Αυτοεπίγνωση - Το κλειδί της ψυχικής υγείας

Ακρόαση άρθρου......

Τι είναι αυτό που νιώθεις; Με ποια συναισθηματική διάθεση ξύπνησες σήμερα; Μπορείς να ονοματίσεις τα συναισθήματά σου; Aναγνωρίζεις την προσωπική σου συναισθηματική παλέτα με αποχρώσεις από τα δικά σου συναισθήματα που έρχονται κάθε φορά στην επιφάνεια; Ποια κομμάτια του εαυτού σου σου είναι γνωστά και ποια άγνωστα; Ποια βλέπουν οι άλλοι και ποια βλέπεις εσύ;

Η δεξιότητα της αυτεπίγνωσης

Αν σε αυτά τα ερωτήματα καταφέρω να δώσω απάντηση, τότε σημαίνει ότι διαθέτω μια καλή επαφή με τα συναισθήματά μου και τον εαυτό μου. Διαθέτω, δηλαδή, μια σημαντική δεξιότητα συναισθηματικής νοημοσύνης, που ονομάζεται αυτοεπίγνωση και αποτελεί σύμφωνα με τον Daniel Goleman τον θεμέλιο λίθο της. Ο ίδιος αναφέρει την αυτοεπίγνωση ως μια συνεχή προσοχή του ατόμου στις εσωτερικές του καταστάσεις.

Δίνοντας προσοχή στο τι νιώθω, αρχίζω να γνωρίζω τα συναισθήματά μου. Γνωρίζοντας τα συναισθήματά μου, έχω επίγνωση του τι συμβαίνει μέσα μου.

«Τι νιώθω τώρα;» είναι ένα πολύ πιο ουσιαστικό ερώτημα από το επικριτικό: «Γιατί νιώθω έτσι;» ή «Δεν θα έπρεπε να νιώθω έτσι». Mε την επίγνωση των συναισθημάτων μου καταφέρνω σταδιακά να γνωρίσω τον εαυτό μου και, όταν αυτό γίνεται χωρίς κριτική, όταν δηλαδή αποδέχομαι αυτό που νιώθω χωρίς να το κρίνω, μπορώ ακόμα και να το αλλάξω - σύμφωνα με τον ψυχοθεραπευτή και θεμελιωτή της προσωποκεντρικής προσέγγισης, Carl Rogers.

Αποκτήστε το βιβλίο Η συναισθηματική νοημοσύνη, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr

Η διαδικασία της επίγνωσης των συναισθημάτων μου μοιάζει με την αυτοπαρατήρηση.

Είμαι σε επαφή με τον εαυτό μου και τον παρατηρώ ήρεμα. Αντιλαμβάνομαι ακόμα και τα παθιασμένα ή θυελλώδη συναισθήματά μου. Όταν, για παράδειγμα, καταλαβαίνω ότι αυτό που νιώθω είναι θυμός, απελευθερώνω συνειδητά το συναίσθημά μου και του δίνω χώρο μέσα μου να εκφραστεί.

Η αντίληψη αυτή του συναισθήματος είναι η συναισθηματική αυτοεπίγνωση. Πάνω σε αυτή τη θεμελιώδη ικανότητα οικοδομούνται άλλες -σύμφωνα με τον Goleman- όπως είναι ο συναισθηματικός αυτοέλεγχος. Όταν, δηλαδή, αντιληφθώ τον θυμό μου, τότε μπορώ και να τον ελέγξω.

Συμπερασματικά η αυτοεπίγνωση:

• Είναι η ικανότητα να αντιλαμβάνομαι αυτό που νιώθω, τη στιγμή που γεννιέται μέσα μου.
• Είναι επίσης η ικανότητα να βλέπω καθαρά τον εαυτό μου και να επιλέγω να είμαι ειλικρινής μαζί του.
• Είναι το θεμέλιο της συναισθηματικής μας νοημοσύνης πάνω στο οποίο δημιουργούνται και άλλες δεξιότητες όπως ο αυτοέλεγχος.

Πώς η αυτοεπίγνωση βοηθάει την ψυχική μας υγεία;

Η συναισθηματική αυτοεπίγνωση ερμηνεύεται με τη ρήση του Σωκράτη «γνώθι σαυτόν». Αποτελεί την ικανότητα να αντιλαμβάνομαι τα συναισθήματά μου μόλις γεννηθούν μέσα μου. Επιπλέον, είναι μια καίρια έννοια που συμβάλλει στην αυτοκατανόηση. Όταν μπορώ να έρθω σε επαφή με αυτό που νιώθω, μπορώ και να το καταλάβω.

Μπορώ να καταλάβω το συναίσθημά μου και κατ΄ επέκταση και τον εαυτό μου. Ο ψυχολόγος John Meyer αναφέρει ότι η αυτοεπίγνωση σημαίνει αντίληψη και της διάθεσής μας και των σκέψεών μας σχετικά με αυτή τη διάθεση.

Η αξία της αυτοεπίγνωσης μπορεί να φανεί από την έλλειψή της, αφού η έλλειψη επίγνωσης του συναισθήματος μπορεί να αποβεί καταστροφική, προσθέτει ο Goleman, ιδιαίτερα όταν πρέπει να σταθμίσουμε αποφάσεις από τις οποίες εξαρτάται η ζωή μας.

Όταν δεν ξέρω τι ακριβώς αισθάνομαι, δεν μπορώ να αποφασίσω αν θέλω αυτή τη δουλειά ή τον συγκεκριμένο σύντροφο.

Όταν κρύβομαι από τα συναισθήματά μου, στην ουσία δε συμβαδίζω με τον εαυτό μου. Υπάρχουν «τυφλά σημεία» μέσα μου στα οποία δεν δίνω προσοχή και με αποπροσανατολίζουν από τις ανάγκες μου. Είναι πολύ πιθανό να μου δημιουργείται άγχος ή σωματικά συμπτώματα στα οποία ίσως να υποβόσκουν συναισθηματικά ζητήματα.

Ψυχική ενδυνάμωση και συναισθηματική αυτεπίγνωση

Εκτός από την συναισθηματική αυτεπίγνωση, πολύ σημαντικό ρόλο για την ψυχική μας υγεία παίζει η επίγνωση του ίδιου μας του εαυτού.

Σύμφωνα με έρευνες, όταν βλέπουμε τον εαυτό μας ξεκάθαρα, έχουμε περισσότερη αυτοπεποίθηση και είμαστε πιο δημιουργικοί. Παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις, χτίζουμε πιο δυνατές σχέσεις και επικοινωνούμε πιο αποτελεσματικά.

Η ψυχολόγος και ερευνήτρια Dr Tasha Eurich περιγράφει την αυτοεπίγνωση ως την ικανότητα να δούμε τον εαυτό μας καθαρά, να καταλάβουμε ποιοι είμαστε και πώς μας βλέπουν οι άλλοι και πώς μπορούμε κατά κάποιο τρόπο να ταιριάξουμε σε αυτόν τον κόσμο. Φαίνεται ότι όταν κατακτάμε την συναισθηματική μας αυτεπίγνωση ενδυναμωνόμαστε ψυχικά.

Αποκτάμε δύναμη να αναγνωρίσουμε βασικές μας ανάγκες και συναισθήματα και να καταφέρουμε να τα διαχειριστούμε χωρίς να είμαστε στο έλεός τους. Επίσης, ακόμα κι όταν μπορεί να μη μας αρέσει αυτό που βλέπουμε σε εμάς, νιώθουμε μια ανακούφιση με το γεγονός ότι ξέρουμε τον εαυτό μας.

Όταν κάτι το γνωρίζεις, σου είναι περισσότερο οικείο και λιγότερο τρομακτικό. Έτσι ακριβώς χτίζεται και η πορεία προς την αυτογνωσία: μέσω της επίγνωσης. Όταν γνωρίζω τον εαυτό μου, τον εμπλουτίζω, τον επαναπροσδιορίζω, τον αλλάζω και μπορώ να ζήσω πιο ολοκληρωμένα και πιο ικανοποιητικά τη ζωή μου.

Βιβλιογραφία

Εurich, T. (2018) What self awareness really is and how to cultivate it, Harvard Business Review.
Goleman,D. (1998) Η συναισθηματική νοημοσύνη, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. 
Μayer, J.D. (1999) An emerging understanding of the reflective experience of mood, Journal of Research in Personality

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Χαρά Πανταζοπούλου - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Χαρά Πανταζοπούλου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

ΜΑ Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας - University of East London . Ατομική συμβουλευτική- συμβουλευτική ζεύγους, γονέων και εφήβων.

6937171663

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού