Δυσπραξία: Τα χαρακτηριστικά της και ο σημαντικός ρόλος των γονιών στη διαδικασία της διάγνωσης και της υποστήριξης

Ακρόαση άρθρου......

Τι είναι η Δυσπραξία και πού οφείλεται;
Η Δυσπραξία (Developmental Coordination Disorder-DCD) είναι νευρολογική διαταραχή κίνησης η οποία επηρεάζει τη δυνατότητα του παιδιού να σχεδιάσει και να φέρει εις πέρας δραστηριότητες που σχετίζονται με την κίνηση.

Σύμφωνα με τη Βρετανική Εταιρεία Αναπτυξιακής Δυσπραξίας, η διαταραχή αυτή ενδέχεται να σχετίζεται με προβλήματα στην ομιλία, στην αντίληψη και στη σκέψη  (1,2).

Η δυσπραξία μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό και νευρικό σύστημα τους οργανισμού. Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου Queen Mary, η δυσπραξία, ίσως, οφείλεται στην ανωριμότητα του νευρικού συστήματος στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να επεξεργάζεται με πιο αργό ρυθμό τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την κίνηση και όχι σε μια συγκεκριμένη βλάβη του εγκεφάλου (3).

Οι πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως η δυσπραξία επηρεάζει περίπου το 5-10% των παιδιών παγκοσμίως και εμφανίζεται περισσότερο στα αγόρια παρά στα κορίτσια (2,3).

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των παιδιών με Δυσπραξία και ποια είναι η σχέση τους με τα χαρακτηριστικά της ΔΕΠ-Υ;

Τα παιδιά με δυσπραξία μπορεί να διαφέρουν ως προς τον τρόπο που εκδηλώνουν τις δυσκολίες, οι οποίες με την πάροδο του χρόνου και ανάλογα με τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις, να αλλάξουν (4).

Τα παρακάτω χαρακτηριστικά πρέπει να επιμένουν τουλάχιστον για 6 μήνες και να μην οφείλονται σε άλλες νευρολογικές ή ιατρικές περιπτώσεις.

 Τα βασικά χαρακτηριστικά των παιδιών με Δυσπραξία είναι:

• Εμφανίζουν δυσκολίες στη λεπτή κινητικότητα, οι οποίες επηρεάζουν δραστηριότητες όπως τη ζωγραφική, παιχνίδια με πάζλ, τη γραφή.
• Δυσκολεύονται στο ποδήλατο.
• Σε κάποιο βαθμό, υπάρχουν δυσκολίες στη σκέψη και στην αντίληψη.
• Υπάρχει κακός συντονισμός χεριού και ματιού.
• Εμφανίζουν δυσκολίες στο να ανακαλούν και να ακολουθούν οδηγίες, λόγω της αδύναμης βραχυπρόθεσμης μνήμης.
• Αργούν να επεξεργαστούν πληροφορίες με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να παρακολουθούν και να συμμετέχουν σε συζητήσεις
• Εμφανίζουν δυσκολίες στην οργάνωση και διαχείριση προβλημάτων.
• Εμφανίζουν δυσκολίες στο να πιάσουν σωστά το μολύβι.
• Αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αναγνωστική ευχέρεια και στην ορθογραφία. Σύμφωνα με τον Kaplan et al. (1998), το 52% των παιδιών με δυσπραξία έχουν χαρακτηριστικά δυσλεξίας.
• Στην ανάγνωση χάνουν συνεχώς τη σειρά μέσα στο κείμενο.
• Εμφανίζουν δυσκολίες στη γραμματική.
• Δυσκολεύονται στην αντιγραφή.
• Δυσκολεύονται στα μαθηματικά.
• Δε χρησιμοποιούν δεξιότητες κίνησης σε πλαίσιο μέσα στο οποίο δεν έχουν εκπαιδευτεί.
• Εμφανίζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυξημένο άγχος εξαιτίας των καθημερινών δυσκολιών στον σχολικό χώρο και στις κοινωνικές καταστάσεις (4,5,6,7).
• Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν για πολλή ώρα σε ένα πράγμα.
• Δυσκολεύονται να μάθουν νέες δεξιότητες.
• Εμφανίζουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά με αυτά της ΔΕΠ-Υ (σύμφωνα με το Dyspraxia Foundation περίπου το 50% των ανθρώπων με δυσπραξία έχει και δεπ-υ), όπως είναι η ολοκλήρωση εργασιών, οι δεξιότητες οργάνωσης και προγραμματισμού, το ακατάστατο γραπτό, η κακή στάση του σώματος, η κακή σχολική απόδοση και η έλλειψη εμπιστοσύνης της συμμετοχής μέσα στην τάξη (8).

Αξίζει να σημειωθεί, πως αν και οι μαθητές με δυσπραξία και με δεπ-υ εμφανίζουν μερικά ίδια συμπτώματα, διαφέρουν ως προς την αιτιολογία. Για παράδειγμα, οι μαθητές με δυσπραξία εμφανίζουν ένα ακατάστατο γραπτό με αρκετά σβησίματα ή κακή απόσταση μεταξύ των λέξεων, εξαιτίας των αδύναμων λεπτών κινητικών δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη γραφή. Το ακατάστατο γραπτό των μαθητών με δεπ-υ οφείλεται στην παρορμητικότητά τους και στην έλλειψη προσοχής (8,9).

Ποιος είναι ο ρόλος των γονιών στη διαδικασία της διάγνωσης και της παρέμβασης;

Ο ρόλος των γονιών στη διαδικασία της διάγνωσης είναι ζωτικής σημασίας. Καθώς η διάγνωση είναι πολυεπίπεδη και απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση  είναι σημαντικό οι γονείς να παρέχουν λεπτομερείς πληροφορίες στη λήψη του ιστορικού, να καταγράφουν τις παρατηρήσεις σε συμπεριφορικό και κινητικό επίπεδο και να συνεργαστούν με τους επαγγελματίες για το εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης, όπως με τον παιδίατρο, με τον Εργοθεραπευτή, με τον Λογοθεραπευτή, με τον Ειδικό Παιδαγωγό και με τον Ψυχολόγο.

Όλοι αυτοί οι επαγγελματίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη συνολική αντιμετώπιση των προκλήσεων που επηρεάζουν την κοινωνική και ακαδημαϊκή πορεία των παιδιών με δυσπραξία (10,11).

Η θεραπευτική προσέγγιση των παιδιών με δυσπραξία στηρίζεται, κυρίως, σε πολυαισθητηριακά προγράμματα.

Έρευνες έχουν δείξει πως οι μαθητές με δυσκολίες επωφελούνται, ιδιαιτέρως, μέσα από  μια πολυαισθητηριακή προσέγγιση, καθώς έχουν τη δυνατότητα να επεξεργάζονται όλες τις πληροφορίες χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις τους (όραση, ακοή, όσφρηση, αφή, κίνηση), ώστε η μάθηση να γίνεται πιο αποτελεσματική και βιωματική  (12,13).

Οι γονείς, με την καθοδήγηση του εκάστοτε θεραπευτή, μπορούν να εμπλακούν με τα παιδιά τους σε δραστηριότητες, όπως η γραφή γραμμάτων στην άμμο ή σε μια πετσέτα, η χρήση οπτικών ενδείξεων, όπως ένα ρολόι που θα δείχνει την ώρα έναρξης μελέτης των σχολικών μαθημάτων ή ένα κουτί για την ταχτοποίηση των παιχνιδιών, τα επιτραπέζια παιχνίδια και παιχνίδια για την ενίσχυση των γλωσσικών δεξιοτήτων και τη διαχείριση των συναισθηματικών και κοινωνικών προκλήσεων και τη μαγειρική(14,15).   

Η ενεργή εμπλοκή των γονιών στις θεραπευτικές συνεδρίες των παιδιών με δυσπραξία τους βοηθάει να ενσωματώνουν τις πρακτικές στρατηγικές και τις βασικές τεχνικές που συνιστώνται από τους ειδικούς στην καθημερινότητα και να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, ώστε να ξεπεραστούν οι προκλήσεις, να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους και να βοηθήσουν το παιδί τους να εξελιχθεί σε ακαδημαϊκό και κοινωνικό επίπεδο.

Βιβλιογραφία:

1.MothersblogTeam (2017). Δυσπραξία: Πώς καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδί είναι δυσπραξικό; MothersblogTeam-Ανάπτυξη  

2.Dyspraxia Foundation.org.UK (201). 1in10 odds are you know someone with Dyspraxia?

3.Newman, T. (2017). What is dyspraxia? MedicalNewsToday

4.British Dyslexia Association, (2014). Neurodiversity and Co-occurring differences, Dyspraxia (DCD)

5.Dabell, J. (2018). Teaching Children with dyspraxia. Maths/No Problem

6.Upbility (2013). Τι είναι η Δυσπραξία; Συμπτώματα και Αντιμετώπιση. Upbility Publications

7.Kaplan, B., Wilson, B.N., Dewey, D. & Crawford, S. (1998). DCD may not be a discrete disorder. Human Movement Science, Vol. 17, Issues 4-5, pg.471-490

8.Touch-type, Read and Spell (TTRS-2022). Dyspraxia vs. ADHD. Readandspell.com

9.Slocombe, A. (2023). Dyspraxia vs ADHD: Differences & Overlaps. Exceptional Individuals.

10.Patrick, A. (2015). The Dyspraxic Learner: Strategies for Success.

11.Mandal, An. (2021). Treatment of Dyspraxia. News Medical & Life Science.

12.Dunford, C. (2024). Dyspraxia affects children’s wellbeing-here’s how parents and caregivers can help. The Conversation. 

13.Maheshwari, V.K. (2016). Multi-Sensory teaching – meaning and importance. College, Roorkee, India

14.Virginia, W., Berninger and Beverly, J. Wolf (2009). Teaching students with Dyslexia and Dysgraphia – Lessons from Teaching and Science, PAULH BROOKS, London

15.Magrid (2024). How to Help a child with Dyspraxia Thrive. magrideducation

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ιωάννα Δημητριάδου - Ψυχολόγος

Ιωάννα Δημητριάδου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος - Ειδική Παιδαγωγός. Εξειδίκευση στη Δυσλεξία, στη ΔΕΠ-Υ και στις Μαθησιακές Διαταραχές, PgD
Συμβουλευτική Υποστήριξη Γονέων, Συγγραφέας στο Upbility Publications | Μέλος του British Psychological Society, GMBPsS, GBC (#507984), Μέλος του British Dyslexia Association 

6937423882

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού