Τύποι Οικογένειας και Συστημική Συμβουλευτική

Ακρόαση άρθρου......

Για την Satir δύο ήταν οι ερωτήσεις που της καθιστούσαν δυνατό να αντιληφθεί την οικογενειακή κατάσταση των ανθρώπων που την επισκέπτονταν για θεραπεία.
Αισθάνεσαι καλά μέσα στην οικογένεια σου αυτή τη στιγμή;
Χαίρεσαι, ενθουσιάζεσαι που είσαι μέλος της οικογένειας σου;

Ανάλογα από την απάντηση που της δινόταν από τον ερωτηθέντα συμπέραινε αν ανήκει στον παιδαγωγικό ή στον διαταραγμένο οικογενειακό τύπο, όπως η ίδια τους είχε ορίσει.

Θεωρούσε ότι καμία οικογένεια δεν ταιριάζει απόλυτα στον έναν ή στον άλλον τύπο, αλλά ότι ο κάθε άνθρωπος θα αναγνωρίζει κάποια κομμάτια σε αυτούς τους τύπους που θα αντικατοπτρίζουν δράσεις της δικής του οικογένειας. (Satir, 1988)

O Διαταραγμένος Τύπος Οικογένειας

Στις διαταραγμένες οικογένειες η ατμόσφαιρα είναι δυσάρεστη και αποπνικτική ακόμα και όταν τα προβλήματα τους δεν είναι εμφανή. Ερχόμενος κανείς σε επαφή με διαταραγμένες οικογένειες θα ανακαλύπτει  πως η γλώσσα του σώματος των μελών τους έχει πολλά κοινά στοιχεία.

Λυπημένα ή κενά από συναισθήματα πρόσωπα, που αποφεύγουν να κοιτάνε τους άλλους στα μάτια. Σώματα άκαμπτα και σφιγμένα και φωνές τραχιές ή που μόλις ακούγονται. Στις οικογένειες αυτές δε δίνει χαρά ο ένας στον άλλον, αλλά όλοι υπομένουν τη συμβίωση τους σαν να είναι καθήκον.

Τα λάθη των παιδιών, εδώ, έχουν ως επακόλουθο τις φωνές και την τιμωρία κάτι που καταστέλλει την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης τους. (Satir, 1988)

Ο Παιδαγωγικός Τύπος Οικογένειας

Σε αυτές τις οικογένειες η ατμόσφαιρα είναι ζωντανή και ευχάριστη και οι σχέσεις διακατέχονται από ειλικρίνεια, αγάπη, ελευθερία έκφρασης και αποδοχής για όλα τους τα συναισθήματα.

Οι άνθρωποι εδώ αισθάνονται εκτίμηση για τους άλλους και για τους εαυτούς τους. Η γλωσσά τους σώματος τους ‘μιλάει’ διαφορετικά από τις διαταραγμένες.

Τα σώματα τους κινούνται με χάρη, οι άνθρωποι κοιτάζονται στα μάτια και οι φωνές είναι ήρεμες και καθαρές.

Τους αρέσει να ακουμπούν ο ένας τον άλλον και να αγκαλιάζονται μεταξύ τους και η επικοινωνία τους είναι ανοιχτή και ξεκάθαρη.

Τα λάθη των παιδιών σε αυτές τις οικογένειες αντιμετωπίζονται με ηρεμία και συχνά χρησιμοποιούνται ως ευκαιρία για μάθηση. Τα συναισθήματα και η ανθρώπινη ζωή είναι ότι πιο σημαντικό. (Satir, 1988)

Η Satir πίστευε με σθένος ότι οι διαταραγμένες οικογένειες μπορούν να αλλάξουν και μέσα στην πορεία της ως θεραπεύτρια είχε δει το πιστεύω της πολλές φορές να γίνεται πραγματικότητα.

Υποστήριζε ότι για να γίνει αυτό έπρεπε να αποκτήσει κανείς την επίγνωση ότι κάποιες φορές η οικογένεια του δρα και συμπεριφέρεται όπως ο τύπος της διαταραγμένης οικογένειας.

Μετά να συγχωρήσει στον εαυτό του για τα όποια λάθη έκανε στο παρελθόν και να αποφασίσει να αλλάξει.

Τέλος να βρει έναν τρόπο να ξεκινήσει την επιθυμητή αλλαγή, με σκοπό να γίνει η οικογένεια του το λιμάνι που θα του δίνει ασφάλεια, αγάπη και κατανόηση. (Satir, 1988)

Τα οφέλη της συστημικής θεραπείας και συμβουλευτικής

• Η συστημική θεραπεία και συμβουλευτική αναγνωρίζει τα ανθρώπινα προβλήματα, αλλά και τις συμπτωματικές συμπεριφορές ως αποτέλεσμα των κοινωνικών συστημάτων, με πρωτίστως σημαντικότερο αυτό της οικογένειας.

• Ασχολείται εκτενώς με τις ''σχέσεις'' και με τον τρόπο κατά τον οποίο τα ανθρώπινα συστήματα αλληλοσχετίζονται και επηρεάζονται δημιουργώντας δυναμικές διεργασίες που δεν μπορούν να εξηγηθούν επαρκώς, χωρίς την παρατήρηση του "σχετίζεσθαι'' μεταξύ των μελών του συστήματος.

• Η συστημική προσέγγιση μπορεί να εφαρμοστεί σε επιχειρήσεις, οργανισμούς, σχολεία, ζευγάρια, οικογένειες, ομάδες, αλλά και σε ατομικό επίπεδο.

• Σκοπός της είναι η βαθύτερη κατανόηση και αποσαφήνιση του τρόπου που αλληλοσχετίζεται και αλληλεπιδρά ένα σύστημα, και η ενεργοποίηση των δυναμικών που μπορούν να προάγουν την ευημερία του συνόλου του συστήματος, αλλά και την προσωπική ανάπτυξη και αυτογνωσία των μερών αυτού.

Αρθρογράφος: Λίλιαν Καρρά, Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια