Συμπερίληψη κακότητας και αθωότητας: Ένας άκρως θεραπευτικός υπαρξιακός στόχος

Ακρόαση άρθρου......

Όσο ζω, δεν θα ξεχάσω αυτό που συνέβη όταν –σε διαφορετικές χρονικές στιγμές- πήγα να δω στον κινηματογράφο δυο ταινίες, που τότε συζητήθηκαν πολύ:
Η μια ήταν τα πάθη του Χριστού, του Mel Gibson. Η άλλη, το «Irreversible» με την Monica Bellutzi.

Στην πρώτη («Τα πάθη του Χριστού»), κατά την διάρκεια της σκόπιμα παρατεταμένης δημοφιλούς σκηνής (καρέ), κατά την οποία η κάμερα εστιάζει (gros plan) στο σώμα του Χριστού που με φρικιαστική ωμότητα βασανίζεται από το μαστίγιο του Ρωμαίου στρατιώτη, το κοινό μαινόμενο αντιδρά με ακράτητη οργή στο θέαμα βρίζοντας δυνατά μέσα στο σινεμά τους εβραίους.

Η πλειοψηφία των θεατών χάνουν παροδικά την ρεαλιστική εικόνα, δηλαδή πως αυτό που εκτυλίσσεται στο πανί δεν είναι παρά μια σκηνοθετική άποψη ενός ιστορικού γεγονότος. Κάποιοι –κυρίως άνδρες θεατές- μπρος στα μάτια μου λιποθυμούν, ενώ αρκετοί άλλοι σηκώνονται από τις θέσεις τους και με αποτροπιασμό εγκαταλείπουν την κινηματογραφική αίθουσα.

Στην δεύτερη ταινία («Irreversible»), η επίμαχη και πολυσυζητημένη σκηνή παρουσιάζει την πρωταγωνίστρια (Monica Bellutzi) να κακοποιείται μέχρι εσχάτων, δηλαδή να βασανίζεται σεξουαλικά, να βιάζεται και να δολοφονείται από έναν απεχθή κατά τα φαινόμενα άνθρωπο του υποκόσμου στο ημίφως μιας σκοτεινής υπόγειας διάβασης πεζών, κάποιο χάραμα, νομίζω στο Παρίσι.

Εύκολα ο θεατής, ταυτιζόμενος με το άμοιρο θύμα, -στην περίπτωση της πρώτης ταινίας με τον αμνό του Θεού, στην δεύτερη με μια αθώα, ανυπεράσπιστη, αισθητικά άσπιλη και ανυποψίαστη ευχαριστημένη από την ζωή της γυναίκα- αντανακλαστικά κι ανεπαίσθητα αποποιείται τον ρόλο του θύτη.

Συνεξάρτηση, ο ρόλος του θύματος

Ο καθένας μας προσεταιρίζεται με μεγαλύτερη ευκολία τον ρόλο του θύματος, γιατί, από την μια, ο καθένας μας κάποτε βίωσε τον εαυτό του σε μια κατάσταση που επειδή δεν είχε έλεγχο στην ζωή του και στα συναισθήματά του, υπήρξε συνεξαρτώμενος από έναν δυνατό άλλον, έρμαιο στις διαθέσεις και στην δικαιοδοσία του. Από έναν γονιό ή κηδεμόνα. Αυτό συνήθως συνέβη στην παιδική μας ηλικία.

Ψυχοθεραπεία & επεξεργασία πρώιμων ψυχικών εμπειριών

Οι περισσότεροι άνθρωποι που καθόλου ή ελάχιστα επεξεργάστηκαν τις πρώιμες ψυχικές τους εμπειρίες στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία του βάθους, τείνουν ασυνείδητα να προβάλλουν το ανεπεξέργαστο κομμάτι της εσωτερικής τους ευαλωτότητας, το πονεμένο, προδομένο, κακοποιημένο εσωτερικό τους παιδί σε κάθε διαθέσιμο προβλητικό καμβά.

Δηλαδή, σε κάθε τύπου υλικό που εύκολα -λόγω των αναλογιών του με την προσωπική μας ιστορία- μπορεί να ενεργοποιήσει την συναισθηματική ένταση μιας απαγορευμένης, λογοκριμένης από το ασυνείδητο εικόνας που έχει για καιρό χωθεί στα αζήτητα.

Τέτοιος προβλητικός καμβάς μπορεί να γίνει κάθε σκηνή απροκάλυπτης βίας, σε μια ταινία, σε ένα βιβλίο, σε ένα θεατρικό έργο, ή ακόμα και σε κάποια πραγματική διάδραση ατόμων της καθημερινής μας ζωής.

Ο ρόλος του θύτη

Κανείς δεν είναι πάντως διατεθειμένος να αγγίξει, εν επιγνώσει, σε μια σκηνή βίας τον ρόλο του θύτη, παρά μόνο στο μέτρο και το βάθος που έχει –με την βοήθεια της ψυχοθεραπευτικής του πορείας- ενσωματώσει στην συνειδητή του εμπειρία τον ρόλο του ως θύμα στην προσωπική οικογενειακή του ιστορία.

Όταν το τραύμα της πρωτόγνωρης αβοηθησίας γίνει απτό, και, κατά κυριολεξία, συγ-χωρεθεί από την συνειδητή προσωπικότητα, τότε μόνο ανοίγει η πόρτα της διερεύνησης πιο αναπόδεκτων, αποτρόπαιων, ανεπιθύμητων και σκιωδών προσωπείων.

Όπως είναι του ανάλγητου, ανελέητου και φοβερού σε βαναυσότητα βιαστή. Του αήθους δολοφόνου της αθωότητας και του ωραίου.  Μόνο στον βαθμό που κανείς συναντήσει μέσα στον πυρήνα της ύπαρξής του την μάσκα του πιο ανελέητου κτήνους και θελήσει να αναλάβει την ευθύνη της ηθικής του αυτουργίας, μόνο τότε μπορεί να ενσκήψει μέσα του εν πνεύματι Αγίω η δροσερή πνοή της Αγάπης. Του Προσώπου της Αγάπης που θα δημιουργήσει τις οντολογικές προϋποθέσεις για υπαρξιακή μεταστροφή και ψυχική μετάνοια.

Και στις δύο περιπτώσεις των παραπάνω ταινιών, το γεγονός ότι η σκηνοθετική κάμερα εστιάζει σε πραγματικό χρόνο σε μια πράξη σωματικής κακοποίησης ενός αθώου –και μάλιστα αρχετυπικών συμβόλων της αθωότητας- εγκλωβίζει τον θεατή σε συναισθήματα που δύσκολα μπορεί να παρακάμψει ή να αποφύγει.

Προσωπικά μιλώντας, και στις δύο ταινίες, έπιασα τον εαυτό μου να πονάει με το θέαμα της κατάφορης προσβολής ενός αθώου. Προβάλλοντας την δική μου ανημπόρια σε αυτήν του θύματος με είδα να ακινητοποιούμαι από τρόμο βουτώντας στην δική του αβοηθησία.

 Ταυτόχρονα όμως, ένιωσα πολύ κοντά μου, βαθιά μέσα μου, την απαρηγόρητη κραυγή του θύτη, την εγκληματική του απουσία ενσυναίσθησης κι αυτοσυνειδησίας που, θαμμένη στο συλλογικό ασυνείδητο μέσα στους αιώνες, αυγατίζει την συλλογική ενοχή, επειδή φοβάται την μονομέρεια και την ευπάθεια της αθωότητας. Ένα κομμάτι μου αναγνώρισε εκείνο του κακούργου που πίσω από την μάσκα της αναλγησίας του κρύβει τον πιο ευάλωτο του θησαυρό.

Η απροϋπόθετη συγχώρεση

Περισσότερο πόνεσα από την θέση του θεατή ταυτιζόμενος με το προσωπείο της κακότητας που απεγνωσμένα προσπαθεί να μείνει μακριά από το άγγιγμα της απροϋπόθετης συγχώρεσης.

Επέμενα να βλέπω, πίσω από τα ειρωνικά βλέμματα των χλευαστών του Χριστού, του στυγνού και αμετανόητου βιαστή της όμορφης αθώας, τον αξεκούραστο, βαθύ -όσο και η άβυσσος-, πόνο του Ιούδα του Ισκαριώτη. Την ασύλληπτη -και από τον ίδιο- τραγικότητα όλων εκείνων που αυτοεξορίστηκαν στα τάρταρα της εσωτερικής τους κόλασης, επειδή τόσο πολύ φοβήθηκαν την αγάπη…

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Γρηγόρης Βασιλειάδης - Ψυχολόγος

Γρηγόρης Βασιλειάδης: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Συστημική και Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία. Συγγραφέας των Best Sellers: Το Ψυχοθεραπευτικό Ταξίδι, Για μια ζωή με νόημα, Εξομολογήσεις ενός ψυχοθεραπευτή, Πόσο αντέχεις την αλήθεια

6977866461

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού