Το συναίσθημα του φόβου στα παιδιά από 18 μηνών μέχρι 3 ετών

Ακρόαση άρθρου......

Κάθε ηλικία παρουσιάζει διαφορετικούς τρόπους κατανόησης, επεξεργασίας και αντίδρασης σε κάποιο συναίσθημα. Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ενώ υπάρχουν διάφοροι τύποι φόβου αλλά και βαθμοί έντασης.

Είδη φόβου

Σύμφωνα με το βαθμό έντασης τους, οι φόβοι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με τον ακόλουθο τρόπο: Ενστικτώδης (φυσιολογικό φόβος), παιδικός (ο φόβος που συνδέεται με την ανάπτυξη του παιδιού), της πάλης ή της φυγής (οξύνει την ικανότητα αντίδρασης του παιδιού), παραλυτικός (ο φόβος που μπλοκάρει την ικανότητα αντίδρασης) και ο παθολογικός (ο φόβος που αφορά κλινικές περιπτώσεις).

Στόχοι του φόβου

Πρωταρχικός στόχος του φόβου είναι, κατά παράδοξο τρόπο, η ενίσχυση της άμυνάς μας. Έτσι, ένα παιδί που δεν θα είχε την εμπειρία δυσάρεστων συναισθημάτων όπως είναι ο φόβος, θα γινόταν παθητικο και γαντζωμένο από τον κόσμο που το περιβάλλει, αδιάφορο σε αισθήματα και ανίκανο να αντιδράσει.

Οι βασικοί ρόλοι του φόβου είναι η περιφρούρηση του Εγώ (δόμηση της προσωπικότητας), η εγγύηση για επιβίωση, η προετοιμασία για τον κίνδυνο, η παροτρυνση για σύνεση (το άτομο να κινηθεί αναλόγως) και η ανάπτυξη των ικανοτήτων για επεξεργασία (ανώτερες λειτουργίες του ανθρώπου).

Συναισθηματική ανάπτυξη νηπίων

Ήδη από την ηλικία των δεκαοκτώ μηνών, το παιδί μπορεί να έχει ένα καλό επίπεδο ισορροπίας, αυτονομίας και περιέργειας που το ωθεί να εξερευνά με αυθορμητισμό αλλά και με ορισμένη τάση παρενόχλησης τον κόσμο και όλα όσα τύγχουν να βρεθούν κοντά του. Σε αυτή την περίοδο, λοιπόν, το παιδί γίνεται εύκολα επιθετικό και αντιδραστικό χωρίς λόγο αλλά η επιθετικότητά του είναι περισσότερο λεκτική παρά σωματική γιατί στην πραγματικότητα φοβάται τις αντιδράσεις των άλλων αλλά ταυτόχρονα και το ίδιο προσπαθεί να μετρήσει τη δύναμή του. Όσον αφορά στους γονείς, το παιδί εύκολα νιώθει κτητικά συναισθήματα, ενώ ταυτόχρονα είναι εξαιρετικά τρυφερό και εκδηλωτικό απέναντί τους.

Κοινωνικοποίηση παιδιών

Όσον αφορά, στην κοινωνικοποίησή του, η αίσθηση του Εγώ δηλαδή η αντίληψη που έχει για τον εαυτό του, ενισχύεται, κι έτσι το παιδί γίνεται λιγότερο εξαρτημένο από το περιβάλλον του. Είναι η περίοδος που ξεκινά να ξεκολλάει συναισθηματικά και σταδιακά από την οικογένειά του, αναζητώντας μέσα από την ομάδα, ένα πιο ώριμο τρόπο να επικοινωνήσει με τους άλλους και να γεννηθούν έτσι και οι πρώτες φιλίες του παιδιού (είτε πραγματικοί είτε φανταστικόι φίλοι).

Σε αυτή την περίοδο, οι ανησυχίες και οι φόβοι σχετίζονται με θορύβους ή με ογκώδη και σκοτεινά πράγματα όπως φορτηγά, τρένα, σωματώδεις ανθρώπους και άλλα. Συχνά, όταν επιθυμούν να δουν ένα τρένο ή ένα ζώο από κοντά, πιάνουν από το χέρι τον γονέα και το σφίγγουν, κάτι που δεν πρέπει να αγνοηθεί από τον γονέα. Μεταξύ των υπόλοιπων φόβων είναι και ο σύνηθης φόβος να μη χάσει τη μαμά του.

Αποκτήστε το βιβλίο Το βιβλίο που θα ήθελες να είχαν διαβάσει οι γονείς σου από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας

Κάθε γονιός θέλει δύο βασικά πράγματα: Να είναι το παιδί του ευτυχισμένο και να μην τα θαλασσώσει με την ανατροφή του. Πώς επιτυγχάνονται όμως αυτά;
Σε αυτό το καθηλωτικό, έξυπνο και με χιούμορ βιβλίο, η αναγνωρισμένη ψυχοθεραπεύτρια Philippa Perry εξηγεί πώς χτίζονται ισχυροί δεσμοί αγάπης με τα παιδιά μας και πώς αυτοί οι δεσμοί προάγουν την πνευματική και ψυχική υγεία τους τόσο στην παιδική όσο και στη μετέπειτα ζωή τους.

Ανάπτυξη παιδιών τριών ετών

Γύρω στα τρία έτη, το παιδί υιοθετεί συγκεκριμένα σχήματα μέσα από τις μουντζούρες του τα οποία θα το οδηγήσουν στη γραφική απεικόνιση δηλαδή το σχέδιο. Επεξεργάζεται αυθόρμητα ένα νέο τρόπο σχεδίασης δηλαδή τα σχήματα και τις μορφές, συσχετίζοντάς τους με σχόλια που αφήνουν έκπληκτους τους γονείς του. Είναι ένα είδος ολοκληρωμένης και δομημένης επικοινωνίας που το παιδί υιοθετεί με ενεργητικό τρόπο. Το προφορικό σχόλιο που συνοδεύει τις μουντζούρες είναι το αληθινό βήμα για μια ώριμη σχεδίαση. Έτσι εκδηλώνει τα πρώτα του συναισθήματα: θυμό, αγάπη, ζήλια κλπ. Κινεί τους χαρακτήρες όπως επιθυμεί και η φυσική παντοδυναμία του βρίσκει έδαφος.

Έτσι, αν οι γονείς ή ο εκπαιδευτικός, επιβραβεύουν το παιδί, εκτιμώντας το έργο του, έχουμε την γέννηση ή την τόνωση της εμπιστοσύνης στον εαυτό του και της αυτονομίας. Αν το παιδί συνεχώς σχεδιάζει γωνιώδη και σκούρα σχήματα, αν καταλαμβάνει τον χώρο με κομμένες γραμμές, αν το σχέδιο θυμίζει κουβάρι τότε βρισκόμαστε μπροστά σε ιδιαίτερους φόβους και γι'αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.

Συνοψίζοντας θα λέγαμε ότι, ποτέ δεν πρέπει να υποτιμούμε τους φόβους που εκδηλώνονται σε αυτή την περίοδο και αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να τους αναγνωρίσουμε και να τους εμποδίσουμε να γίνουν μόνιμοι δομώντας ένα χαρακτήρα φοβισμένο έχοντας επίδραση στη ζωή του παιδιού.

Βιβλιογραφία:

Τι και γιατί φοβούνται τα παιδιά μας, Evi Crotti, Alberto Magni, Lector ΕΠΕ Εκδοτικών και Πολιτισμικών Δραστηριοτήτων.