Shame dies when stories are told in safe spaces - Ann Voskamp
Συχνά διατυπώνεται η άποψη ότι η ψυχοθεραπεία έχει δύναμη, ότι μπορεί να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις, τις «αναταράξεις» και της κρίσεις της σύγχρονης πραγματικότητας με επίκεντρο τον εαυτό μας.
Στην πράξη, η ψυχοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει ένα πραγματικά «μαγικό» ταξίδι για τον θεραπευόμενο, να του δώσει τη δύναμη να εξετάσει τον εαυτό του ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι του γύρω κόσμου.
Παράλληλα μπορεί να τον κινητοποιήσει να πάει ένα βήμα παρακάτω, να συνειδητοποιήσει δηλαδή ότι είναι κυρίαρχος των σκέψεων και των δράσεών του, παρά τις-συχνά ραγδαίες-αλλαγές που συμβαίνουν γύρω του.
Με βάση τη σχετική βιβλιογραφία, βασικό στοιχείο της διαδικασίας της ψυχοθεραπείας είναι οι μηχανισμοί αλλαγής.
Σε κάθε προσέγγιση, η κατανόηση του τρόπου θεραπείας είναι ουσιώδους σημασίας, καθώς μπορεί να μας βοηθήσει να βελτιώσουμε τις υπάρχουσες θεραπείες, να αναπτύξουμε νέες και να προσαρμόσουμε τη θεραπεία στις ανάγκες του ατόμου (Huibers et al. 2021).
Είναι σύνηθες η ψυχοθεραπεία να μη θεωρείται μια «εύκολη» και αυτόματη λύση για όσα μας συμβαίνουν, καθώς μάς φέρνει αντιμέτωπους με σκέψεις, συναισθήματα, φόβους, εμπειρίες και εικόνες που είτε δεν γνωρίζαμε ότι είχαμε, είτε είχαμε προσπαθήσει να απωθήσουμε, για την «ηρεμία» μας.
Γίνεται, ωστόσο, αντιληπτό μέσω της ψυχοθεραπευτικής σχέσης ότι ηρεμία χωρίς συνειδητοποίηση, χωρίς ουσιαστική αίσθηση όλων αυτών που συγκροτούν αυτό που είμαστε, στην πραγματικότητα πρόκειται για μια επίπλαστη ηρεμία, η οποία δεν μπορεί να μας εξελίξει και να μας προσφέρει την πολυπόθητη αυτογνωσία.
Οι εμπειρίες που ανακαλεί ο θεραπευόμενος εν τέλει τον καθοδηγούν σε έναν κύκλο αυτεπίγνωσης, όπου το παρελθόν έρχεται να συναντήσει το παρόν ως μια αέναη διαδικασία.
Οι τεχνικές που χρησιμοποιεί ο ψυχοθεραπευτής ενδέχεται να ποικίλουν και να ακολουθούν διαφορετικές προσεγγίσεις, όμως εν τέλει ο θεραπευόμενος είναι αυτός που καλείται να χρησιμοποιήσει τα ψυχοθεραπευτικά «εργαλεία» για να χαράξει τον δικό του δρόμο προς την προσωπική του ενδυνάμωση και την απελευθέρωση από όσα τον κρατούν δέσμιο του παρελθόντος.
Με βάση το σύγχρονο μοντέλο των «κοινών παραγόντων», το άτομο πρέπει να δημιουργήσει έναν βασικό δεσμό με τον θεραπευτή, για να προκύψει μια ουσιαστική σχέση συνεργασίας, μέσω μιας μορφής «θεραπευτικής συμμαχίας» (Wampold, 2015).
ΚΥΚΛΟΣ ΑΓΧΟΥΣ | 13 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ - 26 ΩΡΕΣ
5 ζωντανά (online) και 8 βιντεοσκοπημένα σεμινάρια για το άγχος | Κόστος συμμετοχής: 40 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως 31 Ιανουαρίου 2025 | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR
Κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας, συχνά υπάρχει ανάκληση τραυματικών εμπειριών και γεγονότων του παρελθόντος, όπου ο θεραπευόμενος αρχικά αναβιώνει όσα έζησε, σαν να υφίστανται στο παρόν.
Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία μάς φέρνει αντιμέτωπους με καταστάσεις και βιώματα, τα οποία πιθανόν να μην έχουμε εκμυστηρευτεί σε κανένα πρόσωπο του περιβάλλοντός μας, είτε από ντροπή είτε από φόβο και γι’ αυτό είναι κάτι πρωτόγνωρο, σαν να ανοίγουμε την πόρτα στο «εσωτερικό παιδί» μέσα μας, ούτως ώστε να μπορέσει να αρθρώσει λόγο και να μοιραστεί όσα δεν μπορούσε όσο ήταν ευάλωτο, δηλαδή στην παιδική ηλικία.
Αυτή η έκφραση φωνής κάθε άλλο παρά εύκολη είναι, γι’ αυτό και συχνά συνοδεύεται με αντιδράσεις, όπως είναι ο θυμός, η λύπη και η απογοήτευση. Τα δάκρυα που συχνά προκύπτουν κατά τη διάρκεια της εκμυστήρευσης είναι στην πραγματικότητα δάκρυα εξωτερίκευσης όλων αυτών των συναισθημάτων, αλλά και δάκρυα απελευθέρωσης από τον ευάλωτο εαυτό μας.
Η αίσθηση της ευαλωτότητας δίνει την αίσθηση στη δύναμη και έτσι σταδιακά η ψυχοθεραπευτική σχέση δημιουργεί ένα ασφαλές καταφύγιο για να μπορέσει το υποκείμενο να έρθει αντιμέτωπο με τις εικόνες και τα πρόσωπα του παρελθόντος ως ενήλικας πλέον, με τη δύναμη που του έχει παράσχει η συνειδητοποίηση της ουσιαστικής ενηλικίωσης, του γεγονότος δηλαδή ότι δεν μπορεί να αλλάξει το παρελθόν, αλλά μπορεί σίγουρα να αλλάξει το μέλλον.
Το «ντιβάνι» του ψυχοθεραπευτή είναι ένα ασφαλές μέρος για να είναι κανείς ο εαυτός του, με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται: ο αδύναμος, αποφλοιωμένος από τις κοινωνικές επιταγές εαυτός, ένας εαυτός που ακριβώς επειδή έχει περάσει πολλά, αναζητά ένα απάγκιο.
ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ:
Κύκλος 5 Online Σεμιναρίων | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Κόστος Συμμετοχής: 35 ευρώ, για εγγραφές που θα πραγματοποιηθούν έως 31 Ιανουαρίου 2025
Όταν ερχόμαστε σε ψυχοθεραπευτικό διάλογο, στην πραγματικότητα ο ψυχοθεραπευτής είναι ο δίαυλος που μας φέρνει σε επαφή με τον δυνάμει εαυτό μας, με όσα θα μπορούσαμε να επιτύχουμε και να γίνουμε, αν αντιμετωπίσουμε τους πιο μύχιους φόβους μας.
Παράλληλα, η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία συχνά μας βοηθά να αναγνωρίσουμε τους τρόπους με τους οποίους ξεδιαλύνουμε τις διάφορες πτυχές της εμπειρίας μας, με στόχο να μας βοηθήσει να διεκδικήσουμε ή να ανακτήσουμε αυτό που είναι «δικό μας», δηλαδή να αναγνωρίσουμε ποια στοιχεία της συμπεριφοράς μας είναι πράγματι στοιχεία και της προσωπικότητάς μας και ποια αποτελούν αποτέλεσμα τραυμάτων, προβολών και μηχανισμών άμυνας (Shedler, 2022).
Η ψυχοθεραπεία δεν δίνει συνταγές εύκολης διαβίωσης, ούτε αποτελεί μια διαδικασία για να αποτινάξουμε εντελώς το παρελθόν.
Απεναντίας, δίνει δύναμη στη μνήμη, σε μια μνήμη όμως ενήλικη, ισχυροποιημένη, έτοιμη να αφουγκραστεί το παρόν μέσα από τη σκοπιά των νέων πλέον εμπειριών και όχι εκείνων των εμπειριών που ενδεχομένως μας έφεραν αντιμέτωπους με τις σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξής μας.
Όσο εξελίσσεται η θεραπεία, η βελτίωση του ατόμου και η εξέλιξη του σε όλα τα επίπεδα-επαγγελματικό, διαπροσωπικό, συναισθηματικό - αποτελεί πλέον μονόδρομο, καθώς το άτομο έχει επενδύσει σε ό,τι πολυτιμότερο έχει, δηλαδή στον ίδιο του τον εαυτό.
Βιβλιογραφία
Huibers, M. J., Lorenzo-Luaces, L., Cuijpers, P., & Kazantzis, N. (2021). On the road to personalized psychotherapy: A research agenda based on cognitive behavior therapy for depression. Frontiers in Psychiatry, 11, 607508.
Shedler, J. (2022). That was then, this is now: Psychoanalytic psychotherapy for the rest of us. Contemporary Psychoanalysis, 58(2-3), 405-437.
Wampold, B.E (2015). How important are the common factors in psychotherapy? An update. World Psychiatry. 14:270–277. doi: 10.1002/wps.20238.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Ζωή Ζιωντάκη - Ψυχολόγος
Ζωή Ζιωντάκη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology
Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:
- Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
- Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
- Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, επιστημονικό προσωπικό στην ΑΔΙΠΠΔΕ στο Υπουργείο παιδείας, απόφοιτη του Α.Π.Θ, με μεταπτυχιακό και διδακτορικό, καθώς και δεύτερο πτυχίο στο Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης. Ειδίκευση στην Κλασική Ψυχανάλυση και στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση.