Η Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεία για Αρχάριους

Ακρόαση άρθρου......

Ποια είμαι στα αλήθεια εγώ; Πώς ξέρω ότι αυτό που επιλέγω είναι δική μου απόφαση κι όχι μια επιλογή  με κριτήριο τις προσδοκίες των άλλων; Τέτοια ερωτήματα με απασχολούσαν για πολλά χρόνια, μέχρι που, μελετώντας για τις κατατακτήριες, ανακάλυψα πως τους είχε δώσει κεντρική θέση στη θεωρία του κάποιος Carl Rogers. Αποφάσισα μάλιστα να κάνω το masters μου στη συγκεκριμένη μέθοδο, και είμαι ευγνώμων για την επιλογή μου αυτή.

Ο περισσότερος κόσμος χρησιμοποιεί τον όρο “ψυχανάλυση” όταν αναφέρεται στην ψυχοθεραπεία. Η προσωποκεντρική προσέγγιση είναι μία μόνο από τις κατευθύνσεις που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος στην ψυχοθεραπεία. Ίσως μάλιστα από τις πιο άγνωστες. 

Ποιες είναι οι αρχές στις οποίες βασίζεται η προσωποκεντρική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία; 

Ενημερωθείτε λεπτομερώς για το Μεταπτυχιακό Προσωποκεντρικής & Βιωματικής Ψυχοθεραπείας & Συμβουλευτικής  ακολουθώντας το σχετικό σύνδεσμο

1. Ενσυναίσθηση

Λόγω της εκπαίδευσής μου, χρησιμοποιώ αυτό τον όρο αρκετά συχνά, διαπιστώνω όμως πως αρέσει και στους θεραπευόμενους, οι οποίοι τον υιοθετούν αμέσως. Ίσως γιατί οι περισσότεροι από μας δεν έχουμε λάβει αρκετή στη ζωή μας.

Σε αντίθεση με άλλες μεθόδους, στην προσωποκεντρική προσέγγιση ο θεραπευτής δεν είναι αυθεντία, είναι όσο γίνεται ισότιμος με τον θεραπευόμενο, θεωρώντας πως μόνο ο δεύτερος “ξέρει” τι είναι το καλύτερο για τον ίδιο. Ο θεραπευτής δημιουργεί ένα τέτοιο κλίμα ασφάλειας, ώστε ο θεραπευόμενος να μπορεί να ανθίσει και να βρει τον δρόμο του. Για να γίνει όμως αυτό, χρειάζεται πρώτα ο θεραπευτής να μπει στα παπούτσια του θεραπευόμενου, να “δει τον κόσμο με τα μάτια του”, να κατανοήσει την εμπειρία του από το δικό του φαινομενολογικό πλαίσιο.

Ενσυναίσθηση όμως δε σημαίνει ταύτιση. Σημαίνει να αισθανόμαστε τα βιώματα του άλλου σε ένταση και ποιότητα “σαν να” είμαστε εκείνος,  χωρίς όμως να χάνουμε τον εαυτό μας. Πρόσφατα, μια φίλη, που και η ίδια είναι σε θεραπεία, με ρώτησε χαρακτηριστικά: “Μα εσείς οι ψυ δεν κλαίτε;” Η αλήθεια είναι πως και θα στεναχωρηθούμε με τη λύπη του θεραπευόμενου και θα χαρούμε με τη χαρά του. Όμως μέσα από την εκπαίδευση, τη διαρκή προσωπική μας θεραπεία και εποπτεία, φτάνουμε σε υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης χωρίς να ταυτιζόμαστε.

Η διαδικασία της θεραπείας για να είναι γόνιμη απαιτεί τη σχέση με τον “άλλο”. Είμαστε δεσμευμένοι στη θεραπευτική συμμαχία, αλλά παρόντες ως ξεχωριστά πρόσωπα μέσα στη θεραπευτική σχέση. έτσι δεν φτάνουμε και στα όρια της επαγγελματικής εξουθένωσης.

Τι θες να πεις;

Για να είμαστε σίγουροι πως βρισκόμαστε ακριβώς δίπλα στον θεραπευόμενο, πως δεν κάνουμε δικές μας ερμηνείες και υποθέσεις/παραδοχές, συχνά θα τον ρωτήσουμε τι εννοεί με αυτό που λέει. Αν αρχίσετε να κάνετε αυτή την ερώτηση στον περίγυρό σας, με έκπληξη θα διαπιστώσετε πως σπάνια οι άλλοι εννοούν αυτό που εσείς υποθέτετε από τα λεγόμενά τους. Στην προσωποκεντρική θεραπεία, λοιπόν, παρόλο που δεν κάνουμε διερευνητικές ερωτήσεις, συχνά χρειάζεται να επαληθεύσουμε πως βρισκόμαστε ακριβώς δίπλα στον θεραπευόμενο.

2. Θετική στάση

Ο Rogers μιλάει για άνευ όρων αποδοχή. Όχι για άνευ ορίων. Είναι η θετική στάση που εκπαιδευόμαστε να κρατάμε μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο, ακόμη κι αν όσα ακούμε, δε μας βρίσκουν σύμφωνους.

Στην εκπαίδευσή μας σχετικά με τη θετική στάση, πολλοί φοιτητές προβληματίζονταν:

“Κι αν μου έρθει ένας παιδόφιλος ή ένας έμπορος ναρκωτικών, εγώ πώς θα δείξω άνευ όρων αποδοχή;”

Στην πράξη, τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά αλλά και πολύ πιο πολύπλοκα από όσο φαίνονται. Πιο απλά, γιατί κάποιοι άνθρωποι το πιθανότερο είναι πως δε θα αναζητήσουν ποτέ θεραπεία. Οι ίδιοι θεωρούν πως δε βιώνουν καμιά σύγκρουση.

Πιο πολύπλοκα, γιατί αυτά που τελικά δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε μπορεί φαινομενικά να είναι απλά και ασήμαντα, τετριμμένα, αλλά να έρχονται σε σύγκρουση με δικές μας αξίες. Το να έχουμε ως θεραπευόμενους άντρες ή γυναίκες που μας μιλάνε για τις εξωσυζυγικές τους σχέσεις ή να έχουμε άτομα που στα δικά μας μάτια μπορεί να πνίγονται σε μια σταγόνα νερό, μπορεί να είναι περιστατικά που μας φέρνουν σε εσωτερική σύγκρουση. Σε μια παρόμοια κατάσταση μάς είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να ακούσουμε καθαρά τον θεραπευόμενο και να είμαστε πλάι του στο ταξίδι της θεραπείας.

Με πολλή δουλειά με τον εαυτό μας, εμείς οι σύμβουλοι κατακτάμε μια σχετική διεύρυνση, που μας επιτρέπει να δείξουμε θετική στάση ακόμη και σε όσα για τον κοινό νου ή για τις προσωπικές μας αξίες μοιάζουν να είναι αλλόκοτα. Ο θεραπευόμενος, με λεκτικά και μη λεκτικά μηνύματα που του στέλνουμε, αισθάνεται την αποδοχή, θρέφεται από τη σχέση, βλέπει πιο καθαρά τον εαυτό του και τον κόσμο και σε βάθος χρόνου δυναμώνει και ανθίζει.

3. Αυθεντικότητα

Η αυθεντικότητα, όπως εγώ την αντιλαμβάνομαι, έχει δύο σκέλη: πρώτον, να είμαι ανά πάσα στιγμή σε επαφή με τον εαυτό μου. Σημαίνει να αντιλαμβάνομαι ποια συναισθήματα μου αναδύονται κάθε στιγμή, με κάθε ερέθισμα που δέχομαι από τον θεραπευόμενο. Δεν είναι απλή υπόθεση. Μερικά συναισθήματα, όπως ο θυμός, η ζήλια, ακόμη και ο πόνος, δεν γίνονται εύκολα αντιληπτά.

Το δεύτερο σκέλος είναι να φέρω μέσα στη σχέση αυτό που μου αναδύθηκε, να μπω στη σχέση ως πρόσωπο και όχι σαν ρόλος, σαν θεραπευτής. Θέλει τέχνη και μέτρο η αυθεντικότητα. Θέλει τόλμη και ενέχει μεγάλο ρίσκο.

“Για ποιον λέω αυτό που λέω;” είναι μια ερώτηση που ένας προσωποκεντρικός σύμβουλος πρέπει να θέτει συνέχεια στον εαυτό του. Αν πούμε κάτι στη συνεδρία για να επιδείξουμε τις γνώσεις μας, τη διορατικότητά μας ή την εμπειρία μας, στο τέλος δεν ωφελείται κανείς. Βασική αρχή της αυθεντικότητας είναι οι θεραπευτικές αποκρίσεις μας να προάγουν την ανάπτυξη του θεραπευόμενου και τη θεραπευτική συμμαχία. Είναι επίσης σημαντικό να υπολογίζουμε το ρίσκο, γιατί πρέπει η σχέση να έχει ήδη γερά θεμέλια, ώστε να μπορεί να χωρέσει τα “δύσκολα” που θα ειπωθούν. Όταν είμαστε αυθεντικοί, μια καλά εδραιωμένη σχέση μπορεί να γίνει ακόμη πιο βαθιά.

Είναι μαγική και δύσκολη συνάμα η Προσωποκεντρική Προσέγγιση. Τη βρίσκω μαγική, γιατί τις στιγμές εκείνες που αγγίζω ένα έντονο “σχεσιακό βάθος” με τον θεραπευόμενο, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, νιώθω μια σύνδεση που σχεδόν φτάνει το υπερβατικό. Είναι δύσκολη, γιατί βασικό εργαλείο των προσωποκεντρικών συμβούλων είναι ο εαυτός μας, που πρέπει –μέσα από συνεχή εκπαίδευση, θεραπεία και εποπτεία– να φροντίζουμε και να διευρύνουμε για μια ζωή.

Είναι, κυρίως, ένας τρόπος ζωής, ένας “τρόπος να υπάρχεις”, όπως έλεγε και ο θείος Rogers, που με ταπεινότητα και θετική στάση σε βοηθάει να έρθεις πιο κοντά στους άλλους και σε εσένα τον ίδιο.

Διαβάστε ακόμη για την προσωποκεντρική ψυχοθεραπεία: Ο Καρλ Ρότζερς και η έννοια του πλήρως λειτουργικού προσώπου 

References

1. Buber, M. (1958). I and Thou. New York: Scribner.
2. Cooper, M. (2007). The handbook of person-centred psychotherapy and counselling. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
3. Mearns, D., & Thorne, B. (1988). Person-centred counselling in action. London: Sage Publications.
4. Rogers, C. R. (1980). A way of being. Boston: Houghton Mifflin.
5. Rogers, C. R. (1957). ‘The Necessary and Sufficient Conditions of Therapeutic Personality Change’. Journal of Consulting Psychology, Vol. 21, pp 95–103.
6. Rogers, C. R. (1959). A theory of therapy, personality and interpersonal relationships as developed in the client-centered framework. McGraw-Hill.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Μαρία Μαγγανάρη - Ψυχοθεραπευτής

Μαρία Μαγγανάρη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεία και Συμβουλευτική.
Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Αποτελεσματικού Γονέα (P.E.T.) και Δασκάλου (T.E.T.)

2271080945

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού