Πώς μιλάμε στον εαυτό μας

Τα παιδιά κάνουν αυτά που κάνουμε και όχι αυτά που τους λέμε. Αν λοιπόν έχετε τη συνήθεια να τιμωρείτε τον εαυτό σας νοητικά, το παιδί σας είναι πολύ πιθανό να υιοθετήσει την ίδια βλαβερή συνήθεια.

Σε μια από τις πρώτες μου αναμνήσεις θυμάμαι τη μητέρα μου να κοιτάζεται στον καθρέφτη και να εντοπίζει όλες τις μικρές ή μεγάλες ατέλειες πάνω της. Και όταν, χρόνια μετά, έκανα κι εγώ ακριβώς το ίδιο πράγμα μπροστά στην πανέξυπνη έφηβη κόρη μου, μου είπε ότι δεν της άρεσε αυτή μου η συνήθεια. Τότε συνειδητοποίησα ότι ούτε και σε εμένα άρεσε αυτό όταν το έκανε η μητέρα μου.

Τα μοτίβα που έχουν εντυπωθεί στο κεφάλι μας, ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας και που συμπεριφερόμαστε φανερώνονται πολλές φορές από τον τρόπο που μιλάμε στον εαυτό μας, ειδικότερα δε όταν η διεργασία που κάνουμε είναι ο εντοπισμός όλων των ελαττωμάτων μας.

Όλοι μας σχεδόν ακούμε τον εαυτό μας να μας μιλάει μέσα στο κεφάλι μας, να σχολιάζει και να κριτικάρει τα όσα λέμε και κάνουμε.

Οι περισσότεροι από εμάς δεν το συνειδητοποιούμε καν και δεν προσέχουμε όσα μας λέει ο εαυτός μας. Αλλά αυτή η φωνή είναι ένας πολύ σκληρός κριτής. Είναι πολύ πιθανό να λέτε στον εαυτό σας φράσεις του τύπου: «Αυτά δεν είναι για ανθρώπους σαν εμένα», «δεν μπορείς να εμπιστευτείς κανέναν», «είμαι ανίκανος», «αφού δεν είμαι αρκετός για κάτι τέτοιο, θα πρέπει απλώς να παραιτηθώ», «δεν μπορώ να κάνω τίποτα σωστά», «είμαι πολύ χοντρή» ή «είμαι τελείως άσχετη».

Προσέξτε αυτού του τύπου την αυτοκριτική, γιατί μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή σας, αλλά κυρίως να έχει επιπτώσεις στη ζωή του παιδιού σας, ωθώντας το να κάνει μια ανάλογη κριτική στον εαυτό του ή στους άλλους.

Εκτός από το ότι διδάσκετε το παιδί σας να κάνει αρνητική και κακόβουλη κριτική, αυτή η εσωτερική επικριτική φωνή βρίσκει τρόπους να διογκώνει την κακή σας διάθεση, να σας στερεί την αυτοπεποίθησή σας και γενικότερα να σας κάνει να νιώθετε ανεπαρκείς. Και υπάρχει ένας ακόμα λόγος για να προσέξετε τον τρόπο που μιλάτε στον εαυτό σας.

Φαίνεται πως αυτή την εσωτερική μας φωνή τη μεταφέρουμε αυτούσια στα παιδιά μας – όπως ακριβώς μεταφέρουμε και τις κακές μας συνήθειες που είναι απόλυτα ορατές. Αν θέλετε τα παιδιά σας να ευτυχήσουν, να ξέρετε ότι το μεγαλύτερο εμπόδιό τους θα είναι αυτός ο εσωτερικός, σκληρός κριτής σας.

Διαμορφώνουμε την ενήλικη υπόστασή μας μέσα από τις εμπειρίες που βιώνουμε ως παιδιά – αυτός είναι ο βασικός τρόπος που εξελίσσονται οι άνθρωποι –, αλλά είναι δύσκολο να ξεφύγουμε απ’ αυτές.

Ενδεχομένως να αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο να κάνουμε αυτή τη φωνή να σωπάσει, αλλά μπορούμε να παρατηρήσουμε πότε το κάνουμε και να επιβραβεύσουμε τον εαυτό μας όταν το καταφέρουμε.

Η Ελέιν είναι μητέρα δύο παιδιών και εργάζεται σε μια γκαλερί. Έχει εντοπίσει αυτή την εσωτερική επικριτική φωνή μέσα της. Τις περισσότερες φορές η φωνή αυτή εστιάζει στην αποτυχία.

Παρόλο που αναγνώριζε τον σκληρό και βάναυσο κριτή που έκρυβε μέσα της μου είπε πως η μαμά της είχε σε πολλά πράγματα δίκιο –κι εγώ δεν θέλω σε καμία περίπτωση να τη δαιμονοποιήσω– αλλά, όπως οι περισσότεροι από εμάς, φαίνεται πως δεν είχε επίγνωση του τρόπου που μιλούσε στον εαυτό της και κυρίως πώς ο κριτής αυτός μεταδιδόταν και επηρέαζε τα παιδιά της.

Όταν προσέξετε πώς μιλάτε στον εαυτό σας, θα βρείτε παραπάνω από έναν τρόπους να ακούτε αυτή τη φωνή. Η Ελέιν, με αυτή την τακτική, κατάφερε να αντιμετωπίσει τον δικό της εσωτερικό κριτή.

Αποκαλύψτε τον εσωτερικό σας κριτή

1. Πρώτα, αναγνωρίστε τη φωνή.

2. Μην εμπλέκεστε σε αντιπαράθεση μαζί της. Αντ’ αυτού, χειριστείτε τη φωνή σαν έναν τρίτο άνθρωπο που σας κάνει να νιώθετε άβολα και τον οποίο μπορείτε να αντιμετωπίσετε με αυτοσυγκράτηση, ακούγοντας όσα αρνητικά σας λέει, αλλά χωρίς να έρθετε σε σύγκρουση μαζί του, απαντώντας κάτι του τύπου «δικαιούσαι να έχεις την άποψή σου».

3. Αυξήστε την αυτοπεποίθησή σας. Κάνοντας τα πράγματα που ο εσωτερικός σας κριτής υποστηρίζει ότι δεν μπορείτε, θα νιώσετε αμέσως πιο σίγουροι και δυνατοί. Αυτό είναι μια πραγματικότητα που αξίζει να θυμάστε, κάθε φορά που η αμφιβολία για τις δυνατότητές σας πάει να πάρει τον έλεγχο.

4. Έχοντας συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει κίνδυνος να μεταδώσετε την ασθένεια της αρνητικής αυτοκριτικής στο παιδί σας, θα έχετε ένα παραπάνω κίνητρο να την ελέγχετε.

*Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Το βιβλίο που θα ήθελες να είχαν διαβάσει οι γονείς σου της Philippa Perry. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα σε όλα τα βιβλιοπωλεία και στο www.dioptra.gr.

Διαβάστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου.