Τι είναι τελικά η ψυχοθεραπεία;

Ακρόαση άρθρου......

Τα τελευταία χρόνια, οι νεότερες γενιές, απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από το ταμπού και το στίγμα της ψυχικής ασθένειας, προσεγγίζοντας με μία πιο μοντέρνα και ευαίσθητη ματιά το ζήτημα τόσο των προβλημάτων που άπτονται της ψυχικής σφαίρας, όσο και της ψυχοθεραπείας.

Στην πράξη όμως ανακύπτει εύκολα το ερώτημα: τι έχουν στο μυαλό τους οι προσερχόμενοι σε έναν ψυχοθεραπευτή;

Οι περισσότεροι θεραπευόμενοι προσέρχονται με σαφές ψυχοθεραπευτικό αίτημα, αδυνατούν όμως να απαντήσουν στην ερώτηση σχετικά με τις προσδοκίες που έχουν όσον αφορά στην ψυχοθεραπεία.

Η παθητική στάση «ακρόασης» είναι πολύ συχνή εκ μέρους των θεραπευόμενων, οι οποίοι μοιάζει να περιμένουν από το θεραπευτή, τις πολυπόθητες απαντήσεις σχετικά με τα προβλήματά τους. Μέσω της φαντασίωσης αυτής και της στάσης τους, διαμορφώνουν συχνά ένα πλαίσιο περισσότερο «διδασκαλίας- νουθεσίας» και λιγότερο ανταλλαγής.

Όμως η ψυχοθεραπεία δεν είναι αυτό.

Ο θεραπευτής δεν είναι αυτός που θα σου πει τι να κάνεις, ποια είναι η σωστή επιλογή, τι οφείλεις να σκέφτεσαι ή να αλλάξεις.

Freud και ψυχαναλυτική προσέγγιση

Τι είναι όμως εν τέλει η ψυχοθεραπεία;

Το 1882, ο αυστριακός ιατρός Josef Breuer, δουλεύοντας με μία ασθενή, γνωστή ως Anna O., η οποία εμφάνισε μία σειρά εντυπωσιακών συμπτωμάτων που αποτέλεσαν την εικόνα της λεγόμενης υστερίας, έθεσε τα θεμέλια της ομιλούσας θεραπείας.

Παρατήρησε ότι τα συμπτώματα εξαφανιζόταν το ένα μετά το άλλο, καθώς η ασθενής, ούσα σε ύπνωση, μιλούσε για τα συμπτώματά της αλλά και για τα τραυματικά γεγονότα που αποτέλεσαν την απαρχή τους. Ο τίτλος «ομιλούσα θεραπεία» προέκυψε από την ίδια την ασθενή.

Ακούγοντας τον Breuer να μιλά για την περίπτωση αυτή, ο νεαρός τότε, Sigmund Freud, επέστρεψε στη Βιέννη και άρχισε να εφαρμόζει την «καθαρτική μέθοδο», όπως την έλεγε, στους δικούς του υστερικούς ασθενείς. Βλέποντας ολοένα και περισσότερα θετικά αποτελέσματα, ο Freud έθεσε τα θεμέλια της ψυχαναλυτικής μεθόδου, καλώντας τους ασθενείς να αναβιώσουν και να λεκτικοποιήσουν τις αναμνήσεις τους, αναζητώντας έτσι τις βαθύτερες, ασυνείδητες ρίζες των συμπτωμάτων τους.

Πέραν της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας, η ομιλούσα θεραπεία έχει πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις, χρησιμοποιώντας εργαλεία που εστιάζουν στο συναίσθημα, στα γνωστικά αντικείμενα, σε συμπεριφορικά μοτίβα, στις οικογενειακές σχέσεις.

