Γιατί Επιλέγω Πάντα τον/την Λάθος Σύντροφο;

Ακρόαση άρθρου......

Εν αρχή ην ο έρωτας, όλα είναι ρόδινα, τα ελαττώματα του είναι ελάχιστα και ασήμαντα, ίσως μάλιστα να μας φαίνονται και χαριτωμένα, εν πάσει περιπτώσει εστιάζουμε πολύ περισσότερο στα θετικά. Νιώθουμε πως επί τέλους βρήκαμε τον άνθρωπο με τον οποίο φαίνεται να ταιριάζουμε απόλυτα, που μας καταλαβαίνει, τον θαυμάζουμε και μας κάνει να νιώθουμε ξεχωριστοί, σημαντικοί, ευτυχισμένοι. «Αυτήν τη φορά» λέμε «δεν θα κάνω τα ίδια λάθη, θα παλέψω ώστε η σχέση να προχωρήσει και να ανθίσει».

Όταν ο έρωτας εξασθενεί

Λίγο καιρό αργότερα, ο έρωτας σταδιακά εξασθενεί και τα «στρώματα» της τελειότητας με τα οποία είχαμε ντύσει όλες τις πτυχές της προσωπικότητας του συντρόφου μας αρχίζουν να «ξεφλουδίζονται» αποκαλύπτοντας κάτι απολύτως φυσιολογικό: τον πραγματικό του χαρακτήρα. Καθώς λοιπόν περνάει η περίοδος του «μέλιτος» αρχίζουμε να διακρίνουμε ένα γνώριμο μοτίβο. Ο σύντροφός μας φέρεται με τον ίδιο τρόπο που έχουμε συνηθίσει να βιώνουμε από τις προηγούμενες σχέσεις μας. Ίσως μας κάνει να νιώθουμε ανασφάλεια, ίσως απομακρύνεται, ίσως γίνεται λεκτικά, συναισθηματικά ή σωματικά βίαιος.

Στο σημείο αυτό, ο κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζει την κατάσταση με διαφορετικούς τρόπους, κάποιοι ίσως ψάχνουμε εμμονικά να βρούμε που φταίμε εμείς, άλλοι ίσως διακόπτουμε τη σχέση πρωτού πληγωθούμε περισσότερο κι άλλοι ίσως ψάχνουμε προστασία/εκδίκηση σε παράλληλες σχέσεις. Το αποτέλεσμα είναι να νιώθουμε ότι άλλη μία ελπιδοφόρος σχέση μας κατέληξε με τον ίδιο άδοξο ή τραγικό τρόπο που καταλήγουν όλες οι προηγούμενες κι αναρωτιόμαστε αν είμαστε καταραμένοι, ή εγγενώς ελαττωματικοί σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους που έχουν καταφέρει να φτιάξουν μία σταθερή και φαινομενικά ευτυχισμένη σχέση.

Αποκτήστε το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι Να βλέπεις στον έρωτα από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας

Γνωστικοσυμπεριφορική θεωρία και μοτίβα σχέσεων

Γιατί, λοιπόν καταλήγουμε στο ίδιο μοτίβο; Μία αρχή της γνωστικοσυμπεριφορικής θεωρίας εξηγεί πως ο ίδιος τρόπος σκέψης θα έχει μονίμως τα ίδια αποτελέσματα. Στα πρώτα χρόνια της παιδικής μας ηλικίας διδασκόμαστε από τη συμπεριφορά των γονέων μας βασικές αρχές όπως το τι είναι ηθικό και καλό, το τι είναι επιτρεπτό και αποδεκτό, τον βαθμό στον οποίο μπορούμε να εμπιστευόμαστε τους άλλους και γενικά το πως λειτουργεί ο κόσμος. Ταυτοχρόνως μέσω αυτής της διαδικασίας μαθαίνουμε το πόσο σημαντικοί είμαστε για εκείνους και κατ επέκτασιν δομείται και ο βαθμός αυταξίας, αυτοεκτίμησής και αυτοπεποίθησής μας. Αυτή η διαπαιδαγώγηση μας δίνει τα εργαλεία, «τα φίλτρα», με τα οποία θα ερμηνεύουμε ότι συμβαίνει στο περιβάλλον μας.

Η σημασία του να έχουμε φίλτρα

Τα φίλτρα αυτά μας επιτρέπουν να «βλέπουμε» κάποια πράγματα αλλά όχι κάποια άλλα οπότε και κάποια φίλτρα μπορεί να είναι πιο χρήσιμα από άλλα σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Σε κάθε περίπτωση όμως αν δεν έχουμε καθόλου φίλτρα τότε δεν έχουμε κανέναν τρόπο να ερμηνεύουμε το περιβάλλον μας και είμαστε πρακτικά τυφλοί. Τα φίλτρα λοιπόν με τα οποία ερμηνεύουμε την καθημερινότητά μας, φαίνεται πως είναι βαθιά επηρεασμένα από την παιδική μας ηλικία και τις σκέψεις που κάνουμε στην κάθε περίσταση.

Αν κάποιος για παράδειγμα έκανε μία χάρη σε έναν εξαιρετικά καχύποπτο άνθρωπο, ο δεύτερος θα εκλάμβανε αυτήν την ενέργεια ως επιθετική και θα έψαχνε τα απώτερα κίνητρα του πρώτου καθώς δεν θα μπορούσε να πιστέψει ότι η χάρη έγινε καλή τη πίστει. Ένας εξαιρετικά εύπιστος άνθρωπος αντιθέτως, θα ερμήνευε την ίδια κίνηση ως κάτι θετικό ακόμα και αν ήταν πολύ εμφανές ότι η χάρη έγινε με απώτερα κίνητρα.

Διαβάστε επίσης στην Πύλη μας το άρθρο Γιατί ερωτευόμαστε λάθος ανρθώπους, του συνεργάτη της Πύλης μας Νικόαλου Βακόνδιου

Το οικείο, το γνώριμο και ασφαλές

Παρομοίως και με τις σχέσεις, αν οι γονείς μας ήταν απόμακροι και συναισθηματικά μη διαθέσιμοι τότε ακόμα κι αν ψάχνουμε διακαώς έναν άνθρωπο που θα μας καταλαβαίνει και θα μας κάνει ευτυχισμένους, υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να καταλήγουμε στο ακριβώς αντίθετο γιατί αυτό μας είναι γνώριμο και άρα, παραδόξως, πιο ασφαλές. Προσπαθούμε στην ενήλικη ζωή μας να αναπαράγουμε τα συναισθήματα που μας ήταν οικεία στην παιδική μας ηλικία κι ερωτευόμαστε όχι αυτούς που μας νοιάζονται με τον ιδανικό, αλλά αυτούς που μας νοιάζονται με τον γνώριμο τρόπο.

Το κακό που ξέρεις λένε είναι καλύτερο από το κακό που είναι άγνωστο.

Συναισθηματικά απόμακροι γονείς και επιπτώσεις

Αν ως παιδιά είχαμε υπερβολικά απαιτητικούς ή συναισθηματικά απόμακρους γονείς μπορεί να έχουμε μάθει να προσπαθούμε πάρα πολύ ώστε να πάρουμε μία θετική συναισθηματική αντίδραση από εκείνους, οπότε μπορεί στην ενήλικη ζωή μας, παρομοίως, να δημιουργούμε σχέσεις με άτομα που απαιτούν από εμάς θυσίες τις οποίες εμείς νιώθουμε υποχρεωμένοι να εκπληρώσουμε.  

Ως  παιδιά μπορεί να πιστεύαμε ότι αν γινόμασταν υπερβολικά υπάκουοι και κάναμε τις χάρες στους γονείς μας, τότε αυτοί θα μας αγαπούσαν και θα μας καταλάβαιναν. Το ίδιο συμβαίνει και στο παρόν όπου ως ενήλικες πλέον, σε κάθε αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του συντρόφου μας ψάχνουμε να βρούμε τι κάναμε εμείς λάθος και τι θα έπρεπε να κάνουμε για να μην προκαλούμε τα ξεσπάσματά του στο μέλλον. Δεν καταλαβαίνουμε ότι μερικές φορές πρέπει απλώς να φύγουμε, όμως ίσως μας είναι υπερβολικά δύσκολο να μείνουμε μόνοι.

Ίσως οι γονείς μας έκαναν μονίμως συγκρίσεις με άλλα παιδιά κάνοντάς μας να νιώθουμε ότι δεν είμαστε ποτέ αρκετοί γι’ αυτούς και πλέον να νιώθουμε πολύ τυχεροί που ο σύντροφός μας μάς αγάπησε ακόμα κι αν μας μειώνει. Κατά βάθος μπορεί να νιώθουμε ότι δεν είναι δυνατόν κάποιος να μας αγαπήσει γι’ αυτό που είμαστε πραγματικά γιατί τα ελαττώματα που κρύβουμε βαθιά στον χαρακτήρα μας μάς κάνουν εγγενώς ανεπιθύμητους ή ακόμα και ανάξιους να βιώσουμε την ευτυχία που μπορεί να μας δώσει μία ειλικρινής σχέση.

Τρόποι αποφυγής των παιδικών τραυμάτων στο συσχετισμό

Άλλοι τέλος μπορεί να προσπαθούμε να πολεμήσουμε τα μοτίβα της παιδικής ηλικίας φτάνοντας στο άλλο άκρο. Μπορεί να προσπαθούμε να αποφύγουμε το τραύμα από την απόρριψη που αναπόφευκτα περιμένουμε να έρθει, έτσι δεν επιτρέπουμε ποτέ στον άλλον να έλθει κοντά μας. Μπορεί να συσχετιζόμαστε με συντρόφους που ζουν μακρυά η που λόγω της δουλειάς τους και των άλλων υποχρεώσεών τους δεν μπορούν να βρίσκονται κοντά μας πολύ συχνά.

Μπορεί να κάνουμε γρήγορες κι επιφανειακές σχέσεις και όταν ερχόμαστε συναισθηματικά πιο κοντά να τις σαμποτάρουμε, φλερτάροντας με άλλους, ή με το να χωρίζουμε για ασήμαντους λόγους «η φωνή της είναι ενοχλητική», «τρώει πολύ δυνατά», «είναι ανώριμος», «παίζει παιχνίδια στον υπολογιστή ενώ είναι ολόκληρος άντρας», «έχει περιττά κιλά».

Υπάρχουν πάρα πολλές αρνητικές και τραυματικές συμπεριφορές του παρελθόντος που μας επηρεάζουν στο σήμερα μόνο και μόνο διότι τις είχαν εμφανίσει οι γονείς μας στην παιδική μας ηλικία. Η καχυποψία, ο φόβος της εγκατάλειψης και πολλά άλλα. Πάντα όμως στο σήμερα, όποια κι αν είναι η επίφαση της δικής μας συμπεριφοράς, η πραγματική αιτία είναι ο ενδόμυχος φόβος μας ότι αυτό που έχουμε μάθει πως συμβαίνει πάντα, αυτό που μάθαμε από μικροί, «ο τρόπος με τον οποίον λειτουργεί το σύμπαν» θα πραγματοποιηθεί για άλλη μια φορά με ολέθρια για μας αποτελέσματα. 

Έλξη και πρώιμη παιδική ηλικία

Ενώ λοιπόν αναζητούμε κάποιον που να μας φέρεται όμορφα και να μας καταλαβαίνει, μια τέτοια συμπεριφορά ίσως να μας φανεί περίεργη ή ξένη με αποτέλεσμα να τον απορρίπτουμε υποστηρίζοντας ίσως πως δεν υπάρχει χημεία. Για να επιλέξουμε όμως συντρόφους με έναν πιο ώριμο τρόπο θα πρέπει να αναρωτηθούμε ποιου είδους άνθρωποι μας έλκουν και να προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τους που μας προκαλούν την έλξη.

Στη συνέχεια πρέπει να θυμηθούμε αν αυτά τα χαρακτηριστικά υπήρχαν στους ανθρώπους που μας αγάπησαν στην πρώιμη παιδική μας ηλικία. Αν αντιληφθούμε πως η σεξουαλική έλξη που νιώθουμε προκαλείται από αυτά τα χαρακτηριστικά τους, τότε θα πρέπει να αναρωτηθούμε με ποιον τρόπο αυτές οι τάσεις μας ευθυγραμμίζονται με αυτά που ξέρουμε ότι μας κάνουν ευτυχισμένους.

Αν η τάση μας είναι να βιώνουμε σεξουαλική έλξη για άτομα που θα μας προκαλέσουν ψυχικό πόνο π.χ. άνθρωποι συναισθηματικά απόμακροι, κακοποιητικοί, αλλοπρόσαλλοι με συχνά συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα, τότε θα πρέπει να επανεξετάσουμε τις προτεραιότητές μας και να δώσουμε ευκαιρία σε ανθρώπους που εναρμονίζονται με αυτά που ξέρουμε ότι μας κάνουν ευτυχισμένους και όχι τις τάσεις μας που μπορεί να οδηγούν σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και δυσλειτουργικές σχέσεις.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Γκαντίνας Θεόδωρος - Ψυχολόγος

Γκαντίνας Θεόδωρος: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Αριστούχος πτυχιούχος BSc. Ψυχολογίας από το πανεπιστήμιο του Derby της Αγγλίας. Μεταπυτχιακός τίτλος MSc. Φιλοσοφίας της Επιστήμης από το πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Μετεκπαίδευση στην γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία.

6944.841005

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού