Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες: Συμπτώματα, δημιουργία και αντιμετώπιση

Ακρόαση άρθρου......

Η διαταραχή μετατραυματικού στρες προκύπτει ως αντίδραση σε κάποιο εξαιρετικά στρεσογόνο ή τραυματικό γεγονός. Ως τραυματικό γεγονός ορίζεται μία κατάσταση κατά την οποία το άτομο ένιωσε να απειλείται η ζωή ή η σωματική του ακεραιότητα. Τραυματική εμπειρία μπορεί να αποτελέσει και η θέαση κάποιου βίαιου επεισοδίου ή σκηνής που περιλαμβάνει θάνατο ή τραυματισμό άλλων προσώπων.

Στη δεύτερη περίπτωση μπορεί, επίσης, να εκδηλωθεί η διαταραχή αν το άτομο είναι μάρτυρας σε ένα βίαιο γεγονός και έχει εκτεθεί υπερβολικά σε απεχθείς λεπτομέρειες της κατάστασης ή το είδε να συμβαίνει σε κάποιο στενό συγγενή ή φίλο.

Ενδεικτικά παραδείγματα τραυματικών γεγονότων είναι το να βρεθεί το κάποιος σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, να πέσει θύμα βιασμού ή κάποιου άλλου εγκλήματος, να κακοποιηθεί σωματικά ή σεξουαλικά, να είναι επιζών μιας πολύνεκρης φυσικής καταστροφής (π.χ. σεισμός, πλημμύρα) ή τρομοκρατικής επίθεσης, ή να δει κάποιον να σκοτώνεται ή να πεθαίνει μπροστά του.

Συμπτώματα της διαταραχής μετατραυματικού στρες

Η διαταραχή μετατραυματικού στρες περιλαμβάνει ένα εύρος συμπτωμάτων που κατατάσσονται σε τρεις κύριες κατηγορίες:

Επαναβιώση του τραυματικού γεγονότος: Πρόκειται για επανειλημμένες και συχνές μνήμες, εφιάλτες και flashbacks που κάνουν το άτομο να νιώθει ότι ξαναζεί το γεγονός. Οι μνήμες, συνήθως, επανέρχονται όταν το άτομο δει ή ακούσει κάποιο ερέθισμα που του θυμίζει το τραύμα.  

Αποφυγή: Επειδή η μνήμη του τραυματικού γεγονότος είναι αρκετά επίπονη, το άτομο που υποφέρει από τη διαταραχή προσπαθεί να μην σκέφτεται το τραύμα. Για το λόγο αυτό προσπαθεί να αποφεύγει ανθρώπους, καταστάσεις ή αντικείμενα που φέρνουν σχετικές αναμνήσεις. Συχνά, το άτομο αισθάνεται αποστασιοποιημένο συναισθηματικά από τους άλλους και, δεν είναι σπάνιο, να αναζητήσει ανακούφιση από τον πόνο μέσω της χρήσης αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών.

Σημάδια σωματοποιημένου στρες: η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει διαταραχές του ύπνου, συναισθήματα θυμού και ευερεθιστότητας, δυσκολία στη συγκέντρωση, ένταση και συνεχή επαγρύπνηση.

Πώς και πότε δημιουργείται η διαταραχή;

Όταν κάποιος ζει ένα τραυματικό γεγονός, οι αναμνήσεις του από το τι συνέβη είναι συνδεδεμένες στο μυαλό του με τις αισθήσεις που βίωσε τη στιγμή του τραύματος, δηλαδή με αυτά που είδε, άκουσε, μύρισε ή ένιωσε τότε. Συνεπώς, μετά το τραυματικό γεγονός, ερεθίσματα που θυμίζουν το τραύμα  (εικόνες, ήχοι, μυρωδιές, ή/και άλλες αισθήσεις) εκλύουν αυτόματα σχετικές μνήμες που προκαλούν στο άτομο έντονα δυσφορικά συναισθήματα.

Ένας δεύτερος λόγος δημιουργίας της διαταραχής μετατραυματικού στρες έγκειται στο ότι το άτομο έχει ανάγκη να νοηματοδοτήσει και να καταλάβει τι του έχει συμβεί. Τα τραυματικά γεγονότα συχνά κάνουν τους ανθρώπους να αμφισβητήσουν αυτά που μέχρι πριν πίστευαν – για παράδειγμα το ότι ο κόσμος είναι ασφαλής και δεν θα τους συμβεί κάτι κακό. Οπότε, για να καταλάβει κάποιος το τραύμα και να το διαπραγματευτεί αναφορικά με τα κλονισμένα του πιστεύω, πρέπει αρχικά να το σκεφτεί. Ωστόσο, η σκέψη του τραύματος φέρνει άσχημες μνήμες και συναισθήματα, οπότε το άτομο τελικά επιλέγει να μην το σκέφτεται. Ως αποτέλεσμα, αντί να μπορέσει να το επεξεργαστεί στο μυαλό του και να το προσδιορίσει σαν εμπειρία, καταλήγει να εγκλωβίζεται στο φαύλο κύκλο του να θυμηθεί και να ξεχάσει.

Οι περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να έχουν συμπτώματα μετατραυματικού στρες αμέσως μετά το τραύμα.

Σχεδόν οι μισοί από αυτούς, συνήθως, τα ξεπερνούν χωρίς βοήθεια μέσα στους ακόλουθους τρεις μήνες. Για άλλους ανθρώπους, ωστόσο, τα συμπτώματα  μπορεί να διαρκέσουν για χρόνια. Είναι, επίσης, πιθανόν ένας άνθρωπος που έχει βιώσει τραύμα, να εμφανίσει τη συμπτωματολογία της διαταραχής αρκετά χρόνια μετά από το τραυματικό γεγονός.

Πώς αντιμετωπίζεται η διαταραχή μετατραυματικού στρες;

Η γνωσιακή-συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία είναι κατάλληλα σχεδιασμένη για να βοηθήσει στη μείωση των δυσφορικών αναμνήσεων και συναισθημάτων που σχετίζονται με το τραύμα, και να προσφέρει στο άτομο τη δυνατότητα να νοηματοδοτήσει και να αφομοιώσει την τραυματική εμπειρία με τρόπο που θα του επιτρέψει να προχωρήσει στη ζωή του.

Σύμφωνα με πολλές μελέτες, η γνωσιακή-συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία βοηθάει τους ασθενείς με διαταραχή μετατραυματικού στρες να αισθανθούν σημαντικά καλύτερα. Επίσης, τα ερευνητικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι άτομα με τη διαταραχή μετατραυματικού στρες που έλαβαν αυτού του είδους τη θεραπεία δεν εμφάνιζαν πλέον την εν λόγω συμπτωματολογία μετά το τέλος της θεραπευτικής παρέμβασης.

Πηγές:

1. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and  statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.

2. Leahy R. L., Holland S. J. F. & McGinn L. K. (2012). Treatment Plans and Interventions for Depression and Anxiety Disorders (2^nd ed.). New York: Guilford Press.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αριστέα Λιάκου - Ψυχολόγος

Αριστέα Λιάκου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια - MSc Κλινική Ψυχολόγος, Leiden University, NL
Γνωσιακή - Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία. Ατομική ψυχοθεραπεία ενηλίκων, Συμβουλευτική γονέων.

6972115872

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού