Η υπαρξιακή ψυχολογία βασίζεται στις αρχές της υπαρξιακής θεωρίας και υποθέτει ότι οι άνθρωποι έχουν επίγνωση του εαυτού τους, είναι ικανοί να αποφασίζουν και υπεύθυνοι για τις πράξεις τους. Επομένως, η παρούσα κατάσταση της ζωής τους είναι μάλλον αποτέλεσμα προσωπικών επιλογών, παρά εξωγενών επιδράσεων.
Οι άνθρωποι δεν είναι στατικοί, αλλά βρίσκονται συνεχώς σε μια κατάσταση ανάπτυξης και δημιουργίας.
Το άγχος δεν είναι η αιτία των δυσκολιών ενός ατόμου, αλλά αντίθετα αποτέλεσμα του ανεπαρκούς τρόπου ζωής, των χαμένων ευκαιριών στη ζωή. Η έμφαση δίνεται στις ανθρώπινες καταστάσεις της μοναξιάς, απομόνωσης, αποπροσωποποίησης και αποξένωσης.
Ο στόχος είναι να αυξηθεί η επαφή με τη ζωή μας και η αυτογνωσία για να έχουμε μια πιο αυθεντική ύπαρξη. Οι αυθεντικοί άνθρωποι επιτρέπουν στον εαυτό τους να βιώνει ό,τι συμβαίνει εντός τους και γύρω τους, ώστε να μπορούν να ελέγχουν αποτελεσματικότερα τις διάφορες επιρροές στη ζωή τους.
Κάθε φορά που βιώνουμε κάτι, το βιώνουμε ταυτόχρονα σε 3 επίπεδα, υλικό, ψυχολογικό (των αλληλεπιδράσεων) και πνευματικό (της ατομικής ταυτότητας), η σύνθεση των οποίων βελτιώνει την «αυτογνωσία». Γίνεται προσπάθεια να κατανοηθεί η τρέχουσα κατάσταση της ζωής και οι τωρινοί ασυνείδητοι φόβοι, αντί να ανακαλούμε το παρελθόν, γιατί η υπαρξιακή άποψη για την προσωπικότητα δίνει έμφαση στη φύση της εμπειρίας μας κάθε στιγμή.
Σημαντικά ερωτήματα με υπαρξιακό προσανατολισμό, θα μπορούσαν να είναι:
- Ζεις τη ζωή σου με την πληρότητα που θέλεις, ή απλά υπάρχεις;
- Ζεις τη ζωή σου σύμφωνα με τις δικές σου επιλογές ή σύμφωνα με τις επιθυμίες των άλλων;
- Τι επιλογές αντιμετωπίζεις αυτή τη στιγμή της ζωής σου; Πώς βιώνεις το άγχος που είναι μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων για τον εαυτό σου και της αποδοχής της ελευθερίας σου να επιλέξεις το δικό σου δρόμο;
- Τι κάνεις για να δώσεις στον εαυτό σου κάποιο σκοπό, που θα σε κάνει να νιώσεις πιο σημαντικός και ζωντανός;
Συχνά συνειδητοποιούμε ένα χάσμα μεταξύ του τι είμαστε και του τι θέλουμε να γίνουμε. Αυτό έχει άμεση σχέση με τη συμβουλευτική & ψυχοθεραπεία, καθώς είναι σύνηθες οι θεραπευόμενοι να αναφέρουν ότι οι ζωές τους στερούνται νοήματος. Εδώ η έννοια της ευθύνης είναι σημαντική, χρειάζεται να αποφασίσουμε ως προς ποιον και για ποια πράγματα είμαστε υπεύθυνοι. Με την απόκτηση επίγνωσης και αποδοχή της ευθύνης για τη δική μας ζωή και τις αποφάσεις μας, υποβοηθείται η εξεύρεση νοήματος.
Βασικοί εκπρόσωποι της υπαρξιακής προσέγγισης στη θεραπεία είναι οι Viktor Frankl, Rollo May καιIrvin D. Yalom Irvin D. Yalom.
Η υπαρξιακή φιλοσοφία δεν υπαγορεύει αναγκαστικά κάποια μέθοδο ή κανόνες θεραπείας, άρα είναι πιθανό να χρησιμοποιηθεί στη θεραπευτική διαδικασία μια ποικιλία τεχνικών, όπως ελεύθεροι συνειρμοί, επεξηγήσεις, συζήτηση, διαπραγμάτευση, διδασκαλία. Κεντρική της ενασχόληση είναι και ερωτήματα σχετικά με τη δημιουργικότητα και την αγάπη.
Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία ανήκει στις βιωματικές θεραπείες, που εστιάζουν
- στην επίγνωση της δικής μας εμπειρίας
- στην ισότιμη θεραπευτική σχέση
- στη μοναδικότητα του ατόμου
- στη δυνατότητα ανάπτυξης, αυτοπροσδιορισμού, επιλογής
- στην εξεύρεση νέου νοήματος.
Η θεραπεία βοηθά τις διαπροσωπικές σχέσεις, μέσω της εμπειρίας των οικείων συναντήσεων με το θεραπευτή, δηλαδή με κάποιον που μας γνωρίζει και εκτιμάμε. Παρόλο που η θεραπευτική σχέση είναι μόνο προσωρινή, η εμπειρία της οικειότητας είναι μόνιμη και παραμένει στον εσωτερικό μας κόσμο σαν ένα σταθερό σημείο αναφοράς, υπενθυμίζοντας τη δυνατότητα μας για οικειότητα με άλλους ανθρώπους.
Η θεραπευτική σχέση είναι πραγματική (όχι μια σχέση μεταβίβασης, όπως στις ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις), έντιμη, αμοιβαία ανοιχτή, ισότιμη. Γι’ αυτό και συνήθως η συζήτηση γίνεται με τα μικρά ονόματα, χωρίς γραφείο ανάμεσα και χωρίς δηλωτικά της αυθεντίας γύρω (πχ διπλώματα στους τοίχους). Παρόλα αυτά είναι μια προσέγγιση που απαιτεί σημαντική εμπειρία ζωής και βαθιά γνώση – φιλοσοφικό προσανατολισμό από τον θεραπευτή.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Τζίνα Χονδρού - Ψυχολόγος
Τζίνα Χονδρού: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology
Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:
- Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
- Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
- Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.
Ψυχολόγος - Msc στην Ψυχολογία Υγείας.
Άτομο, Ζευγάρι, Οικογένεια, Ομάδα. Συμβουλευτική - Ψυχοθεραπεία, Ψυχοεκπαίδευση.
Γνωσιακή & Συνθετική Θεραπεία.