντέλο που νιώθεις να σου ταιριάζει καλύτερα. Όμως, είναι άλλο να διαβάζω κάτι και άλλο να το δοκιμάζω στην πράξη.

Για αυτό, ο ενθουσιασμός για ένα μοντέλο είναι ένα "περιττό" συναίσθημα- το ίδιο και η σύγχυση: το να μην μπορείς να βρεις αυτό που σου ταιριάζει. 

Σου θυμίζω ότι τα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα αποτελούν μόνο εργαλεία. 

Δεν σε οδηγούν αυτά στην αλλαγή, αλλά ο τρόπος που εσύ εξελίσσεσαι μέσα από τη θεραπευτική σχέση και τον τρόπο που ο θεραπευτής σου χρησιμοποιεί τις γνώσεις και τις δεξιότητες του στην πορεία της δικής σου μοναδικής θεραπείας. 

Με λίγα λόγια, η συμφωνία σου με ένα Μοντέλο Ψυχοθεραπείας δεν αποτελεί εγγύηση για τη θεραπεία σου. 

Περισσότερη σημασία έχουν κάποιοι άλλοι παράγοντες όπως το κίνητρο σου για αλλαγή, η τήρηση των θεραπευτικών ορίων, ο ορισμός της θεραπετικής διαδικασίας μέσα σε συγκεκριμένο χώρο, χρόνο και διάρκεια, η εχεμύθεια, το κλίμα ασφάλειας και αποδοχής, το γνήσιο ενδιαφέρον του θεραπευτή σου, το συνταίριασμα σου μαζί του κ.α.