Πίστη και διαλογισμός - Υπάρχει τελικά σύνδεση;

Ακρόαση άρθρου......

Σε αυτό το άρθρο, θα μελετήσουμε την έννοια της πίστης, του διαλογισμού και πώς αυτές οι δύο έννοιες συνδέονται μεταξύ τους. Σίγουρα υπάρχει μια ξεκάθαρη σύνδεση που μπορούμε να δούμε, αρκεί να επικεντρωθούμε σε ένα και μόνο στοιχείο: το δεδομένο του τώρα - την αναπνοή μας.

Μέσα από έρευνες, θα κατανοήσουμε γιατί τελικά ο διαλογισμός δεν είναι μονάχα ένα "δόγμα" ή μια "θρησκεία", αλλά ένα εργαλείο που όπως αποκαλείται από τους ειδικούς ψυχολόγους "εκπαίδευσης και επικέντρωσης της προσοχής μας".

Όμως, από την άλλη πλευρά, τι είναι τελικά η πίστη; 

Ως πίστη, θα μπορούσε να οριστεί μια έννοια που παραπέμπει σε μια σειρά από διαφορετικά φαινόμενα. Για παράδειγμα, πίστη στον εαυτό μας, πίστη στη δημοκρατία ή σε κάποια άλλη ιδέα, πίστη σε κάποια θεότητα, πίστη σε κάποιον άλλο άνθρωπο κ.ο.κ.

Με άλλα λόγια, πίστη σημαίνει εμπιστοσύνη.

Ενδιαφέρον έχει ωστόσο, το γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές αφηγήσεις και αντιλήψεις για το πώς μπορούμε τελικά να ορίσουμε την πίστη, σε τέτοιο βαθμό όπου δε μπορεί να οριστεί ούτε η οντολογική κατηγορία της (Bishop, J., & McKaughan, 2010). 

Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πίστη είναι μια έννοια, μια ιδέα, που μας κάνει να εμπιστευόμαστε κάποιον ή κάτι, για κάτι που κάνει, έχει ή είναι. Με απλά λόγια, ο κάθε άνθρωπος την αντιλαμβάνεται διαφορετικά, αλλά στο σύνολο της μας ενώνει. 

Από την άλλη, σύμφωνα με τους (Matko & Sedlmeier, 2019), ο διαλογισμός αναφέρεται σε έναν τεράστιο αριθμό διαφορετικών πρακτικών, ακόμα ασαφών για την επιστημονική κοινότητα, οι οποίες βοηθούν στη χαλάρωση του νου, και την προάσπιση της ψυχικής υγείας. Μερικά είδη διαλογισμού είναι: Loving KIndness (Metta Bhavana), Mindfullness, διαλογισμός περπατήματος και άλλοι. 

Υπό άλλους ερευνητές, ο διαλογισμός έχει χαρακτηριστεί και ως μια "οικογένεια" πρακτικών, που έχουν ως στόχο να εξασκήσουν και να εκπαιδεύσουν τη προσοχή μας, προκειμένουμε να αυξήσουμε την επίγνωση μας και να θέσουμε τις νοητικές μας διεργασίες σε μεγαλύτερο έλεγχο (Walsh, 1983). 

Έτσι, γίνεται δύο έννοιες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, να έχουν κοινά χαρακτηριστικά; Πώς για παράδειγμα η πίστη στον Ιησού Χριστό ή σε κάποια άλλη θρησκεία, η πίστη στην ορθότητα της δημοκρατίας και της εξάλειψης της βίας, μπορεί να συνάδει με τις αρχές του διαλογισμού, πόσο μάλλον αφού έχει τις βάσεις του σε βουδιστικές πρακτικές;  

Η αλήθεια είναι, ότι όπως και στην πίστη, έτσι και στο διαλογισμό, υπάρχει ένα κοινό σημείο αναφοράς: Μία σταθερά, ένα δεδομένο στοιχείο, που ακόμα και αν ξέρουμε ότι όλα μπορούν να αλλάξουν, τελικά αυτό μένει σταθερό.  

Για παράδειγμα, στην πίστη πιστεύουμε το αντικείμενο αναφοράς, ενώ στο διαλογισμό στην αναπνοή μας. Στο γεγονός ότι είμαστε ακόμα ζωντανοί. Ναι, υπάρχει η πιθανότητα κάποια στιγμή να πεθάνουμε ή να διαλογιστούμε πάνω στη θνησιμότητα μας, όμως είναι σκόπιμο να δούμε ότι και στις δύο μεταβλητές υπάρχει το σίγουρο. Αυτό που εστιάζεται στο τώρα.  

Για αυτό, οι έμπειροι δάσκαλοι είναι τόσο σίγουροι για τον εαυτό τους. Όχι επειδή νομίζουν ότι δε θα πεθάνουν ποτέ, αλλά επειδή επικεντρώνουν την προσοχή τους στο τώρα. Σε αυτό που μένει αναλλοίωτο και δεν αλλάζει. Άραγε, έτσι δεν είναι και η πίστη μας σε ένα πρωταρχικό βαθμό; 

Αφού είδαμε το βασικά χαρακτηριστικά της πίστης και του διαλογισμού και γιατί μοιάζουν, οδηγούμαστε σε ένα καίριο ερώτημα: "Γιατί να διαλογιστώ;" . Έτσι, σύμφωνα με έρευνες, ενώ βρέθηκε ότι διαλογισμός δεν φαίνεται να έχει τόσο μεγάλες θεραπευτικές ιδιότητες, χρειάζεται παραπάνω έρευνα στο κομμάτι αυτό. Οι ερευνητές δε γνωρίζουν ακόμα τα οφέλη του, γιατί η μελέτη του τομέα αυτού είναι σχετικά καινούργια, αν και ο διαλογισμός είναι αρχαίος (Manocha, 2000). 

Άλλοι επιστήμονες, αφού είχαν πραγματοποιήσει scan στους εγκεφάλους των συμμετεχόντων μιας έρευνας, βρήκαν ότι οι μοναχοί (και κατά συμπέρασμα όλοι οι άνθρωποι) που διαλογίζονταν με τη τεχνική Loving KIndness είχαν περισσότερα θετικά συναισθήματα. Επίσης, παρουσίαζαν "φωτεινά σημεία" στα μέρη του εγκεφάλου τους που υποδείκνυαν αγάπη και συμπόνια.  

Δε χρειάζεται να πιστεύουμε ότι ο διαλογισμός είναι μια "θρησκεία" ή ένα "δόγμα". Είναι απλώς μια τεχνική, ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ηρεμία του νου και την εκπαίδευση της προσοχής στην αναπνοή, το τώρα. 

Έτσι, σε αυτό το άρθρο ειπώθηκε τι είναι ο διαλογισμός και γιατί είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τη ψυχική μας υγεία. Είδαμε επίσης τι σημαίνει ο όρος "πίστη" και σε ποιες έννοιες αναφέρεται, μαζί με όλες τις πτυχές της.  

Το μόνο που μένει, είναι να σκεφτούμε καθαρά, και κριτικά, με ποιον τρόπο ο καθένας πιστεύει τόσο σε έννοιες και ιδέες, όσο και στο τώρα. Για παράδειγμα, πιστεύουμε στη δημοκρατία, την αγάπη ή το Θεό, αλλά πόσες φορές είμαστε επικεντρωμένοι στις έννοιες που τις απαρτίζουν τώρα;

Μήπως τελικά, όταν δεν είμαστε ενσυνείδητοι, πιστεύουμε σε μια παλιά/μελλοντική εκδοχή της, και όχι στο αυτό καθ'αυτό στοιχείο; 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕΣ

Manocha, R. (2000). Why meditation?. Australian Family Physician, 29(12), 1135-1138. 

Walsh, R. (1983). Meditation practice and research. Journal of Humanistic Psychology, 23(1), 18-50.

Matko, K., & Sedlmeier, P. (2019). What is meditation? Proposing an empirically derived classification system. Frontiers in psychology, 10, 2276. 

Bishop, J., & McKaughan, D. J. (2010). Faith.