Λακάν Ζ. (Lacan Jacques 1901-1981)

Ακρόαση άρθρου......

Γάλλος ψυχίατρος και ψυχαναλυτής, ασχολήθηκε με την ψυχαναλυτική ερμηνεία της ψύχωσης και με τη μελέτη της γλώσσας υπό ψυχαναλυτικό πρίσμα.

Προσωπική ζωή

Γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1901 στο Παρίσι. Ξεκίνησε τις σπουδές του στην ιατρική στις αρχές της δεκαετίας του 1920 με ειδίκευση στην ψυχιατρική και έκανε την πρακτική του στο νοσοκομείο Sainte-Anne του Παρισιού.

Το 1934 παντρεύτηκε τη Marie-Louise Blondin, απέκτησαν τρία παιδιά και χώρισαν όταν εκείνος απέκτησε παιδί από εξωσυζυγική σχέση. Τη χρονιά του 1934, λίγο μετά την παρουσίαση της διδακτορικής του διατριβής με θέμα την παρανοϊκή ψύχωση σε σχέση με την προσωπικότητα, για την οποία έλαβε πολύ θετικά σχόλια, κλήθηκε να γίνει μέλος της Γαλλικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. Επίσης, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έκανε και ο ίδιος ψυχανάλυση.

Πέθανε στις 9 Σεπτεμβρίου του 1981 στο Παρίσι.

Επαγγελματική διαδρομή

Σε ένα επιστημονικό δοκίμιο που παρουσίασε το 1936, προσδιόρισε το Εγώ ως μία πρωταρχική ναρκισσιστική εικόνα που έρχεται σε αντίθεση με την πραγματικότητα και είναι ανθεκτική στη θεραπεία. Προσδιόρισε, μάλιστα, τρεις τύπους πραγματικότητας: την ψυχική, την εξωτερική και την πραγματική.

Το 1951 ξεκίνησε να διδάσκει ένα εβδομαδιαίο ιδιωτικό σεμινάριο με το οποίο εστίαζε στη γλωσσική φύση των ψυχολογικών συμπτωμάτων. Πολλοί χαρακτήρισαν τις μεθόδους του αποκλίνουσες και, μάλιστα, εκδιώχθηκε από την Διεθνή Ψυχαναλυτική Εταιρεία το 1953.

Την ίδια χρονιά, παραιτήθηκε από την Παρισινή Ψυχαναλυτική Εταιρεία ως επακόλουθο της διαμάχης που προέκυψε σχετικά με τις μεθόδους που χρησιμοποιούσε. Στη συνέχεια, ίδρυσε, σε συνεργασία με άλλους διαφωνούντες, τη Γαλλική Ψυχαναλυτική Εταιρεία μέσα από την οποία τόνιζε την αντίθεσή του στις ψυχαναλυτικές αμερικανικές επιρροές, θέτοντας νέους στόχους επαναπροσανατολισμού στις φροϋδικές θεωρίες. Το 1964, ίδρυσε τη Φροϋδική Σχολή του Παρισιού η οποία αργότερα αναδιοργανώθηκε και μετονομάστηκε σε Σχολή του Φροϋδικού Αιτίου.

Έγραψε πολλά κείμενα και έδωσε πολλές διαλέξεις σχετικά με τις θεωρίες του, ενσωματώνοντας αρκετούς επιστημονικούς κλάδους στις διατυπώσεις του, όπως τη γλωσσολογία, τα μαθηματικά, την τέχνη, την λογοτεχνία και τη φιλοσοφία.

Συμβολή στην ψυχολογία

Επαναπροσδιόρισε τις θεωρίες του Φρόυντ μετονομάζοντας τις έννοιες τού Υπερεγώ, του Εγώ και του Εκείνο σε Συμβολική τάξη, Φανταστική τάξη και Πραγματικό αντίστοιχα:

• Η Συμβολική τάξη είναι το υπέρτατο στοιχείο και υπονομεύει την αυτονομία του Εγώ.
• Η Φανταστική τάξη εμπλέκεται στην καταστολή, στην αυτοαναπαράσταση και στην αφομοίωση μίας κατασκευασμένης - φανταστικής πραγματικότητας.
• Το Πραγματικό αψηφά τον ορισμό. Παρομοιάζεται με το πραγματικό της επιστήμης που είναι αόριστο και του οποίου την ολότητα είναι αδύνατο να τη συλλάβει κανείς.

Ακόμη, ανέπτυξε τη θεωρία για το Στάδιο του Καθρέφτη, ένα στάδιο που βιώνεται κατά τη βρεφική ηλικία, ανάμεσα στους έξι και τους δεκαοκτώ πρώτους μήνες της ζωής. Το παιδί αρχίζει να ξεχωρίζει την εικόνα του και τη συνδέει με τον εαυτό. Ανίκανο ακόμη να έχει τον πλήρη έλεγχο πάνω στα μέλη του σώματός του και στις ενέργειές του, το παιδί αρχίζει να παλεύει με τον εαυτό, γεγονός που οδηγεί σε εσωτερική επιθετικότητα και κατάθλιψη, συναισθήματα που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του Εγώ.

Το στάδιο του καθρέφτη περιλαμβάνει μία κατάσταση λανθασμένης εντύπωσης για το παιδί που έχει ως αποτέλεσμα μία διαδικασία αποξένωσης, η οποία με τη σειρά της οδηγεί το παιδί σε μία φανταστική κατάσταση. Η θεωρία για το στάδιο του καθρέφτη μετεξελίχθηκε στη συνέχεια ώστε να αντιπροσωπεύει τη συνολική ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού, τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές του.

Επαναπροσδιόρισε την πρακτική της ψυχανάλυσης προσπαθώντας να αναδείξει τη λογική υπόστασή της και αναγνωρίζοντας τον αναλυόμενο ως ασθενή, ως εκείνον που διενεργεί μελέτη για τον ίδιο του τον εαυτό. Θεωρούσε ότι οι ψυχαναλυτικές θεωρίες πρέπει να ολοκληρώνονται όταν ο αναλυόμενος φτάνει σε μια αποκάλυψη, και όχι να διαρκούν συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Απέρριψε το πρότυπο της συνεδρίας που διαρκεί πενήντα λεπτά πιστεύοντας ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και πέντε λεπτά είναι αρκετά.

Είπε:«Η αλήθεια έχει τη δομή μιας μυθοπλασίας.»

Βιβλία

• The Triumph of Religion
• My Teaching
• On the Names-of-the-Father
• The Seminar of Jacques Lacan: The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis