Ο όρος τηλεψυχιατρική χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τη διαδικασία ψυχιατρικής εκτίμησης και θεραπείας εξ αποστάσεως. Η ιδέα των ψυχοθεραπευτικών συνεδριών εξ αποστάσεως κάθε άλλο παρά καινούρια είναι. Ο ίδιος ο πατέρας της ψυχανάλυσης, Sigmund Freud, αλληλογραφούσε συχνά με τους ασθενείς του, θεωρώντας τη μέθοδο αυτή ως υποβοηθητική της όλης ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας.
Η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση διά του τηλεφώνου είναι επίσης μία σχετικά συχνή πρακτική σε περιπτώσεις κρίσης, στα πλαίσια π.χ. διαφόρων hotlines.
Παρότι λοιπόν κάποιες μορφές τηλεψυχολογίας χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια, η έλευση του Διαδικτύου και των συστημάτων βιντεοκλήσεων έχουν συνεπιφέρει άνθηση της διαδικτυακής ψυχοθεραπείας τα τελευταία χρόνια.
Η εξέλιξη αυτή μάλιστα οδήγησε στην ίδρυση της Διεθνούς Εταιρίας Ψυχικής Υγείας Online (International Society for Mental Health Online), με σκοπό μεταξύ των άλλων να ενημερωθούν καλύτερα οι αιτούντες για τις δυνατότητες διαδικτυακής θεραπείας.
Δείτε στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο Ψυχολογίας της Πύλης μας επιλεγμένα βιβλία Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής
Η ανάγκη για online ψυχοθεραπεία
Η online ψυχοθεραπεία αποτελεί μία καλή εναλλακτική για ασθενείς οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να προσέλθουν στο χώρο ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας, λόγω της σωματικής ή και της ψυχικής τους κατάστασης (π.χ. αγοραφοβία). H αυξανόμενη ζήτηση σχετίζεται σίγουρα με την αύξηση της μετανάστευσης στην οποία οδήγησε το άνοιγμα της αγοράς εργασίας αλλά και η οικονομική κρίση. Παρά τη μεταφορά του τόπου κατοικίας κάπου στο εξωτερικό, η ανάγκη για ψυχοθεραπευτική παρέμβαση στη μητρική γλώσσα παραμένει συχνά ανέπαφη.
Η πρόσβαση σε ψυχοθεραπευτικές δυνατότητες σε επαρχιακά μέρη παραμένει περιορισμένη. Στην Ελλάδα επιπλέον, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο να προτιμάται η επιλογή ψυχοθεραπευτή ο οποίος βρίσκεται σε μία άλλη πόλη, προκειμένου να αποφευχθεί το “στίγμα” που συνοδεύει ακόμα -ιδίως σε μικρά μέρη- τον ασθενή που προσέρχεται σε ένα ψυχιατρικό ιατρείο.
Η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία λοιπόν επιλύει προβλήματα πρόσβασης στην κατάλληλη συμβουλευτική, με αποτέλεσμα οι θεραπευόμενοι να έχουν τη δυνατότητα συχνά να δεχτούν ψυχοθεραπεία που τους ταιριάζει καλύτερα όσον αφορά στο πολιτισμικό ή γλωσσικό τους πλαίσιο ή στις συγκεκριμένες ανάγκες τους. Επιπλέον, όσον αφορά στα οφέλη της online ψυχοθεραπείας, έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ο ασθενής ενδέχεται να αισθάνεται πιο άνετα ή λιγότερο αμήχανα, με αποτέλεσμα να ξεπεράσει πιο γρήγορα αναστολές και αντιστάσεις και να ανοιχτεί ευκολότερα (Spiro, R.H.; Devenis, 1991). Επίσης, ο αριθμός των ακυρωμένων συνεδριών είναι πολύ μικρότερος σε σύγκριση με τις δια ζώσης συνεδρίες (Glueckauf, R.L.; Fritz, Ecklund-Johnson, Liss, Dages, Carney, 2002). Στην εποχή του άγχους, στην οποία ζούμε, εξάλλου, κάθε λεπτό μετράει και έτσι η εξοικονόμηση χρόνου λειτουργεί ενθαρρυντικά για τον θεραπευόμενο.
Έρευνες των G.S. Stofle και J. Suler δείχνουν ότι η διαδικτυακή συμβουλευτική ωφελεί ανθρώπους που ήδη έχουν σχετικά υψηλό βαθμό λειτουργικότητας στη ζωή τους (Stofle, G.S., 2001).
Παθήσεις, όπως ο αυτοκτονικός ιδεασμός ή τα ψυχωσικά επεισόδια αντιμετωπίζονται καλύτερα με τις παραδοσιακές μεθόδους δια ζώσης συνεδριών.
Τα ελλείμματα της online ψυχοθεραπείας
10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.
Παρά το γεγονός ότι πολλές φορές μπορούμε να πούμε ότι η online ψυχοθεραπεία είναι καλύτερη από την “καθόλου ψυχοθεραπεία”, υπάρχουν ορισμένα ελλείμματα που θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε. Ερχόμαστε συχνά αντιμέτωποι με τεχνολογικά προβλήματα (σύνδεση στο διαδίκτυο, προβλήματα υπολογιστή κ.α.), τα οποία δύνανται να διακόψουν ή και να παρεμποδίσουν πλήρως τη διενέργεια της συνεδρίας. Η απόσταση περιορίζει ή και αποκλείει τις δυνατότητες του θεραπευτή να εστιάσει σε στοιχεία όπως κάποια λεπτή αλλαγή στη χροιά της φωνής του θεραπευόμενου, μεταβολές στο βλέμμα του, εκφράσεις του προσώπου και γενικότερα στη γλώσσα του σώματος. Επίσης πολλές φορές δυσχεραίνεται η αναγνώριση στοιχείων όπως η χρήση αλκοόλ πριν ή και κατά τη διάρκεια της συνεδρίας. Το ίδιο το θεραπευτικό πλαίσιο είναι πιο δύσκολο να διατηρηθεί ακέραιο όταν ο ασθενής μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε ή να πίνει αλκοόλ κατά τη διάρκεια της συνεδρίας. Συνολικά είναι μερικές φορές πιο δύσκολο να αναπτυχθεί μια γνήσια ατμόσφαιρα.
Δεν πρέπει να παραβλέψουμε ότι η αναγκαιότητα φυσικής παρουσίας του ασθενή σε κάποιο ιατρείο - γραφείο κατά την ψυχοθεραπευτική διαδικασία αποτελεί μία μορφή κινητοποίησης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης, με συχνά πολύ θετικές συνέπειες που αφορούν στην απλή έξοδο από το προστατευόμενο περιβάλλον του σπιτιού.
Η προσωπική επιλογή
Ενδέχεται τελικά οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας να είναι πιο επικριτικοί όσον αφορά στη χρήση των νέων τεχνολογιών απ’ ό,τι οι θεραπευόμενοί τους, δεδομένου ότι στις έρευνες φαίνεται ότι η ικανοποίηση των ασθενών είναι υψηλή (Dongier, M.; Templer, R., Lalinec-Michaud, M., Meuneir, D., 1986). Ορισμένοι επαγγελματίες πιστεύουν ότι η διαδικτυακή συμβουλευτική δεν μπορεί να θεωρηθεί ψυχοθεραπεία (Cherry, 2011) ενώ από την άλλη, σε επιστημονικά περιοδικά όπως το The Lancet έχουν δημοσιεύσει μελέτες που αποδεικνύουν ότι η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματική όσο και οι δια ζώσης συνεδρίες στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης (Kessler, David; Lewis, Kaur et al, 2009).
Εν τέλει το σημαντικότερο από όλα είναι η προσωπική επιλογή: η θεραπευτική σχέση είναι μεγίστης σημασίας για την ψυχοθεραπευτική διαδικασία και ο κάθε θεραπευόμενος θα πρέπει να αποφασίσει κατά πόσον η ενσυναίσθηση και η ζεστασιά που αναζητά να βιώσει μέσα από τις συνεδρίες είναι εφικτό να μεταδοθούν μέσω των τηλεσυνεδριών. Οι δυνατότητες της τηλεψυχιατρικής διευρύνουν τις επιλογές των θεραπευομένων και η επιλογή του κατάλληλου για τον καθένα θεραπευτή αποτελεί πολλές φορές την αρχή της ψυχοθεραπείας.
Διαβάστε ακόμη στην Πύλη Ψυχολογίας: Συνέντευξη με το Νίκο Μοσχόπουλο ψυχίατρο – ψυχαναλυτή, συνιδρυτή της TherapyToday.gr
Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR
Προτεινόμενη βιβλιογραφία:
• Andersson, G., & Cuijpers, P., Internet-based and other computerized psychological treatments for adult depression: A meta-analysis, Cognitive Behaviour Therapy, 38(4), 196-205, 2009.
• Barak, Azy, et al., A comprehensive review and a meta-analysis of the effectiveness of internet-based psychotherapeutic interventions, Journal of Technology in Human Services, 26.2-4: 109-160, 2008.
• Nagel, D., The future of online therapy. Psychotherapy Networker Symposium, Washington, D.C., 2011.
• Dongier, M., Telepsychiatry: Psychiatric consultation through two-way television: A controlled study, Canadian Journal of Psychiatry, 31: 32–34, 1986.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Βαϊζίδου Χριστίνα - Ψυχίατρος
Βαϊζίδου Χριστίνα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology
Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:
- Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
- Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
- Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.
Ψυχοφαρμακολογική και ψυχοθεραπευτική παρακολούθηση για όλο το φάσμα των ψυχιατρικών παθήσεων ενηλίκων.Το θεραπευτικό πλάνο διαμορφώνεται εξατομικευμένα αναλόγως των αναγκών του ασθενούς.