Σχολική φοβία και άγχος αποχωρισμού

Ακρόαση άρθρου......

Τα σχολεία ξεκίνησαν… τα παιδιά χαίρονται καθώς συνάντησαν πάλι φίλους και συμμαθητές αλλά και δυσανασχετούν λόγω του διαβάσματος. Όταν όμως το παιδί εκδηλώνει έντονη απροθυμία και άρνηση να πάει στο σχολείο τότε θα πρέπει να σκεφτούμε μήπως υπάρχει κάποια βαθύτερη αιτία.

Βέβαια για τα πρωτάκια ο φόβος για τον καινούριο και άγνωστο κόσμο που ανοίγεται μπροστά τους είναι απόλυτα δικαιολογημένος και χρειάζεται να τους δώσουμε τον απαιτούμενο χρόνο και πολλή κατανόηση και αγάπη μέχρι να προσαρμοστούν. Αλλά όταν μεγαλύτερα παιδιά στη προσπάθεια τους να αποφύγουν το σχολείο, εμφανίζουν κάποιες συμπεριφορές όπως εκρήξεις θυμού, επιθετικότητα ή ψυχοσωματικές διαταραχές όπως εμετούς, κοιλόπονους, ενούρηση κλπ. είναι σημαντικό να εξετάσουμε την αιτία αυτών των συμπεριφορών.

Αυτές συνήθως εμφανίζονται Κυριακή βράδυ ή Δευτέρα πρωί ή κατά τη διάρκεια του σχολείου όπου τα παιδιά ζητούν επίμονα με κλάματα τους γονείς τους.

Θα πρέπει να συζητήσουμε με το παιδί μέσα σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αποδοχής ώστε να καταλάβουμε ποια είναι τα πραγματικά θέματα που το απασχολούν και το φοβίζουν.

Πιθανά θέματα είναι:

• Ανησυχία για τη σχολική του επίδοση, μαθησιακές δυσκολίες, απορριπτικός δάσκαλος.
• Να μην έχει καταφέρει να δημιουργήσει φίλους ή να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα με κάποιον συμμαθητή του.
• Να τον αγχώνει κάποιο θέμα στο σπίτι όπως διαζύγιο, αλλαγή περιβάλλοντος, θάνατος ή οποιοδήποτε άλλο σημαντικό γεγονός στην οικογένεια.

Αν αποκλείσουμε όλες αυτές τις αιτίες, θα πρέπει να κοιτάξουμε βαθύτερα στο άγχος αποχωρισμού το οποίο ξεκινάει στη βρεφική ηλικία περί τον 10^ο μήνα και αρχίζει σταδιακά να εξαφανίζεται τον 18^ο μήνα. Το βρέφος προσκολλάται στη μητέρα και προσπαθεί με κάθε τρόπο να βρίσκεται κοντά της. Στη περίπτωση που αυτό συνεχιστεί και στις επόμενες ηλικίες θα δημιουργηθεί μια σχέση εξάρτησης με τη μητέρα και κάθε φορά που εκείνη θα απομακρύνεται, το παιδί θα βιώνει έντονο άγχος και θα εμφανίζει έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις.

Πώς αυτό σχετίζεται με τη σχολική φοβία;

Η σχολική φοβία είναι η έντονη άρνηση του παιδιού να πάει σχολείο λόγω έντονου και παράλογου φόβου. Το παιδί δηλαδή αρνείται να αποχωριστεί τη μητέρα και να πάει στο σχολείο. Συνήθως υπάρχει μια σχέση αλληλεξάρτησης μητέρας - παιδιού οπότε η μητέρα θα πρέπει με σταδιακά βήματα να βοηθήσει το παιδί να αυτονομηθεί και να νιώθει ασφαλές χωρίς να είναι εκείνη παρούσα. Αν εκείνη βιώνει άγχος, ανησυχία, πανικό στη σκέψη ότι απομακρύνεται το παιδί, το μεταδίδει σε εκείνο. Ας μη ξεχνάμε ότι τα παιδιά όσο μικρά και αν είναι αντιλαμβάνονται όλα τα συναισθήματα μας.

Πώς μπορούν λοιπόν να βοηθηθούν μητέρα και παιδί ώστε να μη βιώνουν τόσο άγχος τις ώρες που είναι χώρια;

Αν η μητέρα δεν εργάζεται θα βοηθούσε να γεμίσει το χρόνο της με δραστηριότητες που της αρέσουν. Είναι σημαντικό να κάνουμε πράγματα που μας γεμίζουν και μας κάνουν χαρούμενους. Μια άλλη ιδέα θα ήταν να περνάει το παιδί χρόνο με τους παππούδες ή με άλλα φιλικά πρόσωπα που νιώθει οικεία κοντά τους και η μητέρα τα εμπιστεύεται ώστε να μην νιώθει ανασφάλεια αφήνοντας το παιδί μαζί τους ή να ασχολείται με κάποια εξωσχολική δραστηριότητα που το διασκεδάζει κάποιες ώρες την εβδομάδα.

Ο αποχωρισμός θα πρέπει να γίνει σταδιακά. Το παιδί βλέποντας ότι μπορεί να τα καταφέρει χωρίς να είναι παρούσα η μητέρα τονώνεται η αυτοπεποίθησή του και ταυτόχρονα μειώνεται η ανησυχία της μητέρας. Παρ’ όλα αυτά αν η άρνηση και τα προβλήματα στη συμπεριφορά επιμένουν, καλό θα ήταν οι γονείς να συμβουλευτούν ένα σύμβουλο ψυχικής υγείας ώστε να βοηθηθούν όλα τα μέλη της οικογένειας.

Πηγές

1. Herbert Martin (1998) Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας, εφαρμοσμένη Ψυχολογία 1α, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
2. Παρασκευόπουλος Ιωάννης (1985) Εξελικτική ψυχολογία Τόμος 3, εκδόσεις Αθήνα