Πώς εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας να γίνονται ενοχλητικά και πώς θα σπάσουμε τον φαύλο κύκλο

Ακρόαση άρθρου......

Ο Σαλβαδόρ Νταλί όταν ήταν ακόμα μαθητής, πήρε φόρα μια μέρα και έπεσε με το κεφάλι πάνω σε μια μαρμάρινη κολόνα, τραυματίζοντας τον εαυτό του σοβαρά. Όταν τον ρώτησαν γιατί το έκανε αυτό, εκείνος απάντησε διότι δεν του έδινε κανείς σημασία.

Ενοχλητικό παιδί

Αν τα μωρά και τα παιδιά δεν εισπράξουν αυτό που έχουν ανάγκη στη ζωή τους, αν δεν νιώθουν ότι το περιβάλλον τους τα βλέπει, αν δεν είναι σίγουρα ότι κάποιος θα ανταποκριθεί στις ανάγκες τους, είναι πιθανό να παγιδευτούν σε μια αέναη προσπάθεια πρόκλησης προσοχής. Αυτά είναι τα παιδιά που συνήθως χαρακτηρίζουμε ενοχλητικά.

Δε γίνεται να ''κακομάθετε'' ένα μωρό με υπερβολική προσοχή και ανταπόκριση στα μηνύματά του.

Αν επενδύσετε τον χρόνο που έχει ανάγκη στην αρχή της ζωής του, δίνοντάς του το αίσθημα της σύνδεσης και της ασφάλειας, το παιδί θα εσωτερικεύσει αυτή τη διαδικασία, θα νιώσει ότι μπορεί να βασιστεί σε αυτή και σταδιακά θα πάψει να την αναζητά συνεχώς. Αν αντίθετα το παιδί δεν εισπάξει αυτή την προσοχή, είναι πιθανό να κολλήσει σε ένα μοτίβο συμπεριφοράς κατά το οποίο νιώθει ζωντανό μόνο όταν προκαλεί μια άμεση συμπεριφορική και συναισθηματική αντίδραση στους γύρω του.

Τα αιτήματα του παιδιού για προσοχή

Ένα παιδί που παίρνει αρκετή προσοχή θα νιώθει ασφαλές, δεν θα είναι ανήσυχο μέσα στις σχέσεις του, ούτε θα αισθάνεται άγχος για το πώς αποδίδει σ΄ αυτές δεν θα νιώθει ότι πρέπει να ξεπερνά τον εαυτό του και να γίνεται θύμα για να εξασφαλίσει την προσοχή των ανθρώπων γύρω του.

Εάν δεν ανταπροκρίνεστε στα περισσότερα από τα αιτήματα του παιδιού για προσοχή, αυτά θα γίνονται όλο και πιο έντονα και, καθώς θα μεγαλώνει, θα μετατρέπονται σε σκανταλιές. Η αρνητική προσοχή από έναν γονέα είναι καλύτερη από την πλήρη έλλειψή της, επειδή τουλάχιστον τότε το παιδί νιώθει ότι η ύπαρξή του σας απασχολεί. Το παιδί που δεν παίρνει την προσοχή που χρειάζεται αναγκάζεται να γίνει παρεμβατικό και κατά συνέπεια η συμπεριφορά αυτή το απομακρύνει περισσότερο από το περιβάλλον του.

Όταν η σχέση με το παιδί προκαλεί εκνευρισμό

Όταν πλέον το παιδί υποφέρει, είναι πολύ πιο δύσκολο να συνεννοηθούμε μαζί του και να του αφιερώσουμε την προσοχή μας. Κι αυτό είναι μεγάλο κρίμα γιατί τότε ακριβώς πρέπει να σκύψουμε πάνω του, για να αποκαταστήσουμε τη ρήξη που έχει δημιουργηθεί. Τι μπορείτε να κάνετε όμως, όταν η σχέση με το παιδί σας μοιάζει περισσότερο με μάχη και η μόνη προσοχή που εισπράττει από εσάς είναι αρνητική, ενώ εσείς νιώθετε συνεχώς εκενυρισμό όταν ασχολείστε μαζί του;

Πρώτα απ΄όλα, ίσως θα πρέπει να βρεθείτε κάπου μακριά από το παιδί και την οικογενειακή εστία, ώστε να μπορέσετε με ασφάλεια να εκτονώσετε τον θυμό και την ένταση που έχει συσσωρευτεί μέσα σας. Αυτό θα το πετύχετε μιλώντας σε κάποιον που δε θα σας κρίνει, αλλά μπορείτε να εκτονωθείτε απλώς περνώνας λίγο χρόνο σε ένα απομονωμένο δωμάτιο, χτυπώντας ένα μαξιλάρι ή φωνάζοντας δυνατά.

Βομβαρδισμός αγάπης

Για να ανατρέψετε τη σχέση που έχετε και τις έως τώρα ενέργειές σας, μπορείτε να καταφύγετε σε αυτό που ο ψυχολόγος Όλιβερ Τζέιμς ονομάζει ''βομβαρδισμό αγάπης''. Ο Τζέιμς υποστηρίζει ότι, για να επαναφέρετε τον συναισθηματικό θερμοστάτη του παιδιού -εγώ θα συμπληρώσω και τον δικό σας-, θα πρέπει να περάσετε λίγο χρόνο μαζί του. Όχι μόνο ποιοτικό χρόνο, παίζοντας ή κουβεντιάζοντας μαζί του, αλλά χρόνο με βομβαρδισμό αγάπης. Σε ένα χρονικό διάστημα που θα ορίσετε εσείς, με αρχή και τέλος, θα αφήσετε το παιδί να παίρνει όλες τις πρωτοβουλίες, μέσα φυσικά στο πλαίσιο της λογικής και της ασφάλειας. Το παιδί θα αποφασίσει τι θα κάνετε και πού θα το κάνετε.

Ο βομβαρδισμός αγάπης είναι μια διαδικασία που απαιτεί να είστε ένας προς έναν, οπότε προσπαθήστε να βρίσκεστε μόνοι στο σπίτι, όταν η υπόλοιπη οικογένεια λείπει ή, αν το αντέχετε οικονομικά, πηγαίνετε σε ένα ξενοδοχείο. Για όλη την προκαθορισμένη περίοδο, είτε είναι ένα Σαββατοκύριακο ή ένα εικοσιτετράωρο, το παιδί σας θα είναι αυτό που θα αποφασίζει τι θα κάνετε και τι θα φάτε, πάντα μέσα στο πλαίσιο της ασφάλειας και της νομιμότητας. Εσείς σε όλο αυτό το διάστημα, φροντίστε να του δείχνετε με όλη σας την ψυχή πόσο το αγαπάτε και πόσο σημαντικό είναι για εσάς.

Δίνοντας αγάπη και σημασία στο παιδί

Μπορεί να νομίσετε ότι, αφήνοντας το παιδί να πάρει όλες τις αποφάσεις και ''λούζοντάς το'' με αγάπη και τρυφερότητα, ότι εγκρίνετε και ενθαρρύνετε τις αταξίες, αλλά αυτό δεν ισχύει. Φανταστείτε πώς θα αισθανόσαστε αν τα αγαπημένα σας πρόσωπα, οι άνθρωποι των οποίων η εκτίμηση και η προσοχή αποτελούν για σας τη μοναδική πηγή ασφάλειας και επαφής, δε σας έβλεπαν, δε σας άκουγαν και σας κακομεταχειρίζονταν (δεν έχει καν σημασία αν κάνετε λάθος -αν νιώσατε έτσι, τότε αυτή ήταν η εμπειρία σας) και ο μόνος τρόπος να τραβήξετε την προσοχή τους ήταν να γίνετε ενοχλητικοί.

Αν σας έδιναν την αγάπη και τη σημασία που τόσο είχατε ανάγκη, δε θα χρειαζόταν να κάνετε κάτι αρνητικό για να τραβήξετε το ενδιαφέρον τους. Η πράξη αυτή ανατρέπει τα αρνητικά μοτίβα συμπεριφοράς που και οι δυο έχετε υιοθετήσει και σας επαναφέρει σε έναν ρυθμό συμβατό, όπου ο καθένας με τη σειρά εκφράζει τα συναισθήματά του.

Ενήλικες με συνεχή ανάγκη για προσοχή

Στη σταδιοδρομία μου ως ψυχοθεραπεύτρια έχω γνωρίσει ενήλικες που είχαν παγιδευτεί σε συνεχή ανάγκη για προσοχή. Αν δεν τη λάμβαναν ένιωθαν ντροπή ή είχαν την αίσθηση ότι δεν υπήρχαν. Αν δεν ανταποκρίνεστε στα καλέσματα του παιδιού για προσοχή, τα εκπαιδεύετε ώστε να γίνουν άνθρωποι χειριστικοί. Μια ακόμα συνέπεια αυτής της τακτικής είναι ότι το παιδί μεγαλώνοντας μπορεί να παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια καλλιέργειας ανθρώπινων σχέσων και να γίνει ένας ενήλικος μοναχικός και δύσκολος στη συναναστροφή. Δεν υπάρχουν ευκολίες ή εκπτώσεις σε αυτή τη διαδικασία: Οφείλετε να δείξετε στο παιδί σας την προσοχή που έχει ανάγκη.

Το πάρε δώσε μιας υγιούς σχέσης

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να του λέτε συνέχεια μπράβο ή ότι είναι το ''καλύτερο''. Δεν είναι πάντα καλή ιδέα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να κρίνετε το παιδί σας. Αυτό που έχουν ανάγκη είναι το φυσιολογικό πάρε δώσε μιας ομαλής σχέσης, το πίσω μπρος ενός ωφέλιμου διαλόγου. Όσο περισσότερο χρόνο επενδύετε σε αυτού του τύπου την προσοχή προς το μωρό ή το παιδί σας, τόσο λιγότερο θα εκφράζει αυτή την ανάγκη καθώς μεγαλώνει.

Σκεφτείτε το κάπως έτσι: Έχουμε έναν γονιό κι ένα παιδί σε ένα τρένο. Ένα παιδί που πρέπει να καθίσει ακίνητο στη θέση του για πολλή ώρα είναι πιθανό να βαρεθεί. Ο γονιός μπορεί να μιλήσει με το παιδί του, να ζωγραφίσει μαζί του, να του διαβάσει κάτι ή να παίξει κάποιο παιχνίδι - ή μπορεί να περάσει αυτό το διάστημα προσπαθώντας να πείσει το παιδί του να καθίσει φρόνιμο και να κάνει ησυχία.

Είναι πολύ πιο ευχάριστο να παίξουν ή να διαβάσουν -να εμπλακούν δηλαδή σε έναν τύπο διαλόγου- παρά να περάσουν τον χρόνο τους με τσακωμούς, φωνές και εκνευρισμό, τόσο για τον γονιό και το παιδί όσο και για όσους κάθονται κοντά τους.

Πολύ συχνά, ξεκινώντας τέτοια δραστηριότητα στην αρχή του ταξιδιού, το παιδί μπορεί να απορροφηθεί τόσο πολύ απ' αυτή, που νιώθει άνετα χωρίς τη συμμετοχή του γονιού για κάποιο διάστημα, κάτι που μπορεί να του δώσει λίγο χρόνο για ξεκούραση και χαλάρωση.

*Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το No1 best seller των Sunday Times, της Philippa Perry: Το βιβλίο που θα ήθελες να είχαν διαβάσει οι γονείς σου που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα.