Μεταβίβαση στη θεραπευτική σχέση: ένα παράθυρο στον ψυχισμό του ατόμου

Ακρόαση άρθρου......

Η μεταβίβαση όπως ορίστηκε από τον Φρόυντ το 1912, είναι η ασυνείδητη ανάπτυξη συναισθημάτων, συμπεριφορών και στάσεων προς το πρόσωπο του θεραπευτή που δε δικαιολογούνται από την θεραπευτική συνθήκη. Για πολλά χρόνια η έννοια της μεταβίβασης γινόταν δεκτή αποκλειστικά από τους κόλπους της ψυχανάλυσης ενώ οι πιο σύγχρονοι θεωρητικοί αποδέχονται πως αντανακλά μία γενικότερη στάση του ανθρώπου στο να ερμηνεύει τα πρόσωπα γύρω του μέσα από παρελθοντικές σχεσιακές εμπειρίες.

Παραδειγματικά, ένας θεραπευόμενος μπορεί να δει στο πρόσωπο του θεραπευτή έναν απορριπτικό πατέρα, μία υπερπροστατευτική μητέρα ή έναν πιθανώς ακαταμάχητο εραστή. Όλες οι παραπάνω προβολές δε συνδέονται με το θεραπευτικό ρόλο και αποτελούν φαινόμενα που προκαλούνται αποκλειστικά από τον θεραπευόμενο καθώς ο θεραπευτής είναι ειδικά καταρτισμένος ώστε να μην τα προκαλεί.

Η μεταβίβαση αποτελεί αντίσταση στην ψυχοθεραπεία, μιας και ο θεραπευόμενος αρνείται να δεχτεί τη συνθήκη που υπάρχει στους δύο ρόλους θεραπευτή-θεραπευόμενου. Τις περισσότερες φορές η μεταβίβαση καθαυτή βρίσκεται στην καρδιά των ενδοψυχικών συγκρούσεων του θεραπευόμενου. Ταυτόχρονα, η ύπαρξή της αποτελεί από μόνη της θεραπευτικό εργαλείο προς την αναγκαία θεραπευτική αλλαγή.

Για παράδειγμα, μία γυναίκα η οποία εκδηλώνει ερωτικά συναισθήματα στο θεραπευτή, είναι δυνατόν μέσω αυτού να επικοινωνεί πολλές δυσλειτουργικές πτυχές του ψυχισμού της όπως την ανάγκη της να σαγηνεύσει και να κερδίσει την αποδοχή του θεραπευτή δια αυτής της οδού. Δευτερευόντως, η ίδια η μεταβίβαση δείχνει πως η επένδυση της λίμπιντο συμβαίνει σε απορριπτικά πλαίσια, άρα μπορεί να επιθυμεί ασυνείδητα να επιβεβαιώσει πως είναι άξια απόρριψης. Κάτι που μπορεί να μας δείχνει πως συνεχίζει έναν φαύλο κύκλο ή μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία στο δίπολο προσπάθειας-απόρριψης που υπάρχει και σε άλλες περιοχές ή σχέσεις της ζωής της. Βαθύτερα, αυτό θα μπορούσε να συσχετισθεί με απωθημένα ερωτικά συναισθήματα προς το πρόσωπο του πατέρα, μία κατάσταση η οποία θεωρείται φυσιολογική σε μικρή ηλικία για τη σεξουαλική ωρίμανση του παιδιού.  

Μέσα από τη μεταβίβαση, το άτομο μας προσφέρει ένα παράθυρο προς τις βαθύτερες και ασυνείδητες πτυχές του ψυχισμού του και μέσα από την “αντιμεταβίβαση” μπορούμε να κατανοήσουμε πώς ασυνείδητα προκαλεί συγκεκριμένες στάσεις ή αντιδράσεις από τους άλλους. Η αντιμεταβίβαση ορίζεται ως η στάση και το συναίσθημα του θεραπευτή που ασυνείδητα απαντούν στη μεταβίβαση του θεραπευόμενου.

Για παράδειγμα, ένας άνδρας που μεγάλωσε με υπερπροστατευτικό τρόπο από τη μητέρα του, είναι πιθανό ασυνείδητα να τοποθετήσει τη θεραπεύτριά του σε έναν ανάλογο ρόλο περιμένοντας την καθοδήγηση και τις συμβουλές της. Αυτό που το άτομο δε γνωρίζει είναι πως ίσως στον πυρήνα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει στο παρόν είναι η αδυναμία του να λειτουργήσει χωρίς τις διαβεβαιώσεις των άλλων.

Το να αναζητά έναν τέτοιον ρόλο από το θεραπευτή και ενδεχομένως και από τους υπόλοιπους ανθρώπους, διαρκώς του επιβεβαιώνει πόσο αδύναμος είναι να υπάρξει αυτόνομα. Ταυτόχρονα, μπορεί να συνδέεται με ένα αίσθημα καταπίεσης και υποδούλωσης στα θέλω των άλλων γεγονός που προκαλεί συναισθήματα δυσαρέσκειας και δυσλειτουργίες στην προσωπική ζωή.

Σε αυτά τα πλαίσια, κρίνεται αναγκαίο να αναγνωρισθεί η μεταβίβαση ως φαινόμενο, να αναλυθούν οι επιπτώσεις της στο παρόν και να γίνει εφικτό από το άτομο να υπάρξει με έναν διαφορετικό τρόπο, όντας αυτόνομο και με βαθιά κατανόηση και επίγνωση των αναγκών και των ορίων του.  

Δείτε στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο Ψυχολογίας της Πύλης μας το βιβλίο: Μεταβίβαση και αντιμεταβίβαση

Βιβλιογραφία

1. Freud, S. (1912). The dynamics of transference. Classics in Psychoanalytic Techniques.
2. Freud, S. (1955). The psychotherapy of hysteria from studies on hysteria. In The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume II (1893-1895): Studies on Hysteria (pp. 253-305).
3. Racker, H. (2007). The meanings and uses of countertransference. The Psychoanalytic Quarterly, 76(3), 725-777.
4. Sterba, R. (1940). The dynamics of the dissolution of the transference resistance. The Psychoanalytic Quarterly.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Άννα Αλβανού - Ψυχολόγος

Άννα Αλβανού: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια, ατομική- ομαδική ψυχοθεραπεία. Δίπλωμα στην Κλινική Ύπνωση με εξειδίκευση στη Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία. Ψυχοεκπαιδευτικές Παρεμβάσεις - Συμπεριφορική Θεραπεία Οικογένειας στην Ψύχωση.

6943934315

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού