Δυσορθογραφία στην Εφηβεία: Επιπτώσεις της Καθυστερημένης Διάγνωσης στην Ακαδημαϊκή και Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη

Ακρόαση άρθρου......

Η δυσορθογραφία, μια ειδική μαθησιακή δυσκολία που επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να αποτυπώνει σωστά τον γραπτό λόγο, συχνά υποτιμάται ή συγχέεται με άλλες δυσκολίες, οδηγώντας σε καθυστερημένη διάγνωση. Ιδιαίτερα στους εφήβους, η αδυναμία έγκαιρης παρέμβασης μπορεί να έχει σημαντικές ακαδημαϊκές, συναισθηματικές και κοινωνικές επιπτώσεις.

Το παρόν άρθρο, αξιοποιώντας πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, εξετάζει την επιστημονική βάση της δυσορθογραφίας, τις συνέπειες της καθυστερημένης διάγνωσης και στρατηγικές υποστήριξης.

Τι είναι η δυσορθογραφία και γιατί η διάγνωσή της καθυστερεί;

Η δυσορθογραφία ανήκει στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην εφαρμογή των γραμματικών και ορθογραφικών κανόνων, παρά τη φυσιολογική ή και υψηλή νοημοσύνη του ατόμου (Berninger et al., 2008).

Ενώ τα άτομα με δυσλεξία συχνά εμφανίζουν προβλήματα στην ανάγνωση και την κατανόηση κειμένου, τα άτομα με δυσορθογραφία παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες στη γραπτή έκφραση, ακόμα κι αν η κατανόησή τους είναι φυσιολογική (Tamboer et al., 2014).

Η διάγνωση συχνά καθυστερεί, διότι:

• Οι γλωσσικές δυσκολίες μπορεί να αποδίδονται σε "έλλειψη προσπάθειας" από γονείς και εκπαιδευτικούς.
• Οι μαθητές αναπτύσσουν στρατηγικές αντιστάθμισης, όπως η αποφυγή γραπτών δραστηριοτήτων.
• Η εκτίμηση της δυσορθογραφίας γίνεται συνήθως μετά την αξιολόγηση άλλων μαθησιακών δυσκολιών (Cassar & Treiman, 2004).
  
  

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της αδιάγνωστης δυσορθογραφίας στους εφήβους;

Ακαδημαϊκές συνέπειες
Έφηβοι με δυσορθογραφία αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην παραγωγή γραπτού λόγου, γεγονός που επηρεάζει την επίδοσή τους σε εξετάσεις, εκθέσεις και δοκιμασίες γραπτού λόγου. Έρευνες δείχνουν ότι οι μαθητές με δυσορθογραφία τείνουν να έχουν χαμηλότερους βαθμούς στις γλωσσικές εξετάσεις και συχνά αποφεύγουν μαθήματα που απαιτούν εκτεταμένη γραφή (Graham & Santangelo, 2014).

Συναισθηματικές συνέπειες
Η συνεχής αποτυχία στη γραπτή επικοινωνία μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυξημένο άγχος και σχολική αποφυγή. Μελέτες αναφέρουν ότι οι έφηβοι με αδιάγνωστη δυσορθογραφία παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα σχολικού στρες και αρνητική στάση απέναντι στη μάθηση (Alexander-Passe, 2015).

Κοινωνικές συνέπειες
Ο στιγματισμός από τους συνομηλίκους είναι συχνό φαινόμενο. Οι δυσκολίες στη γραπτή επικοινωνία μπορεί να οδηγήσουν σε κοινωνική απόσυρση, καθώς οι μαθητές αποφεύγουν δραστηριότητες που απαιτούν γραπτό λόγο, όπως συνομιλίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ακαδημαϊκές ομάδες (Snowling et al., 2019).

Ποιος είναι ο ρόλος της έγκαιρης διάγνωσης και της παρέμβασης;

Η έγκαιρη διάγνωση της δυσορθογραφίας είναι κρίσιμη για τη μείωση των επιπτώσεών της, καθώς επιτρέπει την έγκαιρη εφαρμογή κατάλληλων παρεμβάσεων.

Την αξιολόγηση αναλαμβάνουν: οι δημόσιοι φορείς και οι εξειδικευμένοι θεραπευτές σε θέματα ειδικών μαθησιακών διαταραχών όπως ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί και λογοθεραπευτές.

Παρεμβατικές μέθοδοι και εργαλεία που χρησιμοποιούνται:
Σταθμισμένα διαγνωστικά εργαλεία και άτυπα τεστ αξιολόγησης, τα οποία αν και δεν είναι σταθμισμένα, η ερμηνεία των αποτελεσμάτων, η οποία δε στηρίζεται σε ποσοστά και κατ’ επέκταση σε αριθμούς, μπορεί να δώσει αξιόπιστες πληροφορίες (McLane, K., 2015, Byas, A., 2019 & Mather, N., Wendling, B.J. & Roberts, R. 2009) για να εκτιμήσουν τις γλωσσικές και γνωστικές δεξιότητες του μαθητή (Wagner et al., 1999, Torgesen et al., 1999).

Τεχνολογικά εργαλεία, όπως ορθογραφικοί διορθωτές, φωνητικοί επεξεργαστές κειμένου και λογισμικά υπαγόρευσης, τα οποία βοηθούν τους μαθητές να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους (MacArthur, 2009).

Στον εκπαιδευτικό τομέα, οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν πολυαισθητηριακές μεθόδους, όπως η Orton-Gillingham method, η οποία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες (Ritchey & Goeke, 2006), καθώς και διαφοροποιημένη διδασκαλία από εκπαιδευτικούς κατάλληλα επιμορφωμένους στις ειδικές μαθησιακές ανάγκες (Berninger & Richards, 2002).

Επιπλέον, η εφαρμογή εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης, όπως η προφορική εξέταση, οι εργασίες σε μορφή project και η χρήση τεχνολογίας για τη μείωση της εξάρτησης από τη γραπτή επίδοση, διασφαλίζουν μια δικαιότερη αξιολόγηση των πραγματικών ικανοτήτων των μαθητών.

Η συμβουλευτική υποστήριξη αποτελεί βασικό στοιχείο της παρέμβασης στη δυσορθογραφία, καθώς οι μαθητές με αυτήν τη δυσκολία συχνά αναπτύσσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος και φόβο αποτυχίας.

Η συμβουλευτική μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ψυχικής ανθεκτικότητας και στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης.

1.Συμβουλευτική Εφήβων

Η συμβουλευτική μπορεί να εστιάσει στους ακόλουθους άξονες:

Αναγνώριση και αποδοχή της δυσκολίας: Συχνά, οι έφηβοι με δυσορθογραφία νιώθουν απογοητευμένοι ή κατώτεροι σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους. Ένα ασφαλές περιβάλλον όπου μπορούν να εκφράσουν τις ανησυχίες τους και να κατανοήσουν ότι η δυσκολία τους δεν αντικατοπτρίζει τη νοημοσύνη ή την αξία τους είναι κρίσιμο.

Ανάπτυξη στρατηγικών αυτορρύθμισης: Οι έφηβοι μπορούν να διδαχθούν τεχνικές διαχείρισης άγχους, όπως η γνωσιακή αναδόμηση (Cognitive Restructuring), που τους βοηθά να αντικαταστήσουν τις αρνητικές σκέψεις π.χ. "Δεν θα τα καταφέρω ποτέ"  με πιο ρεαλιστικές και ενθαρρυντικές "Μπορώ να βελτιωθώ με εξάσκηση".

Εκπαίδευση στις δεξιότητες ανθεκτικότητας: Η ανάπτυξη ψυχικής ανθεκτικότητας βοηθά τους μαθητές να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις με περισσότερη αυτοπεποίθηση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω βιωματικών ασκήσεων, όπως η δημιουργία ενός προσωπικού ημερολογίου επιτυχιών, όπου οι μαθητές καταγράφουν μικρές νίκες και προόδους τους.

Ανάπτυξη στρατηγικών αυτοπαρουσίασης: Οι έφηβοι με δυσορθογραφία συχνά νιώθουν αμηχανία να γράφουν μπροστά σε άλλους ή να εκφράζονται γραπτώς σε κοινό. Η εξάσκηση σε ασφαλές περιβάλλον (π.χ., μέσω εικονικών συνεντεύξεων ή ρόλων) μπορεί να τους βοηθήσει να βελτιώσουν την αυτοπεποίθησή τους.

2.Συμβουλευτική Γονέων

Οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της αυτοεικόνας του εφήβου με δυσορθογραφία. Η συμβουλευτική τους μπορεί να περιλαμβάνει:

Ενημέρωση για τη δυσορθογραφία και τις πραγματικές της επιπτώσεις, ώστε να μειωθεί η πίεση προς το παιδί και να καλλιεργηθεί μια πιο υποστηρικτική στάση.
Ανάπτυξη θετικής επικοινωνίας, αποφεύγοντας φράσεις όπως "Αν προσπαθούσες περισσότερο, θα τα κατάφερνες" και ενισχύοντας θετικά σχόλια όπως "Είδα ότι αφιέρωσες χρόνο σε αυτό και βελτιώθηκες".

Ενίσχυση της αυτονομίας του εφήβου, επιτρέποντάς του να βρίσκει δικούς του τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών, αντί να βασίζεται αποκλειστικά στη βοήθεια των ενηλίκων.

3.Συμβουλευτική Εκπαιδευτικών

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τις μαθησιακές και συναισθηματικές ανάγκες των μαθητών με δυσορθογραφία.

Η κατάλληλη επιμόρφωση περιλαμβάνει:

Διαφοροποιημένη διδασκαλία, όπως προσαρμογές στις μεθόδους αξιολόγησης (π.χ., προφορικές εξετάσεις αντί για γραπτές).

Δημιουργία θετικού μαθησιακού περιβάλλοντος, όπου ο μαθητής δεν φοβάται να κάνει λάθη.

Ενίσχυση των μαθητών μέσω ενθαρρυντικής ανατροφοδότησης, εστιάζοντας στην προσπάθεια και όχι αποκλειστικά στο αποτέλεσμα (Wagner, R. K., Torgesen, J. K., & Rashotte, C. A., 1999, Alexander-Passe, N., 2015 & Snowling, M. J., Hulme, C., & Nation, K., 2019).

Συμπεράσματα και προτάσεις

Η δυσορθογραφία, αν και λιγότερο μελετημένη σε σχέση με τη δυσλεξία, έχει σοβαρές επιπτώσεις στην εφηβική ανάπτυξη. Η καθυστέρηση στη διάγνωση οδηγεί σε σχολικές δυσκολίες, συναισθηματικές επιπτώσεις και κοινωνική απομόνωση.

Η πρώιμη αναγνώριση και οι στοχευμένες παρεμβάσεις μπορούν να μετριάσουν τις αρνητικές συνέπειες, επιτρέποντας στους εφήβους να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.

Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, η ενσωμάτωση τεχνολογικών εργαλείων και η ψυχολογική υποστήριξη είναι βασικοί πυλώνες μιας επιτυχημένης στρατηγικής παρέμβασης. Η ευαισθητοποίηση γονέων και εκπαιδευτικών είναι το πρώτο βήμα προς μια πιο δίκαιη και υποστηρικτική σχολική εμπειρία για τους εφήβους με δυσορθογραφία.

Βιβλιογραφία:

1.Alexander-Passe, N. (2015). Dyslexia and mental health: Helping people identify destructive behaviours and find positive ways to cope. Jessica Kingsley Publishers.

2.Berninger, V. W., & Richards, T. L. (2002). Brain literacy for educators and psychologists. Academic Press.

3.Berninger, V. W., Nielsen, K. H., Abbott, R. D., Wijsman, E., & Raskind, W. (2008). Writing problems in developmental dyslexia: Under‐recognized and under‐treated. Journal of School Psychology, 46(1), 1-21.

4.Cassar, M., & Treiman, R. (2004). The beginnings of orthographic learning in normally developing and dyslexic spellers. Journal of Educational Psychology, 96(4), 765-778.

5.Graham, S., & Santangelo, T. (2014). Does spelling instruction make students better spellers, readers, and writers? A meta-analytic review. Reading and Writing, 27(9), 1703-1743.

6.Hendren, R. L., Haft, S. L., Black, J. M., & Hoeft, F. (2018). Recognizing psychiatric comorbidities in dyslexia. Learning Disability Quarterly, 41(4), 229-241.

7.Lyon, G. R., Shaywitz, S. E., & Shaywitz, B. A. (2003). A definition of dyslexia. Annals of Dyslexia, 53(1), 1-14.

8.MacArthur, C. A. (2009). Reflections on research on writing and technology for struggling writers. Learning Disabilities Research & Practice, 24(2), 93-103.

9.Snowling, M. J., Hulme, C., & Nation, K. (2019). Defining and understanding dyslexia: Past, present and future. Oxford Review of Education, 45(4), 469-483.

10.Tamboer, P., Vorst, H. C. M., & Bosman, A. M. T. (2014). Developmental models of dyslexia and dysorthography. Annals of Dyslexia, 64(2), 114-140.

11.McLane, K., 2015, What is Curriculum-Based Measurement and What does it mean to my Child? Reading Rockets 

12.Mather, N., Wendling, B.J. & Roberts, R. (2009). Writing Assessments and Instruction for Students with Learning Disabilities. JOSSEY-BASS TEACHER).

13.Wagner, R. K., Torgesen, J. K., & Rashotte, C. A. (1999). Comprehensive Test of Phonological Processing (CTOPP). Pro-Ed.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ιωάννα Δημητριάδου - Ψυχολόγος

Ιωάννα Δημητριάδου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος - Ειδική Παιδαγωγός. Εξειδίκευση στη Δυσλεξία, στη ΔΕΠ-Υ και στις Μαθησιακές Διαταραχές, PgD
Συμβουλευτική Υποστήριξη Γονέων, Συγγραφέας στο Upbility Publications | Μέλος του British Psychological Society, GMBPsS, GBC (#507984), Μέλος του British Dyslexia Association 

6937423882

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού