Ακρόαση άρθρου......

Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, οι κλινικές αναφορές στην ψυχογενή ανορεξία την προσεγγίζουν ως νόσο ψυχικής αιτίας. Ο Sir William Gull, το 1873 εκθέτει 3 περιπτώσεις εισάγοντας τον όρο “anorexia nervosa” , ενώ την ίδια χρονιά ο Ernest Charles Lasegue, ανακοινώνει τα πορίσματά του για τη διαγνωστική οντότητα που ονομάζει “anorexie husterique”, επισημαίνοντας τα ψυχολογικά συμπτώματα των ασθενών και το ρόλο που παίζει η εμπλοκή της οικογένειας στη διαμόρφωση και διάγνωση της διαταραχής.

Ο ορισμός της ανορεξίας

Η ανορεξία είναι κοινώς αποδεκτό πως συνιστά μια κλινική οντότητα. Πέρα από την άρνηση του υποκειμένου να τραφεί, που συνιστά το πιο απτό στοιχείο, το σύμπτωμα παρουσιάζει 2 σταθερές. Αφενός, συνδέεται με κάποια εξιδανίκευση του σώματος και της εικόνας του σώματος και αφετέρου, συνδέεται με μια αέναη εξάντληση στην οποία ο ασθενής υποβάλλει τον εαυτό και το σώμα του. Δυο στοιχεία, τα οποία συνάδουν με τις υπερεγωτικές απαιτήσεις του υποκειμένου… όσο μεγαλύτερες είναι οι υπερεγωτικές απαιτήσεις, τόσο λιγότερο τρώνε οι ανορεξικές (κυρίως γυναίκες).

Υπάρχει μια κατ’ευθείαν αναλογία ανάμεσα στην προσπάθεια που επιβάλλουν στον εαυτό τους και τη συνειδητή μείωση ή/και άρνηση τροφής. Το βασικό τους σύμπτωμα έγκειται στην τυφλή υπακοή στο υπερεγώ, που τους κάνει να επιχειρούν διαρκώς και χωρίς τέλος τα πιο δύσκολα. Επικουρικά, η απάρνηση του ευνουχισμού ως αίτημα του Άλλου, οδηγεί το υποκείμενο σε μια μαζοχιστική θέση.

Δείτε στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο Ψυχολογίας της Πύλης μας το αυτοβιογραφικό βιβλίο Ανορεκτικά Όνειρα. Αντιγράφουμε από το οπισθόφυλλο: Είμαι η Κίκκα και περπάτησα τον μοναχικό δρόμο της ψυχογενούς βουλιμίας για επτά χρόνια. Έκανα περισσότερες από δέκα χιλιάδες φορές εμετό και είδα τα παιδικά μου όνειρα σκελετωμένα, σχεδόν νεκρά...

Η επιρροή της μητέρας. Το αίτημα να είναι τα πάντα τέλεια, χωρίς έλλειψη, χωρίς όριο

Η ανορεξική καταδαπανάται για να απαντήσει στο αίτημα του Άλλου -κυρίως του μητρικού Άλλου-, σε ένα αίτημα που προστάζει να είναι τα πάντα τέλεια, χωρίς έλλειψη, χωρίς όριο. Επενδεδυμένη ως στοιχείο ναρκισσιστικής πληρότητας της μητέρας της, με μια παντοδυναμία που θα εξαλείψει την έλλειψη της μητέρας της, στερείται την αυτονομία την δικής της επιθυμίας. Υπάρχει μια έλλειψη ελλείψεως στο αίτημα του Άλλου, σ’ αυτό που ζητείται από το υποκείμενο αλλά και σ αυτό που του προσφέρεται.

Αυτό που διακινεί τις μητέρες των ανορεξικών είναι ένα γενικευμένο καθήκον να παρέχουν στο παιδί τους τα πάντα, να μην του λείπει τίποτα. Ο Ζακ Λακάν μιλώντας για την «αποπνικτική τροφή», αποδίδει την ανορεξία σε μια έλλειψη ελλείψεως σ‘ αυτό που προσφέρεται από τους γονείς στο παιδί.

«Το παιδί που το τρέφουν με την μεγαλύτερη αγάπη, αρνείται την τροφή και παίζει με την άρνησή του σαν αυτή να είναι επιθυμία… κυρίως αν ο Άλλος που έχει άποψη για τις ανάγκες του, παρεμβαίνει, και στη θέση αυτού που δεν έχει, το τρέφει υποχρεωτικά με την αποπνικτική τροφή αυτού που έχει, συγχέει δηλαδή τις φροντίδες του με την αγάπη του.»

Η εικόνα του σώματος

Η εικόνα του σώματος φαίνεται να κυριαρχεί, καθώς ανταποκρίνεται σ’ αυτό το αίτημα τελειότητας-πληρότητας. Ένα σώμα που υπόκειται σε μια απόλυτη κυριαρχία, σχεδόν απονεκρωμένο, απαλλαγμένο από κάθε απόλαυση, απαλλαγμένο από κάθε στοιχείο θηλυκότητας που θα αφυπνούσε τις προσωπικές επιθυμίες. Ένα σώμα που υποκύπτει και αντιστοιχεί απόλυτα στην εικόνα που έχουν οι άλλοι για το υποκείμενο. Οι ανορεξικές γυναίκες, αν και συχνά είναι βαθύτατα μη ικανοποιημένες από τη ζωή τους, αρνούνται την παραδοχή του προβλήματός τους. Δεν τολμούν να επιθυμούν… καμία έλλειψη άρα και καμία επιθυμία δεν τους επιτρέπεται. Πίσω από μια επιφάνεια επιτυχίας, ενεργητικότητας, επιτυχημένης και ανομολόγητης απάρνησης της τροφής, ενυπάρχει η δυστυχία και το αδιέξοδο.

Η ανορεξική τρώει τίποτα

Η έλλειψη ελλείψεως χαρακτηρίζει όλες τις ανταλλαγές του υποκείμενου με τον Άλλο, εμποδίζοντας τον αποχωρισμό του απ’ αυτόν. Για να ξεφύγει απ’ αυτή την έλλειψη ελλείψεως η ανορεξική “τρώει τίποτα”. Η ανορεξία δεν αφορά ένα «δεν τρώει» αλλά ένα «τρώει τίποτα». Αυτή την απουσία την απολαμβάνει ‘’γευστικά’’, τη χρησιμοποιεί, κάνοντας τον Άλλον να εξαρτάται απ’ αυτήν. Κατ΄αυτόν τον τρόπο, αποτελεί μια απάντηση, στην απάρνηση του ευνουχισμού, συνιστά μια ρωγμή στην τελειότητα.

Η σύλληψη του Ζακ Λακάν πως η ανορεξική “τρώει τίποτα”, νοηματοδοτεί την ανορεξία και τη μεταβάλλει από πρόβλημα συμπεριφοράς σε μια επανάσταση για τη ζωή, σε μια προσπάθεια του υποκειμένου να εδραιωθεί και να απαρνηθεί τη θέση αντικειμένου που του αποδόθηκε.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Χατζηανδρέου Μαίρη - Ψυχολόγος

Χατζηανδρέου Μαίρη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

  • Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
  • Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
  • Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Η Χατζηανδρέου Μαίρη είναι ψυχολόγος και διατηρεί ιδιωτικό γραφείο στα Εξάρχεια. Έχει μετεκπαιδευτεί στην Κλινική Ψυχοπαθολογία, στην Παιδοψυχολογία-Παιδοψυχιατρική και στην ψυχαναλυτική θεραπεία Λακανικού Προσανατολισμού.

6984944165
Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού