Ο ρόλος της εργασίας στην ζωή

Ακρόαση άρθρου......

Όταν κάποτε είχε ζητηθεί από τον Σ. Φρόυντ να ορίσει τους στόχους μιας υγιούς ψυχικής ζωής, η απάντηση του ήταν η εξής: «Να αγαπάς και να εργάζεσαι». Η σημασία που δίνουμε στις σχέσεις μας και στην πιθανή απώλειά τους είναι συχνά προφανής, ενώ η σημασία που έχει η εργασία μας στην ζωή μας συχνά μας διαφεύγει.

Ωστόσο, στην εποχή που ζούμε ο μέσος άνθρωπος ξοδεύει στην δουλειά του οχτώ ή και περισσότερες ώρες αφιερώνοντας σε αυτή περισσότερο χρόνο από οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα στην διάρκεια της ημέρας του. Επομένως, δεν είναι καθόλου παράξενο το γεγονός ότι καταλήγουμε να ταυτίζουμε τον εαυτό μας με την δουλειά μας και να είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που μας προσδιορίζουν.

Η αξία της εργασίας

Η εργασία μας προσφέρει την αίσθηση της κατεύθυνσης και του σκοπού της ζωής μας, καθώς ορίζει πολλά από τα πιο σημαντικά και επιθυμητά μελλοντικά μας σχέδια. Ενισχύεται η αίσθηση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης όταν κερδίζουμε χρήματα, όταν έχουμε την δυνατότητα να συντηρούμε τον εαυτό μας και αυτούς που αγαπάμε. Μέσα από την δουλειά γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας, εξασκούμε και αυξάνουμε τα προσόντα μας. Η δουλειά μας προσφέρει μια δομή που οργανώνει την ζωή μας και μας εντάσσει σε ένα κοινωνικό πλαίσιο που μας δίνει την δυνατότητα να επικοινωνούμε και να αλληλεπιδρούμε με τους άλλους.

Είναι φανερό, λοιπόν, πως η δουλειά μας συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με όσα έχουμε πετύχει στο παρελθόν μας και με όσα θέλουμε και σχεδιάζουμε να πετύχουμε στο μέλλον μας. Συνεπώς, μια ενδεχόμενη απώλειά της ισοδυναμεί με αλλαγή της καθημερινότητας μας, του τρόπου ζωής μας, διατάραξη της δομής που οργανώνει την ζωή μας, αλλά και αλλαγή ή ματαίωση των μελλοντικών μας σχεδίων.

Η απώλεια της εργασίας

Ζούμε σε μία εποχή που η επαγγελματική σταθερότητα έχει παρέλθει, καθώς οι εργασιακές συνθήκες έχουν αλλάξει. Η απώλεια της εργασίας έρχεται πολλές φορές απροειδοποίητα και αιφνίδια και η απώλεια του εργασιακό μας ρόλου μας φέρνει αντιμέτωπους με ιδιαίτερα στρεσογόνες καταστάσεις και μεταβάσεις.

Τι είναι αυτό που κάνει την απώλεια της εργασίας τόσο δυσβάσταχτη;

Απώλεια της εργασίας σημαίνει πολλά περισσότερα από απώλεια του εισοδήματος και οικονομική δυσπραγία. Όταν έχουμε επενδύσει σημαντικά κομμάτια της ταυτότητας και της ζωής μας στην δουλειά μας, τόσο και πιο δυσβάσταχτες είναι οι συνέπειες. Όπως και άλλες απώλειες, έτσι και η απώλεια της εργασίας συνοδεύεται από συναισθήματα θυμού, αγανάκτησης, θλίψης και οργής. Συνήθως το άτομο νιώθει αβεβαιότητα για το αύριο, απελπισία, αλλά και έντονη απογοήτευση ότι τα πράγματα δεν θα αλλάξουν, ενώ πολλές φορές  μπορεί να είναι πολύ δύσκολο πλέον να δώσει νόημα στη ζωή του και να αντλήσει ικανοποίηση και χαρά.

Η απώλεια της εργασίας επιφέρει αναστάτωση και αποπροσανατολισμό και έχει σημαντικές επιπτώσεις και στην ψυχοκοινωνική λειτουργικότητα του ατόμου, καθώς τα συναισθήματα θλίψης και θύμου και η μειωμένη αίσθηση αξίας κι αυτοεκτίμησης που μπορεί να νιώθει, οδηγούν σε μια κοινωνική απομόνωση. Τα άτομα του οικογενειακού κύκλου και του στενού φιλικού περιβάλλοντος μπορεί να γίνουν αποδέκτες μιας πιο επιθετικής συμπεριφοράς η οποία θα δυσχεράνει τις σχέσεις τους και θα εντείνει τα συναισθήματα αναξιότητας και μοναξιάς του ατόμου.

Η οικονομική απώλεια από την έλλειψη μισθού και οι οικονομικές δυσκολίες που προκύπτουν φέρνουν το άτομο αντιμέτωπο με νέες απαιτήσεις και με την προσαρμογή του σε νέα δεδομένα και σε έναν καινούργιο ρόλο. Την ίδια στιγμή λοιπόν που το άτομο βιώνει τα παραπάνω άσχημα συναισθήματα και όλες αυτές τις δυσκολίες, πρέπει συγχρόνως να είναι συνεχώς ενεργό και κινητοποιημένο για την εύρεση μια άλλης δουλειάς. Η αναζήτηση μιας καινούργιας θέσης εργασίας γίνεται πλέον το κύριο μέλημα του ατόμου.

Επομένως, η απώλεια της εργασίας δεν πρέπει να γίνει κατανοητή και να αντιμετωπιστεί σαν «στρεσογόνο ερέθισμα», αλλά ως μια κρίσιμη μετάβαση στην πορεία της ζωής, δηλαδή περισσότερο ως διεργασία παρά σαν μεμονωμένο γεγονός και μάλιστα ως μια διεργασία που έχει αντίκτυπο σε όλες τις πτυχές της ζωής του ατόμου και τον φέρνει αντιμέτωπο με συναισθηματικές προκλήσεις και κοινωνικές προσδοκίες και απαιτήσεις.

Είναι σημαντικό να νοηματοδοτήσουμε αυτή την απώλεια, να την αναγνωρίσουμε ως μια περίοδο ενδοσκόπησης και σχεδιασμού των επόμενων βημάτων μας.