Συνέντευξη με την Ειδικό Ψυχικής Υγείας, Στρατάκου Γεωργία

Ακρόαση άρθρου......

Στα πλαίσια της ενότητάς μας "Συνεντεύξεις Ειδικών Ψυχικής Υγείας" έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε την Ειδικό Ψυχικής Υγείας, Στρατάκου Γεωργία, που μας χάρισε λίγα λόγια σχετικά με εκείνη και το έργο της. Παρακάτω, θα βρείτε τις ερωτήσεις που της υποβάλαμε, αλλά και τις απαντήσεις της ειδικού.

1. Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς.

Γεννήθηκα στην Τρίπολη και μεγάλωσα στη Σπάρτη. Ολοκληρώνοντας τον κύκλο σπουδών μου στην Ψυχολογία, επέστρεψα και πλέον κατοικώ μόνιμα. Ζώντας εδώ, απολαμβάνω τα οφέλη της μικρής πόλης. Εργάζομαι ιδιωτικά αλλά παράλληλα μπορώ να συμμετέχω ενεργά στο μεγάλωμα των παιδιών μου και να έχω ουσιαστικό χρόνο με το σύντροφο μου, χωρίς να παραμελώ και τις δικές μου ανάγκες.

2. Για ποιο λόγο επιλέξατε να ακολουθήσετε επαγγελματική καριέρα στον τομέα της ψυχολογίας;

Νομίζω ότι αρχικά ήταν ένα τυχαίο γεγονός. Η πρώτη σχολή στην οποία είχα επιτύχει ήταν το τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας στο ΕΚΠΑ, τμήμα το οποίο τότε προετοίμαζε κατά κύριο λόγο φιλόλογους. Κατά τη διάρκεια της εξεταστικής περιόδου έπεσαν στα χέρια μου βιβλία εξελικτικής ψυχολογίας και τότε έγινε το κλικ.

Μέσα από την προσωπική μου αναζήτηση κατέληξα στην εκπαίδευση που ήθελα να λάβω, με αποτέλεσμα να αποφοιτήσω από το τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Αυτό που με γοήτευε και συνεχίζει να με γοητεύει στην Ψυχολογία είναι ότι είναι ένας κλάδος που ξεκίνησε από τη Φιλοσοφία, ασχολείται με τον άνθρωπο και το ταξίδι του στη ζωή, έχει πολλές εφαρμογές στην ανθρώπινη ύπαρξη και διαρκώς εξελίσσεται, όπως στον τομέα των Νευροεπιστημών.

Έκτοτε, ασχολήθηκα όσο περισσότερο μπορούσα ώστε να εξελιχθώ σαν επιστήμονας. Ολοκλήρωσα το μεταπτυχιακό μου στο Πανεπιστήμιο του Birmingham, στον τομέα της Γνωστικής Νευροψυχολογίας, με επόπτη-καθηγητή τον αείμνηστο ProfessorGlynW.Humphreys, όπου και μελέτησα την εγκεφαλική λειτουργία αξιολογώντας ασθενείς που είχαν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή είχαν νοητικά ελλείμματα λόγω γήρανσης/εκφυλιστικών παθήσεων- και ερεύνησα μεθόδους αποκατάστασης ή καθυστέρησης των επιπτώσεων των γνωστικών αυτών ελλειμμάτων στην καθημερινότητα τους. Η ποιότητα ζωής είναι πρωτίστης σημασίας αξία στην εργασία μου.

Αργότερα και μέσα από μια χρόνια διαδρομή σε διάφορες δομές ως εκπαιδευόμενη ψυχολόγος, κατέληξα και στην ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που ήθελα να εκπαιδευτώ ώστε να εξελίξω ακόμα περισσότερο τις υπηρεσίες που θα ήθελα να προσφέρω ως Ψυχολόγος.

3. Τι ψυχοθεραπευτική προσέγγιση ακολουθείτε στη δουλειά σας;

Είμαι εκπαιδευμένη στη Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία.

4. Μιλήστε μας λίγο γι αυτή την προσέγγιση. Για ποιο λόγο την επιλέξατε; Ποια είναι τα σημαντικά σημεία αυτής;

Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία είναι μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση η οποία αρχικά όπως διαμορφώθηκε από τον καθηγητή Ψυχιατρικής ΑaronBeck (1964) ήταν προσανατολισμένη στη θεραπεία της κατάθλιψης. Έκτοτε έχει εφαρμοστεί και έχει φανεί να είναι αποτελεσματική σε πλήθος ψυχιατρικών διαταραχών, από διαταραχές άγχους και διάθεσης, όπως κρίσεις πανικού, διπολική διαταραχή, μέχρι διαταραχές προσωπικότητας, π.χ. ψυχαναγκαστική, και ψυχωσικές διαταραχές.

Η βάση της θεωρίας στηρίχτηκε στην υπόθεση ότι δεν είναι τα γεγονότα αυτά καθαυτά που αναστατώνουν τους ανθρώπους αλλά ο τρόπος που τα ερμηνεύουμε, μια υπόθεση η οποία έγινε και η πρόταση του γνωστικού μοντέλου μιας και παρατήρησε ότι ο διαστρεβλωμένος τρόπος σκέψης είναι κοινός σε όλο το φάσμα των ψυχικών διαταραχών και κατά συνέπεια η ρεαλιστική αξιολόγηση και τροποποίηση του, μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη διάθεση και πιο λειτουργική συμπεριφορά.

Αυτό που μου άρεσε πολύ στην εφαρμογή της είναι ο τρόπος που προσεγγίζει την τραυματική εμπειρία και το γεγονός ότι βασίζεται στη συνεργατική σχέση μεταξύ θεραπευτή-θεραπευόμενου. Σχεδιάζουν από κοινού τους στόχους της θεραπείας και τις κατάλληλες στρατηγικές μέσω των οποίων αμφισβητούνται οι δυσλειτουργικές πεποιθήσεις, επιλέγονται στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων, εκπαιδεύονται δεξιότητες για την αντιμετώπιση καταστάσεων και τη διαχείριση συναισθημάτων. Μέσα από αυτόν τον συνεργατικό εμπειρισμό ο θεραπευόμενος παίρνει την ευθύνη του εαυτού του και επιτυγχάνεται το θεραπευτικό αποτέλεσμα.

5. Ποια είναι η κατάσταση της ψυχοθεραπείας σήμερα στην Ελλάδα; Υπάρχει ακόμη το "στίγμα" ή οι άνθρωποι απευθύνονται άφοβα στους ειδικούς;

Αν σκεφτεί κανείς ότι μέχρι το 1990 δεν υπήρχε τμήμα ψυχολογίας στα ελληνικά πανεπιστήμια και σήμερα υπάρχουν αρκετά, τα οποία έχουν και υψηλή ζήτηση, θα έλεγα ότι το 2018 σε σχέση με το 1990 το επάγγελμα του ψυχολόγου έχει γίνει κοινωνικά αποδεκτό. Επίσης, χάρη στο διαδίκτυο, έχει φυσιολογικοποιηθεί πλήθος καθημερινών δυσκολιών και δυσλειτουργιών, όπως οι κρίσεις πανικού, με αποτέλεσμα να μην νιώθει ο πάσχων ότι είναι και τρελός, όπως θα πίστευε παλιά. Παρόλα αυτά, υπάρχει αρκετή δουλειά ακόμη που πρέπει να γίνει, μιας και συντηρείται ακόμη η πεποίθηση ότι είναι αδυναμία να ζητάς βοήθεια, η οποία δυστυχώς μπλοκάρει την επικοινωνία με τον ειδικό.

6. Τι θα λέγατε σε κάποιον που διστάζει να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία;

Θα έλεγα ότι έχει δίκιο που διστάζει, γιατί κάτι που δεν το ξέρει είναι φυσιολογικό και να το αμφισβητεί και να τον τρομάζει, πόσο μάλλον όταν είναι και επενδεδυμένο με στερεότυπα. Θα του έλεγα ότι στην ψυχοθεραπεία δεν κρίνεται και δεν τιμωρείται. Επίσης, θα του έλεγα ότι είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι στην ψυχοθεραπεία δεν δίνονται έτοιμες λύσεις, δεν γίνονται μαγικά.

Αντίθετα, η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία και σαν διαδικασία είναι εκεί για εκείνον, για να ρίξει φως σε άλλες οπτικές γωνίες του προβλήματος που αντιμετωπίζει. Θέλει προσωπικό χρόνο, προσωπική δουλειά και συνεργασία με το θεραπευτή, ώστε να επιτύχει τους στόχους του. Και όσο χρονοβόρα ή «άχαρη» κι αν ακούγεται, μόνο όταν κάποιος ολοκληρώσει τη διαδρομή του καταλαβαίνει το δώρο που έχει κάνει στον εαυτό του για την υπόλοιπη ζωή του, πόσο πιο ελαφρύς νιώθει και έτοιμος να αντιμετωπίσει ο,τιδήποτε του συμβεί.

Ακόμα όμως κι αν δεν ολοκληρώσει, το γεγονός ότι πλέον αναγνωρίζει εις βάθος τα κίνητρα της συμπεριφοράς του, μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά, ακόμα κι αν δεν κάνει κάτι για να αλλάξει, είτε γιατί δεν είναι έτοιμος είτε γιατί επιλέγει να μην θέλει σε εκείνη τη δεδομένη στιγμή της θεραπείας. Πιστεύω ότι η ψυχοθεραπεία είναι βασικός πυλώνας στην ανάπτυξη αυτογνωσίας και η αποδοχή τόσο των δυνατοτήτων μας όσο και των αδυναμιών μας είναι ένα σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας.

7. Πείτε μας λίγα λόγια για την ατμόσφαιρα της 1ης συνεδρίας με νέους ασθενείς/πελάτες.

Η πρώτη συνεδρία είναι κατά τη γνώμη μου πολύ σημαντική συνεδρία. Η ατμόσφαιρα εξαρτάται αρχικά από τον θεραπευόμενο και από το αίτημα του-κατά κανόνα υπάρχει μια διάχυτη αγωνία για αλλαγή- και ακολούθως από τον θεραπευτή και τον τρόπο που θα τον προσεγγίσει. Η θεραπευτική σχέση είναι το Α και το Ω στην ψυχοθεραπεία για αυτό και ο θεραπευτής θα πρέπει να είναι επαρκώς καταρτισμένος και προσωπικά «δουλεμένος» για να βοηθήσει στο χτίσιμο αυτής.

8. Μπορείτε να αναφέρετε κάποιο πολύ ιδιαίτερο ή παράξενο περιστατικό που συνέβη στη δουλειά σας;

Στην εργασία μας ο,τιδήποτε «παράξενο» ή «ιδιαίτερο» συμβαίνει έχει το προσωπικό του νόημα, οπότε παύει και να είναι παράξενο ή ιδιαίτερο.

9. Ποιοι είναι οι συχνότεροι λόγοι για τους οποίους σας επισκέπτεται κάποιος;

Οι κρίσεις πανικού, το άγχος που αφορά στην υγεία, η διαχείριση των συναισθημάτων όπως ο θυμός και η κακή διάθεση, η αναβλητικότητα, ο χρόνιος πόνος.

10. Επιγραμματικά, τι θα προτείνατε σε κάποιον που βιώνει πολύ άγχος στην καθημερινότητα του;

Καταρχάς, θα του πρότεινα να το αποδεχτεί γιατί το άγχος σαν συναίσθημα μας μεταφέρει μηνύματα, σε κάθε κατάσταση διαφορετικά. Χάρη σε αυτό προστατεύουμε τον εαυτό μας και γινόμαστε ολοένα και πιο παραγωγικοί, για αυτό και το λέμε δημιουργικό άγχος, π.χ. το άγχος των εξετάσεων.

Στην περίπτωση όμως που βλέπουμε ότι καθημερινά μας δημιουργεί πρόβλημα στην συμπεριφορά μας ή γενικά στον τρόπο που λειτουργούμε, τότε είναι σημαντικό να απευθυνθεί σε έναν εξειδικευμένο επαγγελματία. Εκτός όμως από την ψυχοθεραπεία, έρευνες έχουν δείξει πόσο βοηθάει συμπληρωματικά και ο διαλογισμός. Θα το συνιστούσα ανεπιφύλακτα.

Ο διαλογισμός βοηθάει πολύ στην επαφή μας με το παρόν, με αυτό που συμβαίνει τώρα, συνεπώς μας βοηθάει στη μείωση των καταστροφικών μας «σεναρίων» ή στο «μηρυκασμό» των σκέψεων που αφορούν στο παρελθόν.

11. Τι θα λέγατε στα νέα παιδιά που θέλουν να γίνουν ψυχολόγοι;

Να κυνηγήσουν την επιθυμία τους. Παράλληλα, να έχουν πάντα στο μυαλό τους ότι η εκπαίδευση τους δεν τελειώνει στο πτυχίο αλλά συνεχίζεται για αρκετά χρόνια ανάλογα με την εξειδίκευση που θα επιλέξουν.

12. Τι θα προτείνατε στους γονείς που κάποιες φορές δυσκολεύονται στην ανατροφή των παιδιών τους;

Θα τους έλεγα, καταρχάς, ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό. Όλοι οι γονείς δυσκολεύονται και όλοι έκαναν, κάνουν και θα κάνουν λάθη. Ωστόσο, στην εποχή μας, μια εποχή αφάνταστης εξέλιξης σε κάθε επιστημονικό επίπεδο, θα τους πρότεινα ανεπιφύλακτα να επισκεφθούν έναν συνάδελφο εξειδικευμένο σε παιδιά και γονείς. Μπορεί να λειτουργήσει μόνο θετικά.

Διαβάστε όλα τα άρθρα της Επιστημονικής Συνεργάτιδας στο psychology.gr.
Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την Ψυχολόγο Γεωργία Στρατάκου .