1. Η ανάγκη για δεσμό και εξάρτηση είναι μια έμφυτη δύναμη του οργανισμού μας.  Η εξάρτηση που έχει κατηγορηθεί από το πολιτισμό μας σαν ένα παιδικό σύνδρομο που "πρέπει" να ξεπεραστεί στην ενήλικη ζωή είναι κάτι που μας ακολουθεί και έχει αποδειχτεί ότι το αντίθετο είναι μύθος ιδιαίτερα η ανάγκη για αλληλεξάρτηση, συμπαράσταση και αγκαλιά, μας ακολουθεί μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Το "παιδί μέσα μας" δεν είναι πάντα χαρούμενο. Υπήρχαν δυστυχώς στιγμές που οι σημαντικοί άλλοι της ζωής μας, γονείς, δάσκαλοι και γενικά μορφές εξουσίας- μας κακοποίησαν συναισθηματικά.

Σύμφωνα με τον γνωστό θεωρητικό της «Θεωρίας του δεσμού» John Bowlby (1907-1990), το ανθρώπινο ον έχει μία έμφυτη τάση να επιδιώκει τη διαπροσωπική επαφή με άλλους ανθρώπους και να επιζητά τη δημιουργία και διατήρηση συναισθηματικών δεσμών, που μπορούν να του παρέχουν ασφάλεια, εμπιστοσύνη και υποστήριξη.

Ένας σημαντικός αριθμός ερευνών έχει δείξει ότι τα βρέφη και τα νεαρά παιδιά που μεγαλώνουν σε ορφανοτροφεία έχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης χαμηλής λειτουργικότηταςσε ποικίλες περιοχές ανάπτυξης, όπως η σωματική, η γνωστική και η κοινωνικοσυναισθηματική. Ειδικότερα, όσον αφορά τη σωματική ανάπτυξη, παρατηρείται καθυστέρηση σε σημαντικούς δείκτες ανάπτυξης, όπως το βάρος, το ύψος και η περίμετρος του κεφαλιού.

Ο άνθρωπος χρειάζεται συναισθηματικούς δεσμούς με τους «σημαντικούς» άλλους για να είναι σωματικά και ψυχικά υγιής, για να καταφέρει να επιβιώσει. Το συναισθηματικό δέσιμο είναι μια ανάγκη πρωταρχική και τόσο σημαντική, όσο και η ανάγκη για τροφή και ασφάλεια. Η στέρηση της ψυχικής επαφής μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο.

«Δεν είναι ανάγκη να σ’αγαπούν για να αγαπάς. Αλλά είναι απαραίτητο το να αγαπάς» Οδυσσέας Ελύτης

Η αγάπη αποτελεί μια επιλογή, δεν πρόκειται για κάτι βεβιασμένο, ούτε υπάρχει κάτι που θα αναγκάσει κάποιον να τη νιώσει. Αφορά σε μια σταθερή κατάσταση, δεν έχει το παροδικό του έρωτα, ούτε το απότομό του, ούτε έχει και όλη την εγρήγορση που προσφέρει ο τελευταίος.

Η θεωρία και η έννοια της προσκόλλησης σχετίζεται με τη συναισθηματική σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο βρέφος και το κύριο πρόσωπο φροντίδας, που συνήθως είναι αυτό της μητέρας. 

Ο θάνατος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας και μοιάζει –κατά κάποιο τρόπο- να έχουμε την ανθεκτικότητα να τον ξεπερνάμε και να προχωράμε τη ζωή μας μετά από απώλειες που βιώνουμε. Μέσα από τη διαδικασία του πένθους είμαστε σε θέση να επανέλθουμε στην πρότερη ζωή μας και να προσαρμοστούμε στις όποιες αλλαγές επιφέρει αυτή η απώλεια.

Ο ερχομός ενός παιδιού στη ζωή, είναι κάτι ευχάριστο και μοναδικό. Κανείς δε θα πίστευε, ότι ταυτόχρονα είναι και τόσο τραυματικό για το ίδιο αλλά και για τη μητέρα του.

Όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολο είναι ορισμένες φορές να πούμε αυτό που πραγματικά νιώθουμε… Πόσες φορές έχουμε αναρωτηθεί αν ο σύντροφός μας μάς καταλαβαίνει… Πόσο φορές έχουμε αναρωτηθεί αν ο σύντροφός μας κατανοεί και συναισθάνεται αυτό που νιώθουμε εμείς… Πόσες φορές έχουμε εκνευριστεί με τον εαυτό μας μη μπορώντας να εκφράσουμε με λέξεις αυτό που πραγματικά νιώθουμε κι όχι αυτό που σκεφτόμαστε…

Οι εξαρτήσεις συμπεριλαμβάνουν ένα εύρος παθήσεων που αφορούν σε εξάρτηση από ουσίες ή από συμπεριφορές και αποτελούν παθήσεις, με τις οποίες ερχόμαστε συχνά αντιμέτωποι στην ψυχιατρική πράξη.

Ένα σύνηθες ερώτημα στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας αλλά και στη ζωή γενικότερα είναι αν ο άνθρωπος και η προσωπικότητά του μπορούν να αλλάξουν. Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με το αν η προσωπικότητα του ανθρώπου σταματά να αναπτύσσεται κάποια στιγμή στη ζωή ή αν συνεχίζει να διαμορφώνεται και να αλλάζει με βάση τα βιώματα αλλά και τις επιθυμίες του ατόμου.

Πολλές φορές στη ζωή μας έχουμε αναρωτηθεί αν μας αξίζει η αγάπη που παίρνουμε από τους ανθρώπους μας. Αν δηλαδή δικαιούμαστε αληθινά να βρούμε την «πραγματική» αγάπη, όπως αυτή ορίζεται για τον καθένα μας, και τι σημαίνει για εμάς. 

Η ιδιαίτερη σχέση που αναπτύσσει το βρέφος τους αρχικούς μήνες της ζωής του είναι βαρύνουσας και καθοριστικής σημασίας για την εξέλιξη του ανθρώπου.

H σχέση αυτή είναι ο πρώτος συναισθηματικός δεσμός που συνάπτει το βρέφος κυρίως με την μητέρα του και είναι καθοριστικός για την ψυχοσωματική ανάπτυξη και την μετέπειτα πορεία του.

Η θεωρία των αντικειμενότροπων σχέσεων ξεκίνησε αρχικά να ορίζεται από τον S. Freud μέσα από την θεωρία των ενορμήσεων (1995). Πιο συγκεκριμένα ο Freud πρώτός μελέτησε την σημασία των σχέσεων που αναπτύσσει το βρέφος με το περιβάλλον του δηλαδή αρχικά της σχέσης του με την μητέρα και με τον πατέρα.

Μια μητέρα παρατηρεί το μωρό της καθώς περνάει από τη βρεφική στη νηπιακή ηλικία και κάνει τα πρώτα ψυχικά και σωματικά βήματα απομάκρυνσης από κοντά της. Το μωρό δείχνει έντονο ενδιαφέρον για τα αντικείμενα γύρω του και οδηγείται ενστικτωδώς να τα αγγίξει, να τα γευτεί και να τα περιεργαστεί.

Το σημερινό άρθρο θα επικεντρωθεί στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της αίσθησης της ταυτότητάς μας, υπό το πρίσμα του παράγοντα της επιρροής της κοινωνίας και των κοινωνικών φαινομένων πάνω στους ανθρώπους.

H σχέση με τους γονείς είναι δομική και θεμελιώδης για την προσωπικότητα που θα οικοδομήσει o κάθε άνθρωπος στην μετέπειτα ζωή του καθώς επίσης και για το είδος των σχέσεων κοινωνικών, επαγγελματικών, συντροφικών τις οποίες θα αναπτύξει στο μέλλον.

Στη σημερινή επιστήμη της Ψυχολογίας και Ψυχοθεραπείας δίνεται έμφαση στη χρονική περίοδο μετά την γέννηση και ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της ζωής που θεωρούνται καθοριστικά για την ψυχική εξέλιξη και ανάπτυξη του ατόμου.

Ένα παιδί μπορεί να στερηθεί την ευκαιρία να διαμορφώσει σχέσεις προσκόλλησης όταν εισαχθεί και ανατραφεί σε ιδρυματικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο πολλά και διαφορετικά άτομα είναι επιφορτισμένα με τη φροντίδα.