Σε ποιους απευθύνεται η ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία γενικά απευθύνεται σε ανθρώπους, οι οποίοι αισθάνονται εγκλωβισµένοι σε επαναλαµβανόµενα ψυχικά προβλήµατα και συμπεριφορικά πρότυπα, τα οποία παρεμποδίζουν εν τέλει τη δυνατότητά τους να νιώσουν ευτυχισµένοι, ικανοποιημένοι και λειτουργικοί.

Τα ψυχιατρικά προβλήματα αποτελούν πολλές φορές ενδείξεις εσωτερικών συγκρούσεων, απωθημένων αναμνήσεων, τραυματικών βιωμάτων ή γενικότερα βιωμάτων, που διαμόρφωσαν μία άκαμπτη και δυσλειτουργική δομή προσωπικότητας.

Τι είναι η ψυχοθεραπεία

Με τη βοήθεια του θεραπευτή, ο θεραπευόμενος καλείται είτε να αναζητήσει τις αιτίες είτε να αναδιαμορφώσει το πλαίσιο συμπεριφορών, σκέψεων και συναισθημάτων. Στην πορεία αυτή ο θεραπευτής δεν είναι παρά αρωγός. Η συνομιλία μαζί του, στοχεύει στο να οδηγήσει το θεραπευόμενο στη συνειδητοποίηση ολοένα και περισσοτέρων πτυχών του εσωτερικού του κόσμου, μέσα σε ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης.

Στη βάση της διαδικασίας βρίσκεται το λεγόμενο «ψυχοθεραπευτικό αίτημα». Ο θεραπευόμενος προσέρχεται με αυτό και θέτει έτσι τα θεμέλια και την εναρκτήριο βάση της ψυχοθεραπευτικής σχέσης.

Η ψυχοθεραπεία είναι μία μορφή επικοινωνίας. Δεν είναι μία φιλική κουβέντα, από την οποία θα εισπράξουμε πάντα τη συμπαράσταση ή τη λύση. Είναι μία συζήτηση, σε ένα πλαίσιο κατανόησης, μέσα από την οποία ο θεραπευτής βοηθά το θεραπευόμενο, να βρει εκείνος τις λύσεις.

Ο στόχος είναι να γίνονται σταδιακά συνδέσεις αιτιολογικού χαρακτήρα, που αφορούν τόσο στις ρίζες των προβλημάτων μας, όσο και στις συνθήκες που τα διατηρούν. Μέσα από την ψυχοθεραπεία καλούμαστε να αναζητήσουμε το νόημα και τις συνδέσεις αυτές.

Ο ψυχοθεραπευτής ενδέχεται να μας δείξει τα κομμάτια του παζλ αλλά η σύνθεσή του, πρέπει να γίνει από εμάς τους ίδιους.

Θεραπευτικές συνεδρίες και αξιοποίησή τους

Στην ψυχοθεραπεία δεν αποσκοπούμε στο να εκφράσει και να εκτονώσει απλώς ο θεραπευόμενος τα προβλήματα που τον απασχολούν προκειμένου να φύγει ανακουφισμένος συναισθηματικά. Κάτι τέτοιο είναι καταπραϋντικό βραχυπρόθεσμα αλλά δε μεθοδεύει μακροπρόθεσμες αλλαγές στη συμπεριφορά του ατόμου.

Ο θεραπευόμενος μπορεί να φύγει από μία συνεδρία προβληματισμένος ή ακόμα και με αρνητικά συναισθήματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η διαδικασία δεν είναι θεραπευτική.

Οι προσερχόμενοι όμως, καλύπτονται πολλές φορές, παραμένοντας στα ασφαλή όρια που έχει περιχαράξει για τον εαυτό του, αναμασώντας τις ίδιες πληροφορίες σε κάθε συνεδρία, μην κατακτώντας καμιά χρήσιμη συνειδητοποίηση αλλά και αλλαγή.

Εν τέλει, η ψυχοθεραπεία δεν είναι παρά η ανακάλυψη του ιδεατού εαυτού μας και ένα ταξίδι προς την κατάκτησή του.

Η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι χρονοβόρα και δύσκολη και η πορεία της εξαρτάται από το ρίσκο της αλλαγής, που προτίθεται να πάρει ο θεραπευόμενος.

Η θεραπεία καθίσταται αποτελεσματική όταν ο θεραπευόμενος τολμάει να πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα κάθε φορά, ακόμη κι αν αυτό το βήμα είναι μικρό.

Όταν βρίσκει το θάρρος να εξερευνήσει τις πιο μύχιες σκέψεις, τους φόβους και τους προβληματισμούς του, να κριτικάρει τις συμπεριφορές του και να αναζητήσει λύσεις, βρίσκεται σε καλό δρόμο. Είναι σίγουρα ρίσκο να τολμήσει κανείς συμπεριφορικές αλλαγές χωρίς να γνωρίζει τις πιθανές επιπτώσεις αλλά δεν μπορεί παρά να είναι ο στόχος, εφόσον συνειδητοποιήσουμε ότι προσήλθαμε στο θεραπευτή με το βάρος του προβλήματος και άρα και με το αίτημα της αλλαγής.

Irvin Yalom και το νόημα της ψυχοθεραπείας

Ίσως ο ψυχαναλυτής Irvin Yalom να κατάφερε να συνοψίσει πολύ καλά το νόημα της ψυχοθεραπείας, αναφερόμενος στην έννοια της ελευθερίας του ανθρώπου.

Στο βιβλίο του «Το δώρο της ψυχοθεραπείας» τονίζει πως όλοι μας, είμαστε υπεύθυνοι για τον εαυτό μας και δημιουργοί του εαυτού, με τη βαθύτερη έννοια του όρου. «Δεν μπορούμε ν’ αποφύγουμε αυτή την ευθύνη, αυτή την ελευθερία» και έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε κατ’ επέκταση, ότι δεν μπορούμε να εναποθέσουμε την ευθύνη αυτή στα χέρια ενός θεραπευτή.

Ο θεραπευτής δεν είναι παρά ο οδηγός ή, όπως πολύ εύστοχα περιγράφει ο Yalom, ο «ξεναγός»: «Μερικές φορές νοιώθω σαν κάποιος που ξεναγεί τους ασθενείς του στο ίδιο τους το σπίτι, από δωμάτιο σε δωμάτιο.»

Δεδομένου όμως ότι πρόκειται για το ίδιο μας το σπίτι, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε, ότι είναι δική μας υποχρέωση και δική μας απόφαση, να ανοίξουμε τις πόρτες και να βιώσουμε αυτό που περιγράφει ο συγγραφέας: «Τι καταπληκτικό δώρο να τους βλέπεις ν’ ανοίγουν τις πόρτες δωματίων όπου δεν είχαν ξαναμπεί ποτέ, ν’ ανακαλύπτουν νέες πτέρυγες του σπιτιού τους όπου βρίσκονται δικά τους εξόριστα κομμάτια – σοφά, όμορφα και δημιουργικά συστατικά της ταυτότητας τους.» (I. Yalom, 2002).

Προτεινόμενη βιβλιογραφία:

J. Breuer, S. Freud. Μελέτες για την υστερία. Μετάφραση: Αναγνώστου Λευτέρης. Εκδόσεις Επίκουρος. Αθήνα, 2002.
Yalom D. Irvin. Το δώρο της ψυχοθεραπείας. Εκδόσεις Άγρα. Δεκέμβριος 2004.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Βαϊζίδου Χριστίνα - Ψυχίατρος

Βαϊζίδου Χριστίνα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχοφαρμακολογική και ψυχοθεραπευτική παρακολούθηση για όλο το φάσμα των ψυχιατρικών παθήσεων ενηλίκων.Το θεραπευτικό πλάνο διαμορφώνεται εξατομικευμένα αναλόγως των αναγκών του ασθενούς.

6908458345

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού