Πώς θέλω να γίνουν τα παιδιά μου άμα μεγαλώσουν

Ακρόαση άρθρου......

"Αυτάρκη κι ευτυχισμένα", απαντούν οι περισσότεροι γονείς, όταν τους ρωτάω πώς θέλουν ιδανικά να γίνουν τα παιδιά τους σε τριάντα χρόνια ή και λιγότερο από σήμερα. Στην Εκπαίδευση Αποτελεσματικού Γονέα, το 30 year plan είναι μια από τις βασικές έννοιες πάνω στην οποία εργαζόμαστε με τους γονείς και ένας γνώμονας για να κρίνουμε αν η συμπεριφορά μας ενισχύει την ανάπτυξη των χαρακτηριστικών που θέλουμε τα παιδιά να αποκτήσουν μεγαλώνοντας.

Συχνά διακρίνω μια αγωνία στο βλέμμα των γονέων για το αν θα μπορέσουν τα παιδιά τους να ανταπεξέλθουν αύριο μόνα τους στις απαιτήσεις της ζωής. Μερικοί, μάλιστα, μοιάζουν σχεδόν απελπισμένοι γιατί όπως λένε, τα παιδιά τους δείχνουν να μην έχουν το παραμικρό εσωτερικό κίνητρο για οποιαδήποτε δραστηριότητα ή στόχο και όχι μόνο για το σχολείο.

Πώς η κουλτούρα της αφθονίας επηρεάζει την ανάπτυξη του Εαυτού στα παιδιά

Στην Ελλάδα της κρίσης, οι γονείς δείχνουν διατεθειμένοι να προσφέρουν τα πάντα στα βλαστάρια τους. Ξοδεύουν χωρίς φειδώ τους περιορισμένους, ήδη, πόρους τους σε κόπο, χρόνο και χρήμα ώστε εκείνα να προοδεύσουν. Συχνά οι γονείς εγκλωβίζονται σε μια κατάσταση στην οποία όλη η ζωή της οικογένειας περιστρέφεται γύρω από τις δραστηριότητες των παιδιών ενώ αδυνατούν να βρουν χρόνο για τους ίδιους, με αποτέλεσμα απίστευτη εξάντληση και εκνευρισμό.

Με την υπερπροστασία, οι σύγχρονοι γονείς αφαιρούν από τα παιδιά το προνόμιο της αυτοδιαχείρισης. Τα στερούν από την πολύτιμη ευκαιρία να ασκηθούν στον αυτοέλεγχο, στον έλεγχο των παρορμήσεων, στην ανοχή της απογοήτευσης, στην αναβολή της ικανοποίησης, στην ικανότητα προσήλωσης και ίσως το κυριότερο από όλα, στην ανάπτυξη του εσωτερικού κινήτρου.

Γονείς και σύμβουλοι ψυχικής υγείας, διαπιστώνουμε, με μεγάλη μας θλίψη, πως η σκοτεινή όψη της ευμάρειας και του γονικού ελέγχου είναι η δυστυχία και η ευθραυστότητα των εφήβων και των αυριανών ενηλίκων.

Δυστυχώς, και πάντα με τις καλύτερες προθέσεις, οι γονείς επιδιώκουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες των παιδιών και να τους λύνουν τα όποια προβλήματα προτού καν προκύψουν, αντί να τα στηρίζουν στις προσπάθειές τους, με αποτέλεσμα να μην τους αφήνουν χώρο να επιτελέσουν την σημαντικότερη αποστολή της παιδικής ηλικίας: την ανάπτυξη του Εαυτού. Στην πιο ακραία έκφανσή του, το πρόβλημα αυτό μπορεί να εκδηλωθεί ως κατάθλιψη, άγχος, χρήση ουσιών, παραβατικότητα και ψυχοσωματικές διαταραχές, κυρίως μάλιστα μεταξύ των εύπορων εφήβων.

Στόχος μας πρέπει να είναι να μεγαλώσουμε παιδιά που θα αναπτύξουν έναν εαυτό αυθεντικό, ικανό, τρυφερό, δημιουργικό, με αυτοέλεγχο και ηθική. Τα παιδιά που έχουν υγιή εαυτό είναι σε θέση να παίρνουν στα χέρια τους τη ζωή τους. Αποκτούν αυτάρκεια και την πεποίθηση πως μπορούν να επηρεάσουν με επιτυχία το περιβάλλον τους. Μπορούν επίσης να ρυθμίζουν την εσωτερική τους κατάσταση αλλά και τις σχέσεις τους με τους άλλους διαθέτοντας την ανάλογη αυτοδιαχείριση.

Η τάση όμως είναι, οι γονείς να απαλλάσσουν τα παιδιά από την οποιαδήποτε υποχρέωση απέναντι στην οικογένεια και το σπίτι - να πλύνουν τα πιάτα, να στρώσουν το κρεβάτι τους ή να βγάλουν το σκύλο βόλτα. Απαιτούν αντίθετα εξαιρετικές επιδόσεις στα μαθήματα και στις εξωσχολικές δραστηριότητες. Συχνά τα παιδιά θεωρούν πως οτιδήποτε λιγότερο από την τελειότητα είναι αποτυχία. Κατά συνέπεια, τα παιδιά από την μία μεγαλώνουν μην γνωρίζοντας πώς να διαχειριστούν τις καθημερινές, πρακτικές υποχρεώσεις, από την άλλη αποκτούν την πεποίθηση "αξίζω την αγάπη, μόνο εφόσον έχω υψηλές επιδόσεις" που τα απομακρύνει από τα δικά τους θέλω.

Ο γονέας ως πρότυπο

Συχνά επιμένω να τονίζω πως μετά την εξασφάλιση των βασικών αναγκών για επιβίωση και στοργή, η μετάδοση αξιών είναι η σημαντικότερη δουλειά ενός γονέα. Λειτουργώντας ως πρότυπο, οι γονείς πρέπει να δίνουν αξία στην προσπάθεια και όχι στις επιδόσεις, στην σχέση και όχι μόνο στα προσωπικά επιτεύγματα. Δυστυχώς, η σύγχρονη κουλτούρα της αφθονίας υπερτονίζει τον ανταγωνισμό και όχι αξίες όπως την συμπόνια και την ηθική ακεραιότητα.

Στη Εκπαίδευση Αποτελεσματικού Γονέα, θεωρούμε πως ο πιο ανώδυνος τρόπος να επηρεάσουμε τα παιδιά είναι το ίδιο το παράδειγμά μας. Η στάση ζωής μας, ο τρόπος που τρεφόμαστε, που διασκεδάζουμε, οι πεποιθήσεις μας, οι αξίες μας και κυρίως ο τρόπος που επικοινωνούμε γίνονται η εσωτερική πυξίδα των παιδιών.

Συχνά προκαλώ τους γονείς να στέλνουν Μηνύματα - Εγώ Αντιπαράθεσης στα παιδιά προκειμένου να διεκδικούν απέναντι στην παντοδυναμία των μικρών αυτών "τυράννων". Με τα μηνύματα αυτά, περιγράφουν την μη αποδεκτή συμπεριφορά των παιδιών, την επίπτωση που έχει σε κόπο, χρόνο ή/και χρήμα στον γονέα και το κυριότερο από όλα, το ευάλωτο συναίσθημα του γονέα κάτω από τον θυμό. Δίνοντας ένα μάθημα υγιούς και δημιουργικής σύγκρουσης στα παιδιά, οι γονείς επιπλέον τους μεταδίδουν μια αξία ζωτικής σημασίας για την ψυχική τους υγεία: την αξία του να είμαστε σε επαφή με την ευαλωτότητά μας.

Παιδιά ευτυχισμένα ή παιδιά επιτυχημένα;

Στο 30 year plan, σπάνια οι γονείς ομολογούν πως ονειρεύονται αύριο τα παιδιά τους να κάνουν μια επιτυχημένη καριέρα και να αναγνωριστούν κοινωνικά. Συνήθως όμως όταν μιλάνε για "ευτυχία", αναφέρονται ακριβώς σε αυτό. Έχω συναντήσει γονείς που ξοδεύουν χιλιάδες ευρώ, κάθε χρόνο, προκειμένου το παιδί τους να φοιτήσει στα "καλύτερα" σχολεία με την ελπίδα να γίνει αύριο δεκτό στα "καλύτερα" πανεπιστήμια. Γονείς που νιώθουν απίστευτη ματαίωση μόλις πάρουν στα χέρια τους την οποιαδήποτε διάγνωση για το παιδί τους, σα να βιώνουν μια τεράστια προσωπική ήττα. Γονείς που αναγκάζονται να διαβάσουν ώρες ατελείωτες προκειμένου να βοηθήσουν το παιδί τους στα μαθήματα ώστε να πετύχει πιο υψηλές επιδόσεις στο σχολείο και που θυσιάζουν την προσωπική τους ζωή, προκειμένου να συνοδεύουν το παιδί σε όσο περισσότερες εξωσχολικές δραστηριότητες γίνεται, ώστε να δεχτεί πλούτο ερεθισμάτων και να γίνει ένας πλούσιος σε εμπειρίες, αύριο, ενήλικας.

Επιπλέον, σήμερα εστιαζόμαστε σε δραστηριότητες με στόχο την επιτυχία και όχι την ευχαρίστηση που μπορεί να αντλήσουμε από την ενασχόληση με ένα χόμπυ. Παραβλέπουμε την άσκηση στην ταπεινότητα, την κοινωνικοποίηση και την ανεμελιά που μπορεί να μας προσφέρει μια δραστηριότητα στην οποία πραγματικά δεν έχουμε ταλέντο. Παραβλέπουμε επίσης την αξία της αδράνειας και της τεμπελιάς, του αυτοσχέδιου παιχνιδιού, όλων αυτών που και η ίδια η επιστήμη έχει αποδείξει πως είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας.

Η επαγγελματική ανέλιξη δεν είναι η μόνη προσδοκία από τα παιδιά. Είναι συχνά δύσκολο για τους γονείς να δεχτούν πως το βλαστάρι τους μπορεί να είναι ευτυχισμένο έχοντας μια εντελώς διαφορετική ιδιοσυγκρασία από τη δική τους, να είναι π.χ. εσωστρεφές σε αντίθεση με την εξαιρετικά εξωστρεφή μητέρα ή να έχει άλλον σεξουαλικό προσανατολισμό από τους γονείς. Πόσο έτοιμοι είμαστε άραγε να δείξουμε αποδοχή άνευ όρων απέναντι σε ένα παιδί που αποκλίνει κατά πολύ από αυτό που εμείς είχαμε ονειρευτεί;

Τα παιδιά ως καθρέφτες

Τα παιδιά καθρεφτίζουν με έντονο και συχνά σκληρό τρόπο, όλα αυτά που με τόσο αγώνα αποφεύγαμε να δούμε: το πόσο μοιάζουμε στους γονείς μας σε όσα για τόσα χρόνια κοροϊδεύαμε, τις δυσκολίες στη συζυγική μας σχέση, τους περιορισμούς μας και τους φόβους μας. Είναι όμως για πολλούς γονείς και μια ευκαιρία να κάνουν μια βουτιά αυτογνωσίας, να έρθουν επιτέλους αντιμέτωποι με όσα τόσο επιμελώς απέφευγαν να δουν και να φροντίσουν.

Τα παιδιά που μεγαλώνουμε σήμερα, οι ενήλικες του αύριο, είναι το αποτύπωμα που θα αφήσουμε στον κόσμο τούτο φεύγοντας. Αν θέλουμε ο κόσμος αυτός να επιβιώσει και να ανθίσει, είναι πολύ σημαντικό να εμπνεύσουμε στα παιδιά την αξία της ευγενικής προσφοράς χωρίς αντάλλαγμα, της αλληλεγγύης και του αλτρουϊσμού. Είναι σημαντικό να τους δείξουμε αποδοχή για αυτό που πραγματικά είναι και όχι για αυτό που ελπίζουμε να γίνουν σύμφωνα με τα - ανεκπλήρωτα συχνά - δικά μας όνειρα.

Από την άλλη, για να ανθίσουν τα παιδιά πρέπει πρώτα να είναι ικανοποιημένοι από την δική τους ζωή και οι γονείς. Η ζωή είναι γεμάτη πόνο, δυσκολίες και υποχρεώσεις, μερικές από τις οποίες προκύπτουν από την ανατροφή των παιδιών. Είναι ίσως αναγκαίο να απαλλαγούμε από το φορτίο του μύθου του "τέλειου" γονέα αν θέλουμε να μεγαλώσουμε ευτυχισμένα και όχι "τέλεια" παιδιά.

Βιβλιογραφία:

Gordon, T. (2003). Τα μυστικά του αποτελεσματικού γονέα. Μια πρωτοποριακή μέθοδος εκπαίδευσης γονέων για την ανατροφή υπεύθυνων παιδιών. Αθήνα: Gordon Hellas, ΜΑΡΤΗΣ.

Levine, M. (2017). Το τίμημα της αφθονίας. Αθήνα: Gordon Hellas, ΜΑΡΤΗΣ. Shaefer, Ch – DiGirolamo, Th. (2016). AGES & STAGES ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Αθήνα: Gordon Hellas, ΜΑΡΤΗΣ.

https://www.nytimes.com/2019/02/02/opinion/sunday/children-bored.html

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Μαρία Μαγγανάρη - Ψυχοθεραπευτής

Μαρία Μαγγανάρη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεία και Συμβουλευτική.
Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Αποτελεσματικού Γονέα (P.E.T.) και Δασκάλου (T.E.T.)

2271080945

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού