Mobbing, Ηθική παρενόχληση στο χώρο εργασίας

Ακρόαση άρθρου......

Ποιος από μας δεν έχει να θυμηθεί κατά την διάρκεια του εργασιακού του βίου συμπεριφορές δυσάρεστες που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει το επικριτικό ή απαξιωτικό βλέμμα κάποιου προϊσταμένου ή κάποιου συναδέλφου, την απροθυμία κάποιου άλλου, κακόβουλα σχόλια, την «εσκεμμένη» παράληψη ενημέρωσης και τις κλίκες;

Ποιος δεν ένιωσε μετά από τέτοια περιστατικά ένα πλάκωμα στο στήθος, μια πίκρα και μια δυσφορία να βρεθεί στο εργασιακό του περιβάλλον, ή ακόμα και μια ματαίωση;
Μια αίσθηση ανημπόριας να μεταφράσει και να προσδιορίσει αυτό που αντιμετωπίζει και παράλληλα αυτό που του συμβαίνει, ενώ ταυτόχρονα τον κατακλύζουν έντονα αρνητικά συναισθήματα και μια αμφισβήτηση του ίδιου του εαυτού του.

Η ηθική παρενόλχηση στο χώρο εργασίας

Πάντοτε υπάρχει η πιθανότητα του τυχαίου ή του μεμονωμένου περιστατικού.

Παρόλα αυτά, όταν συμπεριφορές όπως οι ανωτέρω επαναλαμβάνονται συστηματικά, αποκτούν αρνητική χροιά κι έχουν σκοπό να μειώσουν ή ακόμα και να βλάψουν την προσωπική και εργασιακή υπόληψη του ατόμου, την εργασιακή του απόδοση ή/και να υποσκάψουν την εργασιακή του ιδιότητα ή τον ρόλο του στο εργασιακό του περιβάλλον, όταν αυτά τα φαινόμενα τείνουν να τον απομονώσουν κοινωνικά από τους υπόλοιπους εργαζόμενους, να τον εκφοβίσουν, να τον κάνουν να χάσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και τις ικανότητές του ή ακόμα και να τον τιμωρήσουν και μάλιστα με τέτοιο τρόπο που να μην είναι ξεκάθαρα απτός και διακριτός, ούτε και εύκολα αντιληπτός, αλλά εκφράζεται μέσα από συγκεκαλυμμένες επιθετικές συμπεριφορές, στοχεύοντας κυρίως στην αρνητική συναισθηματική διέγερση του αποδέκτη, τότε γίνεται λόγος για ηθική παρενόχληση στο χώρο εργασίας ή όπως είναι γνωστό αυτό το φαινόμενο στα αγγλικά, για mobbing.

Η διαφορά μεταξύ mobbing και bullying

Καλό είναι να αποφεύγεται η ταύτιση του όρου mobbing με τον όρο bullying. Παρότι τα δύο αυτά φαινόμενα έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, όπως την άσκηση εκφοβιστικών, προσβλητικών, επιθετικών και λοιπών αρνητικών συμπεριφορών που καθιστούν είτε το σχολικό περιβάλλον είτε τον εργασιακό χώρο εχθρικό και τοξικό και περικλείουν την παραβίαση ενός άγραφου μεν, υπαρκτού δε, κώδικα σχολικής και επαγγελματικής συμπεριφοράς, το mobbing αποτελεί μια ξεχωριστή κατηγορία κακοποίησης, η οποία εκφράζεται κατά κύριο λόγο μέσα από την ηθική παρενόχληση και τις μη ορατές επιθέσεις, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό του.

Παρακάτω ακολουθούν ενδεικτικά κάποιες συμπεριφορές ή καταστάσεις που συνδέονται με το mobbing:

• Κακόβουλα σχόλια για το άτομό του ή για την εργασιακή του ιδιότητα ή απόδοση
• Ψευδείς φήμες
• Πλημμελής ή ανύπαρκτη ή εσκεμμένα λανθασμένη εκπαίδευση ή ανάθεση της προσαρμογής του στα εργασιακά του καθήκοντα σε αδιάφορο ή υστερόβουλο συνάδελφο.
• Μη ανάθεση έργου ή διαστρέβλωση πληροφοριών ή εκμάθηση κακών πρακτικών με σκοπό την έκθεση του εργαζόμενου στα μάτια των προϊσταμένων ή των άλλων συναδέλφων ή των εξυπηρετούμενων (πελατών).
• Γενικότερη εργασιακή ασάφεια ως προς τις εργασιακές του υποχρεώσεις και το εργασιακό του αντικείμενο με σκοπό την έκθεσή του, τον χλευασμό και την ταπείνωση του.
• Κοινωνική απομόνωση στο χώρο εργασίας (κλίκες, νοσηρή νοοτροπία, κ.ά.)
• Μη χορήγηση αδειών
• Έμμεσες απειλές για πειθαρχικές κυρώσεις
• Υποτιμητικά σχόλια
• Έμμεση παραποίηση των λόγων του εργαζομένου
• Η στέρηση ευκαιριών κατάρτισης, επιμόρφωσης, προαγωγής, προσωπικής ανάπτυξης και πολλά ακόμα είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά του φαινομένου της ηθικές παρενόχλησης στο χώρο εργασίας.

Αν αναλογιστούμε πόσο χρόνο αφιερώνουμε στην εργασία μας πολλές φορές ακόμα και μετά το πέρας του ωραρίου και πόσο σημαντικό είναι για την κοινωνική και ψυχική ισορροπία μας η ικανοποίηση που αντλούμε από αυτήν, αντιλαμβανόμαστε ποσό σημαντικό είναι να εντοπιστούν αυτές οι συμπεριφορές ώστε να προβούμε σε έγκαιρη προφύλαξη και αντιμετώπιση.

Από την άλλη πλευρά, καλό είναι να μην βιαστούμε να κατηγορήσουμε ή να βάλουμε στο στόχαστρο κάποιον συνάδελφο ή/και προϊστάμενο, καθώς συχνά τα άτομα τα οποία εκφράζουν αυτές τις συμπεριφορές μπορεί να μην αντιλαμβάνονται ότι το κάνουν συνειδητά ή επιτηδευμένα, ούτε σημαίνει πως είναι κακεντρεχείς και μικρόψυχοι συνάδελφοι.

Πολλές φορές μία αρνητική συμπεριφορά μπορεί να πηγάζει από άλλους βαθύτερους και λιγότερο ορατούς λόγους και να βρίσκει διέξοδο στον χώρο εργασίας, σε ένα χώρο που συχνά πολλοί από εμάς περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας μας.

Παρότι αυτό δεν αποτελεί δικαιολόγηση της συμπεριφοράς τους, σηματοδοτεί και τη δική τους ανάγκη για περαιτέρω βοήθεια, ενώ εφιστά την προσοχή στο να παρατηρήσουν και οι ίδιοι τον εαυτό και τη συμπεριφορά τους.

Παράλληλα, η διοίκηση του οργανισμού-επιχείρησης (δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα) οφείλει να έχει την προσοχή της για την πρόληψη, την παρατήρηση και την εξάλειψη του φαινομένου τόσο από τους εφιστάμενους όσο και από το υπόλοιπο προσωπικό.

Είναι αναμφίβολα σημαντικό όλα τα άτομα που απασχολούνται μαζί σε έναν χώρο εργασίας να φροντίζουν για την ομαλή συνύπαρξή τους, όμως είναι αποτελεσματικό να επαγρυπνεί, να ενημερώνει και να προλαμβάνει το mobbing η διοίκηση, μεριμνώντας πρώτα η ίδια για τις συνθήκες που δημιουργούνται και επικρατούν εντός του εργασιακού περιβάλλοντος.

Η Συμβουλευτική και το Coaching (life Coaching/business Coaching) μπορούν να προσφέρουν τρόπους αναγνώρισης και αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων.

Η ενημέρωση για την αναγνώριση τέτοιων συμπεριφορών, η προσωπική και επαγγελματική ενδυνάμωση, η εκμάθηση τεχνικών επίλυσης προβλημάτων στον εργασιακό χώρο παράλληλα με την εκπαίδευση σχετικά με τις επικοινωνιακές δεξιότητες, τη διαχείριση κρίσεων και την αναγνώριση και προάσπιση των προσωπικών μας ορίων, αποτελούν εφόδια για μια ομαλή εργασιακή πορεία.