Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη: Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, αυτό είναι εύκολο. Αλλά να θυμώνεις με το σωστό άτομο, και στο σωστό βαθμό, και τη σωστή στιγμή, και για τον σωστό σκοπό, και με τον σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι στη δύναμη του καθενός, δεν είναι εύκολο.
Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό και χρήσιμο συναίσθημα αλλά και αναπόφευκτο μέρος της ζωής και είναι κοινή υπόθεση ότι η έκφραση του θυμού είναι αποδεκτή..
Κάθε παιδί έχει κάποιες μέρες που τίποτα δεν φαίνεται να πηγαίνει καλά, αλλά για μερικά, τα ξεσπάσματα θυμού, η απογοήτευση και η αγανάκτηση είναι ο κανόνας.
Όταν ο θυμός ενός παιδιού απειλεί να θέσει σε κίνδυνο τη σχολική και κοινωνική του ζωή και εισάγει ένα στοιχείο πίεσης στη δυναμική της οικογένειας που επηρεάζει κάθε μέλος, είναι καιρός ένας γονέας να ρωτήσει:
Πότε ο θυμός είναι προβληματικός;
Μπορεί να είναι χρήσιμο να σκεφτόμαστε τον θυμό σαν παγόβουνο. Η θυμωμένη συμπεριφορά είναι το κορυφαίο μέρος αυτού που μπορούμε να δουμε πάνω από το νερό, με όλα τα άλλα πράγματα που μπορεί να οδηγήσουν στο θυμό να βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια, τα οποία και δεν μπορούμε να δούμε.
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε έρθει σε επαφή με ένα θυμωμένο παιδι.
Η γνώριμη εικόνα με το παιδί που έχει χάσει τον έλεγχο κατευθύνοντας την αγωνία του σε έναν φροντιστή, ουρλιάζοντας και βρίζοντας, πετώντας επικίνδυνα αντικείμενα ή χτυπώντας και δαγκώνοντας, μπορεί να είναι μια τρομακτική και αγχωτική εμπειρία τόσο για εσάς όσο και το παιδί.
Γιατί είναι τόσο θυμωμένο το παιδί σας;
Συχνά είναι δύσκολο για τους γονείς να χειριστούν την εκρηκτική και θυμωμένη συμπεριφορά των παιδιών, αλλά η κατανόηση του γιατί ενεργούν έτσι μπορεί να βοηθήσει.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους το παιδί σας μπορεί να φαίνεται πιο θυμωμένο από άλλα παιδιά, όπως:
- Βλέποντας άλλα μέλη της οικογένειας να μαλώνουν ή να είναι θυμωμένα μεταξύ τους
- Προβλήματα φιλίας
- Υπόκεινται σε εκφοβισμό
- Δυσκολεύεται με τις σχολικές εργασίες ή τις εξετάσεις
- Αίσθημα άγχους ή φόβου για κάτι
- Αντιμετώπιση των ορμονικών αλλαγών κατά την εφηβεία
- Υποκρύπτεται κάποια άλλη διαταραχή όπως ΔΕΠΥ, Αυτισμός, μαθησιακές δυσκολίες
Η ανάπτυξη του θυμού από την προσχολική ηλικία έως την εφηβεία
10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.
Ο θυμός έχει τις ρίζες του στην βρεφική ηλικία.
Ακόμα και πριν από την ηλικία των τεσσάρων μηνών, τα βρέφη μπορούν να εκδηλώσουν θυμό μέσα από τις εκφράσεις του προσώπου τους, το γοερό κλάμα, τις σφιγμένες γροθιές.
Κατά την νηπιακή ηλικία τα παιδιά αρχίζουν να γίνονται πιο ανεξάρτητα.
Θέλουν να μπορούν να κάνουν πράγματα για τα οποία δεν έχουν τις δεξιότητες και η έλλειψη επικοινωνιακών δεξιοτήτων συμβάλλει στην επιβάρυνση της απογοήτευσή τους.
Γι'αυτό μπορεί να εκφράσουν την απογοήτευσή τους είτε κλωτσώντας, είτε ουρλιάζοντας και με θυμό.
ΑΓΧΟΣ: 10 Σεμινάρια, 20 ώρες Οι εγγραφές συνεχίζονται.. | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Εγγραφή: 50 ευρώ, για συμμετοχή στο σύνολο του κύκλου σεμιναρίων | 35 ευρώ για άνεργους & φοιτητές.
Τα παιδιά σχολικής ηλικίας έχουν πολλά να αντιμετωπίσουν.
Μαθαίνουν πολλά διαφορετικά πράγματα όπως είναι η ακαδημαϊκή γνώση, πώς να κοινωνικοποιούνται και πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας επίσης συχνά αρχίζουν να συγκρίνονται με άλλα παιδιά.
Ξεκινούν να νιώθουν την ανάγκη να ανήκουν και να δημιουργουν στενές φιλίες, αλλά αυτές οι φιλίες μπορούν επίσης να είναι αφορμές για θυμό, μέσα από τα πειράγματα, τον εκφοβισμό, τη ζήλια και το αίσθημα «απομάκρυνσης» ή μοναξιάς. Εάν τα παιδιά δεν αισθάνονται ασφαλή στις φιλίες τους, μπορεί να αισθάνονται δυστυχισμένα ή απογοητευμένα, κάτι που μπορεί να εμφανιστεί και ως θυμωμένη συμπεριφορά.
Η εφηβεία φέρνει νέες ανησυχίες και ένα σύνολο εργασιών για μάθηση. Νέοι σε αυτή την ηλικία αναπτύσσουν ένα νέο επίπεδο ανεξαρτησίας και πειραματίζονται με την ταυτότητά τους.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οποιαδήποτε σύγκρουση ή άγχος μπορεί να σχετίζεται με το αν το νιώθουν ότι έχουν αρκετό έλεγχο στη ζωή τους.
Όπως είναι λογικό, οι ομάδες φιλίας γίνονται πιο σημαντικες κατά την εφηβεία γιατί οι νέοι μπορούν να μοιράζονται ο ένας μετον άλλον εμπειρίες. Επομένως, η ανάγκη για αποδοχή και ανήκειν γίνεται ακόμη μεγαλύτερη. Αυτή η ανάγκη μπορεί να φέρει μαζί της ευαισθησία.
Αυτή η ευαισθησία, μαζί με την αναδυόμενη αίσθηση της ταυτότητας και της φυσικές αλλαγές στην εφηβεία, μπορεί να αυξήσουν τα συναισθήματα θυμού και τις εκρήξεις.
Τι μπορείτε να κάνετε για να διαχειριστείτε τα ξεσπασματα θυμου των παιδιών σας;
Είναι χρήσιμο να καταλάβετε πρώτα ότι η συμπεριφορά είναι επικοινωνία.
Ένα παιδί που είναι τόσο συγκλονισμένο και ξεσπά, είναι ένα ταλαιπωρημένο παιδί.
Δεν έχουν την ικανότητα να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους και να τα εκφράσουν με πιο ώριμο τρόπο.
Μπορεί να τους λείπει η γλώσσα ή ο έλεγχος των παρορμήσεων ή οι ικανότητες επίλυσης προβλημάτων.
Μερικές φορές οι γονείς βλέπουν αυτού του είδους την εκρηκτική συμπεριφορά ως χειριστική.
Όμως, τα παιδιά συνήθως δεν είναι σε θέση να χειριστούν την απογοήτευση ή τον θυμό με πιο αποτελεσματικό τρόπο – ας πούμε, μιλώντας και ανακαλύπτοντας πώς να πετύχουν αυτό που θέλουν.
Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο αντιδράτε όταν ένα παιδί θυμώνει επηρεάζει το αν θα συνεχίσει να ανταποκρίνεται στην αγωνία με τον ίδιο τρόπο ή θα μάθει καλύτερους τρόπους να χειρίζεται τα συναισθήματά του , ώστε να μην είναι υπερβολικά.
προτάσεις για το πώς να αντιμετωπίσετε τα ξεσπάσματα των παιδιών:
Μείνετε ήρεμοι.
Αντιμέτωποι με ένα μανιασμένο παιδί, είναι εύκολο να αισθάνεστε και να βγείτε εκτός ελέγχου, φωνάζοντας του. Αλλά όταν τους φωνάζετε έχετε λιγότερες πιθανότητες να τα ηρεμήσετε.
Αντίθετα, θα τα κάνετε μόνο πιο επιθετικά και προκλητικά.
Όσο δύσκολο κι αν είναι, αν μπορέσετε να παραμείνετε ψύχραιμοι και να ελέγχετε τα συναισθήματά σας, μπορείτε να γίνετε πρότυπο για το παιδί σας και να του μάθετε να κάνει το ίδιο πράγμα.
Μην υποχωρείτε.
Μην τα ενθαρρύνετε να συνεχίσουν αυτή τη συμπεριφορά συμφωνώντας σε αυτό που θέλουν για να το σταματήσουν.
Επαινέστε την κατάλληλη συμπεριφορά. Όταν ηρεμήσουν, επαινέστε τα γι'αυτό που κατάφεραν!
Και όταν προσπαθήσουν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους προφορικά και ήρεμα ή προσπαθήσουν να βρουν έναν συμβιβασμό σε μια διαφωνία, επαινέστε τα γι'αυτές τους τις προσπάθειες.
Διδάξτε στο παιδί σας πώς να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του. Όλα τα συναισθήματα είναι φυσιολογικα συμπεριλαμβανομένου του θυμού.
Μόλις σκεφτείτε μόνοι σας τα συναισθήματα σας, μπορείτε να βοηθήσετε και το παιδί σας να αναγνωρίσει τα δικά του.
Δοκιμάστε αυτές τις συμβουλές για να βοηθήσετε το παιδί σας να αναγνωρίσει τα σημάδια και τα ερεθίσματα.
Βοηθήστε το παιδί σας να μάθει πώς νιώθει το σώμα του όταν ξεκινά να θυμώνει. Έχει αίσθημα ζέστης ή τρέμει; Αν μπορεί να παρατηρήσει τα προειδοποιητικά σημάδια ή τις σωματικές ενδείξεις ότι θυμώνει, μπορεί να αφιερώσει χρόνο για να ηρεμήσει πριν από την έκρηξη.
Βοηθήστε το παιδί σας να μάθει να αναγνωρίζει τα ερεθίσματα του θυμού του.
Αντιδρούν με θυμό όταν πρέπει να σταματήσουν τη χρήση του ηλεκτρονικού ή όταν χάσουν σε ένα παιχνίδι;
Γνωρίζοντας τα ερεθίσματα του θυμού τους, μπορεί να βοηθήσει εσάς και το παιδί σας να καταλάβετε ποια μπορεί να είναι τα συναισθήματα πίσω από τις αντιδράσεις τους και να σχεδιάσετε εκ των προτέρων την κατάσταση.
Σεβαστείτε τα συναισθήματα του παιδιού σας.
Μερικές φορές το παιδί σας μπορεί να αισθάνεται θυμωμένο εξαιτίας ενός άλλου συναισθήματος που δυσκολεύεται να εκφράσει.
Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας αντιλαμβάνεται οτι αναγνωρίζετε και σέβεστε τα συναισθήματά του, γιατί αυτο μπορεί να του βοηθήσει να εκφράσει συναισθήματα.
Ακούστε ενεργά το παιδί σας και αντανακλάστε τα συναισθήματά του πίσω σε αυτό.
Συχνά, τα παιδιά δεν έχουν τις λέξεις για να εκφράσουν πώς αισθάνονται και είναι σημαντικό για τους φροντιστές να το κάνουν αυτό για τα παιδιά.
Για παράδειγμα, δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε δηλώσεις όπως «Είναι λογικό να νιώθεις θυμωμένος» ή «Καταλάβαινω ότι περνάς δύσκολα αυτή τη στιγμή».
Επισημάνετε τα συναισθήματα του παιδιού σας,γιατί κάτι τέτοιο θα το βοηθήσει να νιώσει ότι ακούγεται και γίνεται κατανοητό.
Απαντήστε με τρόπο που βοηθά το παιδί σας να καταλάβει ότι το παίρνετε στα σοβαρά.
Ακόμα και αν εσείς μπορεί να μην συμφωνείτε με τη συμπεριφορά, προσπαθήστε να αποφύγετε αντιδράσεις όπως γουρλώνοντας τα μάτια σας, αναστενάζοντας ή να θεωρώντας αστεία την κατάσταση.
Ρωτήστε το παιδί σας τι χρειάζεται.
Όταν το παιδί σας περνάει δύσκολες στιγμές και ενώ μπορεί να θέλετε να προχωρήσετε στην επίλυση των προβλημάτων, το παιδί μπορεί να χρειαστεί λίγο περισσότερο χρόνο για να ηρεμήσει πρώτα.
Γι'αυτό ρωτήστε το αμεσα τι μπορεί να το βοηθήσει να νιώσει υποστήριξη.
Καλλιεργήστε τις δεξιότητες διαχείρισης θυμού Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να βοηθήσετε ένα παιδί που νιώθει θυμό είναι να του διδάξετε συγκεκριμένες τεχνικές διαχείρισης θυμού .
Η λήψη βαθιών αναπνοών, για παράδειγμα, μπορεί να ηρεμήσει το μυαλό και το σώμα του παιδιού σας όταν είναι αναστατωμένο.
Το να πάτε για μια γρήγορη βόλτα, να μετρήσετε μέχρι το 10 ή να επαναλάβετε μια χρήσιμη φράση μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Τime outs και συστήματα επιβράβευσης. Τα χρονικά διαστήματα για μη βίαιη κακή συμπεριφορά μπορούν να λειτουργήσουν καλά με παιδιά κάτω των 7 ή 8 ετών. Εάν ένα παιδί είναι πολύ μεγάλο για time out, καλό είναι να μεταβείτε σε ένα σύστημα θετικής ενίσχυσης για την κατάλληλη συμπεριφορά.
Τα παιδιά δεν απόλαμβάνουν να νιώθουν θυμό ή εκρήξεις θυμού. Συχνά, αντιδρούν στην απογοήτευση και στην αδυναμία να διαχειριστούν τα δικά τους μεγάλα συναισθήματα.
Το να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να ανταποκρίνεται κατάλληλα στον θυμό και σε άλλα αρνητικά συναισθήματα θα έχει θετικό αντίκτυπο στη ζωή του στο σπίτι και στο σχολείο.
Μπορεί να είναι δύσκολο για τους γονείς να μάθουν πώς να χειρίζονται ένα επιθετικό παιδί και μπορεί να απαιτεί περισσότερη υπομονή και προθυμία να δοκιμάσετε διαφορετικές τεχνικές από ό,τι θα μπορούσατε με ένα τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί, αλλά όταν το αποτέλεσμα είναι μια καλύτερη σχέση και ένα πιο ευτυχισμένο σπίτι, αξίζει τον κόπο.
Βιβλιογραφία:
7 Ways to Help a Child Cope With Anger verywellfamily.com/ways-to-help-an-angry-child-1094976
paideia-news.com/ekpaideysi/2020/11/10/o-thymos-stin-paidiki-ilikia-new/
colostate.edu
Children’s Anger and Tantrums – CSU Extension
https://www.southwestyorkshire.nhs.uk/
How can I help my child cope with anger? – SickKids CCMH
sickkidscmh.ca/wp-content/uploads/2021/02/Anger-Final-May-2020.pdf
amazon.com/Angry-Child-Regaining-Control-When/
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Ψυχολόγος, πτυχιούχος Ψυχολογίας από το Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Εχει εργαστεί στον προσφυγικό τομέα και στην εκπαίδευση. Το επαγγελματικό ενδιαφέρον της είναι η Συμβουλευτική παιδιών και ενηλίκων.