Αλκοολισμός: Αυτός ο ύπουλος καταστροφικός φίλος

Ακρόαση άρθρου......

Η εξάρτηση και η κατάχρηση του αλκοόλ, δημιουργεί μια ψευδαίσθηση ευεξίας και ευχαρίστησης, ενώ στην πραγματικότητα, απομονώνει το άτομο πρώτα από τον ίδιο του τον εαυτό ως οντότητα, έπειτα από το περιβάλλον του και αν δεν αντιμετωπιστεί με δύναμη και πίστη, δυστυχώς και από την ίδια του την ζωή.

Ορισμός αλκοολισμού

Ο αλκοολισμός είναι ένα από τα μεγαλύτερα ψυχοκοινωνικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο, και η εξάρτηση από αυτό είναι μια οργανική και συμπεριφορική διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος, με υψηλό κίνδυνο να έχει μια χρόνια υποτροπιάζουσα πορεία.

Σύµφωνα µε το ορισµό της Παγκόσµιας Οργάνωσης Υγείας (Π.Ο.Υ) , «ο αλκοολισµός είναι µια χρόνια διαταραχή της συµπεριφοράς που εκδηλώνεται µε επανειληµµένη, σταθερή και συνεχή χρήση οινοπνεύµατος και οινοπνευµατωδών ποτών, σε ποσότητες οι οποίες είναι έξω από το κοινωνικό ή και ιατρικό πλαίσιο. Η χρήση αυτή γίνεται σε βαθµό που επηρεάζει δυσµενώς την υγεία του χρήστη και την επαγγελµατική, κοινωνική και ευρύτερη λειτουργία του. Ο αλκοολισµός είναι ασθένεια και σαν τέτοια πρέπει να αντιµετωπιστεί»

Για να φτάσει βέβαια ένα άτομο στην εξάρτηση από το αλκοόλ περνάει κάποια εξελικτικά στάδια, που μπορεί να διαρκέσουν από μερικά χρόνια έως και δεκαετίες όπου θα υπάρχει μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ.

Θα πρέπει εδώ να διευκρινήσουμε ότι κατάσταση αλκοολισμού δεν θεωρούνται μόνο η καθημερινή συστηματική κατανάλωση, αλλά και μεγάλα διαστήματα αποχής με αντίστοιχα μεγάλα διαστήματα λήψης αλκοόλ, αλλά και η συστηματική κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ μόνο τα σαββατοκύριακα.

Εξελικτικά στάδια αλκοολισμού

Το social drinking (ποτά κοινωνικοποίησης) είναι μια κοινωνική εκδήλωση γνωστή σε όλους μας. Όταν όμως με αφορμή αυτό, το άτομο χρειάζεται αλκοόλ όλο και πιο συχνά ή για να αντεπεξέλθει σε κάποιες αγχογόνες καταστάσεις αυξάνει την ποσότητα και την ανοχή του σε αυτό, είναι ένα πρώτο στάδιο εμφάνισης αλκοολισμού.

Προοδευτικά, το άτομο νοιώθει όλο και περισσότερο την ανάγκη για κατανάλωση αλκοόλ μέσα στην ημέρα, και το χαρακτηριστικό αυτής της φάσης είναι οι ενοχές που νοιώθει γιατί δεν μπορεί να αντισταθεί στο να πίνει.

Στο τρίτο στάδιο, γίνονται φανερά τα αποτελέσματα της συνεχούς κατανάλωσης αλκοόλ, τόσο στον επαγγελματικό όσο και στον κοινωνικό περίγυρο. Ο όποιος έλεγχος κατανάλωσης αλκοόλ έχει σταματήσει, και το άτομο αμελεί ακόμα και τα γεύματα, δίνοντας βαρύτητα στο να πίνει. Στην συνέχεια εμφανίζει μια εικόνα θλιβερή αλλά και επικίνδυνη, γιατί το άτομο βρίσκεται σε μια κατάσταση συνεχούς μέθης, και έχει επηρεαστεί η ικανότητα σκέψης και λειτουργικότητας.

Οι συνέπειες από τον χρόνιο αλκοολισμό

Οι επιπλοκές από την χρόνια κατανάλωση αλκοόλ είναι πολλές. Σε σωματικό επίπεδο υπάρχει κίνδυνος κίρρωσης του ήπατος, ηπατίτιδα, γαστρίτιδα και καρδιοπάθεια. Σημαντικές επιπλοκές θεωρούνται επίσης και η εγκεφαλοπάθεια του Wernicke (οξύ σύνδρομο με θόλωση συνείδησης, οφθαλμοπληγία και αταξία) και το σύνδρομο Korsakoff, (χρόνια κατάσταση με έκπτωση της βραχύχρονης μνήμης, νευροπάθεια, οφθαλμοπληγία και αταξία).

Σε επίπεδο ψυχοδιανοητικών επιπλοκών, το αλκοολικό στερητικό παραλήρημα περιλαμβάνει ψευδαισθήσεις (οπτικές και ακουστικές) μαζί με παραισθήσεις και παραληρηματικές ιδέες και υπερδιέγερση του αυτόνομου κεντρικού συστήματος. Μια επίσης από τις χειρότερες επιπλοκές του αλκοολισμού είναι η άνοια η οποία συνδέεται με τον χρόνιο αλκοολισμό.

Στην Ελλάδα τα υψηλά ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλ μας κατατάσσουν περίπου στο μέσο Ευρωπαϊκό όρο, 28η από τις 53 χώρες. Αυτό, όμως, που προβληματίζει ή θα έπρεπε να προβληματίζει είναι οι απαντήσεις των νέων για την χρήση αλκοόλ. Το 30% των εφήβων πίνει μια με δύο φορές την εβδομάδα, οι ηλικίες χρήσης ξεκινούν από τα 11 χρόνια, ενώ το 20% δηλώνει ότι έχει μεθύσει πάνω από 3 φορές μέσα σε μια χρονιά.

Αλκοολισμός και επιθετικότητα

Στην πορεία εξέλιξης της διαταραχής, οι χρήστες αλκοόλ έχουν μια εμφανή ετερογένεια όσον αφορά την έναρξη, και την έκβαση της εξάρτησης, με κοινό κλινικό χαρακτηριστικό την παραρμητικότητα στην ανεξέλεγκτη χρήση οινοπνεύματος. Αρκετές φορές παρατηρείται συννοσηρότητα (άγχος, κατάθλιψη) αλλά το πιο κοινό στοιχείο των αλκοολικών όσον αφορά την κλινική τους εικόνα είναι η επιθετικότητα.

Αυτή η σύνδεση μεταξύ του αλκοόλ και της επιθετικότητας δεν εξηγείται εύκολα. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η κατανάλωση αλκοόλ μειώνει τις αναστολές και σε ένα ακραίο επίπεδο προκαλεί επιθετική συμπεριφορά. Και ας μην ξεχνάμε ότι αποδεδειγμένα τα αλκοολικά άτομα συχνά προέρχονται από οικογένεις με ιστορικό βίας. Το να αναφέρουμε την συχνή κακοποίηση του/της συντρόφου από τα αλκοολικά άτομα απλά θα ενισχύσει την σύνδεση αλκοόλ και επιθετικότητας.

Αίτια αλκοολισμού

Ο αλκοολισμός είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη της διαταραχής αυτής επηρεάζεται από περιβαλλοντικούς, γενετικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι το παιδί ενός αλκοολικού που υιοθετήθηκε από οικογένεια μη αλκοολικών, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξει αλκοολισμό, από το παιδί μη αλκοολικών γονιών που υιοθετήθηκε από μη αλκοολικούς γονείς.

Αν πάρουμε ως δεδομένο ότι η κατανάλωση αλκοόλ ξεκινά για να νοιώσει το άτομο μια μορφή ηρεμίας ή να καταστείλει το άγχος, τότε μπορούμε να καταλάβουμε ότι σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που είναι δυσλειτουργικό, βίαιο ή αδιάφορο, το έδαφος για ανάπτυξη αλκοολικής διαταραχής δυστυχώς είναι πιο πρόσφορο.

Αυτό που δεν πρέπει να συνδέουμε είναι το οικονομικό επίπεδο με την ανάπτυξη αλκοολισμού. Η εικόνα του περιθωριοποιημένου ατόμου δεν είναι ταυτόσημη με τον χρήστη αλκοόλ ή άλλων ουσιών. Κάλλιστα, μπορεί να είναι σε ένα υψηλό οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.

Θεραπευτική αντιμετώπιση σε αλκοολικό άτομο

Δυστυχώς, ένα αλκοολικό άτομο δεν είναι καθόλου δεκτικό στην θεραπεία. Τις περισσότερες φορές εξαναγκάζεται από το οικογενειακό του περιβάλλον να ακολουθήσει ιατρική παρακολούθηση. Και όχι μόνο αυτό. Τις περισσότερες φορές θα προσπαθήσει να διαφύγει την διάγνωση και θα πρέπει ο γιατρός να είναι πολύ συγκεκριμένος στην διερεύνηση εξάρτησης αλλά και πιθανής συννοσηρότητας.

Αν υποψιαστεί εξάρτηση ή κατάχρηση οι ερωτήσεις του στο ιατρικό ιστορικό είναι στοχευμένες και συγκεκριμένες για την ποσότητα την συχνότητα και το συναίσθημα που προκαλεί το αλκοόλ στο άτομο. Σε περίπτωση βαριάς τοξίκωσης από αλκοόλ ή έντονα στερητικά συμπτώματα (τρομώδες παραλήρημα ή σπασμούς) επείγει η άμεση νοσοκομειακή παρακολούθηση. Τα συμπτώματα στέρησης στην πορεία αντιμετωπίζονται με φαρμακευτική αγωγή.

Η ενημέρωση, η συμβουλευτική, η ατομική ομαδική και οικογενειακή θεραπεία, η πρόληψη, η εκπαίδευση και η έρευνα είναι παροχές που προσφέρονται από πολλά τμήματα δημοσίων νοσοκομείων στη χώρα μας, και στοχεύουν τόσο στην πρόληψη και αντιμετώπιση όσο και στην πρόληψη υποτροπής.

Σε ατομικό επίπεδο η γνωσιακή / συμπεριφορική ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, βοηθά στην ενδυνάμωση του εδώ και του τώρα του χρήστη, και η ψυχαναλυτική προσέγγιση, λύνει συγκρουσιακά τραύματα και βοηθά το άτομο να απαντήσει σε ερωτήματα που ανακαλύπτουν τις αιτίες της χρήσης. Οι ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις χρειάζεται να συνδυάζονται με υποστηρικτές ομάδες αυτοθεραπείας, όπως για παράδειγμα οι Α.Α. (ανώνυμοι αλκοολικοί), οι οποίες προσφέρουν ασφαλές πλαίσιο υποστήριξης και ενδυνάμωσης του ατόμου.

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία

Η καλύτερη βέβαια θεραπεία είναι η πρόληψη. Και η κατανόηση επίσης, ότι ένας άνθρωπος εξαρτημένος από το αλκοόλ είναι ασθενής και όχι ηθικά αμαρτωλός. Η αδυναμία να βρεί λύσεις σε αδιέξοδα, τον οδηγεί σε μεγαλύτερα αδιέξοδα και εξαρτήσεις και αυτός ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται. Συμπαρασύρει βέβαια και όλους όσοι είναι δίπλα του, χάνοντας το μέτρο και τα όριά του.

Η εικόνα ενός αλκοολικού που ασκεί βία απέναντι στον/στην σύντροφό του, και τα παιδιά που ζούν με τον φόβο και την αγωνία, το πότε και πώς θα είναι ένα ξέσπασμα δεν εξηγείται ούτε δικαιολογείται εύκολα. Αυτό που χρειάζεται είναι η γενναιότητα της αλήθειας και της συνειδητοποίησης ότι ναι, είμαι άρρωστος και χρειάζομαι βοήθεια.

Όμως κλείνοντας θα λέγαμε ότι, πέρα από όλες τις γεννεσιουργές αιτίες του αλκοολισμού, όταν το πρώτο περιβάλλον του ατόμου, η οικογένεια, προσφέρει αποδοχή, αγάπη, ασφάλεια και εμπιστοσύνη, δύσκολα χτίζεται το έδαφος που θα αναπτυχθεί όχι μόνο ο αλκοολισμός αλλά και κάθε εξάρτηση, είτε από ουσίες είτε από καταστάσεις.

Η οικογένεια, αυτός ο ευλογημένος δεσμός που μας δυναστεύει, είναι το Άλφα και το Ωμέγα, της πρόληψης, της αντιμετώπισης και της αποφυγής κάθε εξάρτησης.

Βιβλιογραφικές πηγές:

Μουσσάς Γ: Αλκοόλ και Παραβατικότητα, Ψυχιατροδικαστική Α. Δουζένης, Λ. Λύκουρας εκδόσεις Πασχαλίδης Αθήνα 2007
Νίκος Μάνος, Βασικά στοιχεία κλινικής Ψυχιατρικής, University studio press, Θεσσαλονίκη , 1998
WHO. Global status report on alcohol and health, 2011

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ακριβή Καρίμπα - Ψυχολόγος

Ακριβή Καρίμπα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος με ειδίκευση στη Συμβουλευτική Ψυχοθεραπεία, ψυχοδυναμικής κατεύθυνσης.
Συμβουλευτική ενηλίκων και εφήβων.

6977054264

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού