Ο πόνος σας είναι το σπάσιμο του όστρακου που περικλείει τη γνώση σας - Khalil Gibran

Ακρόαση άρθρου......

Ο ανθρώπινος πόνος είναι αναπόφευκτα δεμένος με την διαδικασία του ζην. Η λέξη άλλωστε που έχουμε στην ελληνική μας γλώσσα γενέθλια (γενέθλια = η γένεση, η εκκίνηση του άθλου) υποδηλώνει ότι ο πόνος, η δυσκολία είναι άμεσα συνυφασμένα με τη φύση του ανθρώπου.

Από την  πρώτη στιγμή που ο άνθρωπος έρχεται στον κόσμο βιώνει τον πόνο, το βάσανο καθώς από εξαρτημένο και προστατευμένο πλάσμα στην κοιλιά της μητέρας του σιγά- σιγά μαθαίνει να διαχωρίζει τον εαυτό του από αυτήν και από τον υπόλοιπο εξωτερικό κόσμο.

Ενώ λοιπόν ο πόνος είναι στοιχείο της ανθρώπινης φύσης από την άλλη πλευρά η εμπειρία του πόνου, ο φόβος του θρήνου της απώλειας εκλαμβάνονται ως οδυνηρά από τον άνθρωπο που πρέπει άμεσα να τα επιλύσει ή να τα εξαφανίσει ως δια μαγείας.

Από τα αρχαία χρόνια μάλιστα, ο φιλόσοφος Επίκουρος μιλώντας για την Αρχή της Ηδονής, η οποία είχε την έννοια της χαράς και της ευχαρίστησης και όχι αυτή της αισθησιακής απόλαυσης και της ηδυπάθειας, υποστήριζε πως η ηδονή είναι η αρχή και  σκοπός της μακαριάς ζωής και πως ο άνθρωπος έχει την τάση να επιδιώκει αυτή την ηδονή ως μια συνθήκη οικεία και να αποστρέφεται τον πόνο.

Πράγματι πόσες φορές έχουμε πιστέψει πως ξεγελάσαμε τον πόνο, είτε  αρνούμενοι την πραγματικότητα παγώνοντας τα δύσφορα συναισθήματα που γεννά (μοτίβο συμπεριφοράς  που λειτουργεί ως σανίδα επιβίωσης στην παιδική ηλικία, και εν συνεχεία η παρουσία του παραμένει έντονη στην ενήλικη ζωή, αφήνοντας την αίσθηση του άκαμπτου), είτε ναρκώνοντας τον προσωρινά μέσω της χρήσης διάφορων αναλγητικών όπως οι καταχρήσεις ουσιών, το αλκοόλ, το κάπνισμα, η καταναλωτική μανία, η βουλιμία ή η ανορεξία κ.α.

Δείτε στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο Ψυχολογίας της Πύλης μας το βιβλίο: Οι φυλακές της παιδικής μας ηλικίας. Αυτό το οξυδερκές βιβλίο είναι ένα πρώτο βήμα για την ανακάλυψη των αναγκών μας και της δικής μας αλήθειας στην προσπάθειά μας να ξεφύγουμε από το φαύλο κύκλο των παιδικών τραυμάτων.

Αξιοσημείωτο είναι το παράδειγμα που περιγράφει ο φιλόσοφος Osho, στο βιβλίο του  Πόνος, η Πύλη της Σοφίας.

Χαρακτηριστικά αναφέρει «… Έχεις παρατηρήσει; Όποτε νιώθεις νευρικά, αμέσως αρχίζεις να καπνίζεις. Είναι ένας τρόπος για να αποφύγεις τη νευρικότητα, επειδή το κάπνισμα σε κρατάει απασχολημένο. Στην πραγματικότητα, συμβαίνει μια παλινδρόμηση. Το κάπνισμα σε ξανακάνει να νιώθεις σαν παιδί, ανέμελος, χωρίς ευθύνες, επειδή το κάπνισμα είναι συμβολικό βύζαγμα. Ο ζεστός καπνός που μπαίνει μέσα σου, σε πηγαίνει πίσω στις μέρες που σε τάΐζε το στήθος της μητέρας σου και έμπαινε μέσα σου το ζεστό γάλα. Η θηλή έχει γίνει τώρα τσιγάρο. Το τσιγάρο είναι μια συμβολική θηλή…».

Έτσι λοιπόν, μέσω της χρήσης διάφορων παυσίπονων δημιουργούμε ένα φράχτη, έτσι ώστε να μην δούμε την ανοιχτή πληγή, να μην εκτεθούμε στον πόνο, να μην ευαισθητοποιηθούμε απέναντι στο τραύμα. Εντοιχίζουμε σε μια ντουλάπα τα συναισθήματα μας και γινόμαστε εξόριστοι από τον ίδιο μας τον εαυτό.

Ο πόνος όμως είτε ως συναίσθημα απέναντι σε μια απώλεια που βιώνουμε, είτε ως βάση του νευρωτικού άγχους  μας ακολουθεί σαν σκιά και θα συνεχίσει να εκεί κρυμμένος στα σκοτεινά δωμάτια της ψυχής μας μέχρι να σταθούμε, να παρατηρήσουμε τα σημάδια του στο σώμα και στην ψυχή μας και να αφουγκραστούμε πως πορευόμενοι μαζί και όχι απέναντι του οδηγούμαστε προς την αλήθεια, την προσωπική αλήθεια του καθενός.

Πως μέσα από την αυθεντική συνάντηση με τον πόνο, επέρχεται η αλλαγή & η προσωπική μας μεταμόρφωση?

10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.

Στη θεραπεία Gestalt, υπάρχει η Παράδοξη Θεωρία της Αλλαγής, σύμφωνα με την οποία, η αλλαγή συμβαίνει όταν κάποιος  γίνεται αυτό που είναι και όχι όταν προσπαθεί να γίνει αυτό που θα ήθελε να είναι και στην πραγματικότητα δεν είναι.

Σχετικά με το ζήτημα του φόβου θα έλεγα πως όταν το άτομο παρατηρεί αυτό που του συμβαίνει, επιτρέπει στον εαυτό του να επηρεαστεί από αυτό  και το βιώνει αντί να συμπεριφέρεται νευρωτικά βάζοντας τα προσωπεία του πάντοτε ισχυρού ή αδύναμου ή οποιουδήποτε άλλου ρόλου, δημιουργώντας αυταπάτες ,τότε επέρχεται λύτρωση και στη συνέχεια μαθαίνει να προσαρμόζεται δημιουργικά στο πεδίο – περιβάλλον του, βρίσκοντας καινούργιους τρόπους να συνυπάρχει με  την δυσκολία &  την ευχαρίστηση μαζί, χωρίς να νιώθει ότι απειλείται ή εγκλωβίζεται από τη δύσφορη κατάσταση. Αυτό σηματοδοτεί την αλλαγή.

Η τέχνη τού να μεταμορφώνεις τον πόνο και τα βάσανα σε κάτι καλό είναι η τέχνη τού να βλέπεις την αναγκαιότητα τού αντίθετου. Το φως μπορεί να υπάρξει μόνο αν υπάρχει το σκοτάδι. Η ζωή δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το θάνατο, όπως και ο πόνος χωρίς την ευχαρίστηση.   

Είναι οι δύο πλευρές τού ίδιου νομίσματος. Είναι σημαντικό να δεχτούμε και τις δύο όψεις σαν μέρος τού πακέτου της ζωής. Με αυτή τη δεκτικότητα, επιτυγχάνεται η προσωπική μεταμόρφωση.

«Την αυγή μπορείς να την φτάσεις μόνο περπατώντας το μονοπάτι της νύχτας», είπε πολύ εύστοχα ο ποιητής και φιλόσοφος Khalil Gibran.

Ας επιτρέψουμε λοιπόν στον εαυτό μας, να περπατήσουμε αυτό το μονοπάτι, το οποίο είναι δύσβατο και κοπιαστικό μεν, καρποφόρο όμως δε, διότι μαθαίνουμε μέσα από το διάβα του να ωριμάζουμε και να σχετιζόμαστε δημιουργικά  με αυτό που κάποτε αποτέλεσε απειλή για εμάς.

Βιβλιογραφία

1. Gibran,K. ( 1974). O Προφήτης. Ο κήπος του Προφήτη. Αθήνα: Μπουκουμάνη
2. Osho.(2012). Πόνος:Η Πύλη της Σοφίας. Αθήνα: Ρέμπελ
3. Παπαδόπουλος, Χ.(2014). Όλα είναι δρόμος. Αθήνα: Άρμος
4. Παπαδόπουλος, Χ.(2015).Κάθε τέλος μια αρχή. Αθήνα: Άρμος
5. Yontef, G. (1993).Awareness, Dialogue and Process: Essays on Gestalt Therapy, Highland, NY: Gestalt Journal Press

Διαβάστε ακόμη το σχετικό άρθρο της Ψυχολόγου, Κατερίνας Διδασκάλου: Αγαπώ ή Μισώ, Πρέπει ή Χρειάζομαι, Πονώ ή Ευχαριστιέμαι; Νοηματοδοτώντας τη νευρωτική συμπεριφορά...