Τα βασικά ψυχοσωματικά συμπτώματα των καταπιεσμένων συναισθημάτων μας

Ακρόαση άρθρου......

Όταν τα συναισθήματα μετατρέπονται σε σωματικές ασθένειες, βρισκόμαστε μπροστά στις λεγόμενες ψυχοσωματικές ασθένειες. Μια ψυχοσωματική ασθένεια είναι μια διαταραχή που ξεκινά από το μυαλό αλλά επιδρά στο σώμα.

Ψυχοσωματικές διαταραχές

Όταν ένας άνθρωπος περνά από μια κατάσταση ντροπής ή αμηχανίας, κοκκινίζουν τα μάγουλά του. Είναι μια ακούσια πράξη, που δεν μπορεί να αλλάξει συνειδητά. Σε μια συζήτηση ανάμεσα σε δυο άτομα μπορεί να παρατηρηθεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Έπειτα από ένα συνέδριο, μια εξέταση ή κάποιου είδους έκθεση, μπορεί κάποιος να παρουσιάσει ταχυκαρδία και υπερίδρωση -υπερβολική εφίδρωση.

Ο κόσμος που πάσχει από χρόνιο στρες, άγχος ή κατάθλιψη σε υψηλό ποσοστό υποφέρει από σωματικά συμπτώματα, όπως ημικρανία, πόνους στην πλάτη, γαστρεντερικά προβλήματα, και άλλα συμπτώματα, όπως ιλίγγους, ναυτίες και μουδιάσματα. Το πρόβλημα προκύπτει όταν η ασθένεια που εγκαθίσταται στο σώμα μας είναι πιο σοβαρή, από γαστρίτιδα με έλκη, που απαιτούν χειρουργική παρέμβαση, μέχρι θανάσιμες νευρολογικές ή ογκολογικές ασθένειες.

Οι βασικές ψυχοσωματικές διαταραχές είναι:

• Σχετικές με το νευρικό σύστημα: ημικρανίες, πονοκέφαλοι, ίλιγγοι, ναυτίες, μουδιάσματα (παραισθήσεις) και μυϊκή παράλυση.
• Σχετικές με τις αισθήσεις: διπλή όραση, παροδική τύφλωση και αφωνία
• Σχετικές με το καρδιαγγειακό σύστημα: διάρροια, δυσκοιλιότητα, παλινδρόμηση, οξέα στομάχου και δυσκολία στην κατάποση.

Το σώμα μας μιλά

Ας μην ξεχνάμε κάτι σημαντικό: πολύ πριν αρρωστήσει, το σώμα μας μας στέλνει μηνύματα με τη μορφή ενοχλήσεων, αδυναμίας ή πόνου. Η ασθένεια σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ένα μήνυμα που στέλνει το σώμα, το οποίο δεν σταματά να επικοινωνεί μαζί μας, επιδιώκοντας ισορροπία και γαλήνη. Ζώντας στην εποχή της ταχύτητας, όπου όλα εκτυλίσσονται με τόσο έντονο ρυθμό, δεν συνδεόμαστε με το μέσα μας και δεν ξέρουμε ή δεν μπορούμε να δώσουμε φωνή σε αυτά τα συστήματα που μας ειδοποιούν ότι κάτι δεν πάει καλά.

Αυτές οι ενδείξεις είναι απαραίτητες για να αποφύγουμε να αρρωστήσουμε περισσότερο ή τουλάχιστον για να εμποδίσουμε την επιδείνωση των συμπτωμάτων. Το σώμα διαθέτει μια διπλή λειτουργία: από τη μία, ακούει όλα όσα λέει το μυαλό μας και, από την άλλη, μας μιλάει μέσω του πόνου, της αδιαθεσίας, της ψυχολογικής ανησυχίας ή των διαταραχών.

Συνηθίζω να λέω πως το άγχος είναι ο πυρετός του μυαλού και της ψυχής, και μας ειδοποιεί ότι το περιβάλλον είναι εχθρικό ή ότι υποβάλλουμε τον οργανισμό μας σε περισσότερες δραστηριότητες, συναισθήματα ή καταστάσεις από όσες μπορεί να αντέξει. Αυτές οι ενοχλήσεις, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα ή οι πόνοι - ο καθένας γνωρίζει τα δικά του!- μας φωνάζουν να αντιληφθούμε αυτό που μας κάνει κακό, αυτό που αποτελεί απειλή ή είναι υπερβολικό για το σώμα και το μυαλό μας.

Το να αγνοούμε τα σημάδια είναι το πρώτο βήμα για τη διαταραχή και την ανισορροπία της υγείας μας.

Ορισμένες ενοχλήσεις μπορεί να οφείλονται σε κακές συνήθειες, όπως η διατροφή, ο κακός ύπνος, η καθιστική ζωή ή η λανθασμένη στάση του σώματος. Αν μπορούμε να εξετάσουμε σωστά τη ζωή μας, με ειλικρίνεια, χωρίς να αναζητούμε την τελειότητα που φέρνει περισσότερο άγχος παρά γαλήνη, είμαστε σε καλό δρόμο. Πρέπει να δώσουμε στον εαυτό μας λίγο χρόνο για να αναλύσει τη ζωή μας, να εξετάσει πώς τα πάμε: τους στόχους και τις επιδιώξεις μας.

Ας παρατηρήσουμε και ας νιώσουμε το σώμα μας, ώστε να δούμε αν μας στέλνει κάποιο σημάδι, κι ας αναζητήσουμε τα αίτιά του. Μερικές φορές, η βοήθεια ενός επαγγελματία, ενός γιατρού ή ενός ανθρώπου που γνωρίζει το σώμα και τη σχέση του με το μυαλό μπορεί να είναι πολύ υποστηρικτική.

Ασθένειες και καταπιεσμένα συναισθήματα

Η επιστήμη μας έδωσε ξεκάθαρα παραδείγματα ασθενειών που σχετίζονται με το συναίσθημα. Στη δερματολογία έχει αποδειχθεί πώς κάποιες ασθένειες του δέρματος εμφανίζονται σε ασθενείς που νιώθουν πικρία, άγχος, ταραχή ή ενοχές. Στην καρδιολογία, έχει αποδειχθεί πως οι καρδιακές προσβολές είναι πιο συχνές σε άτομα επιθετικά, ανταγωνιστικά ή που ανέπτυξαν κάποια χρονοπάθεια.

Στην γαστρεντερολογία παρατηρήθηκε μια σχέση ανάμεσα σε συναισθήματα όπως το άγχος -για μια εξέταση ή συνέντευξη για δουλειά, για παράδειγμα-  και τα προβλήματα στο έντερο ή το στομάχι, όπως τα πεπτικά έλκη. Χωρίς αμφιβολία, όμως, η ογκολογία είναι ο τομέας στον οποίο εντοπίζεται περισσότερο η σχέση μυαλού-σώματος.

Ο Αμερικανός κλινικός ψυχολόγος Λόρενς Λεσαν μελέτησε τις ζωές περισσότερων από 500 καρκινοπαθών και αποκάλυψε μια πολύ σημαντική σχέση ανάμεσα στην κατάθλιψη και την εμφάνιση του καρκίνου.

Πολλοί από τους ανθρώπους που συμμετείχαν στην έρευνα ένιωθαν διαλυμένοι από τη ρήξη των στενών τους σχέσεων και είχαν προσπαθήσει να καταπνίξουν αυτά τα συναισθήματα. Τα καταπιεσμένα συναισθήματα άλλαξαν τη νευρο-ορμονική ισορροπία τους και επηρέασαν αρνητικά την αντίδραση του ανοσοποιητικού.

Γνωρίζουμε πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που σταματούν να μιλούν, να βλέπουν ή ακόμα και να περπατούν για συναισθηματικούς λόγους.

Το σώμα είναι σοφό. Θυμάμαι σε κάποιες από τις πρώτες συνεδρίες μου μια γυναίκα 38 ετων που είχε σταματήσει να περπατάει έπειτα από ένα επαγγελματικό πρόβλημα. Οι τραυματολόγοι και οι νευρολόγοι απέκλεισαν κάθε παθολογικό αίτιο. Έπειτα από αρκετές συνεδρίες και θεραπείες στο ιατρείο, ανέκτησε την κίνησή της στα κάτω άκρα. Η περίπτωση πυροδότησε την επιθυμία μου να εμβαθύνω στη σχέση μυαλού - σώματος.

Η στάση μας ως παράγοντας - κλειδί για την υγεία

Μια κατάλληλη υγιής στάση μπορεί να είναι το πιο ισχυρό φυσικό φάρμακο, και ίσως αυτό που υπολογίζουμε λιγότερο. Στα έξι χρόνια των σπουδών ιατρικής, δεν ασχολούμαστε αρκετά με αυτό το θέμα. Παρ' όλα αυτά, οι γιατροί έχουμε επίγνωση της σημασίας της στάσης του ασθενή για την πρόγνωση. Τα κλινικά δεδομένα δείχνουν ότι τα θετικά συναισθήματα και η συναισθηματική στάση των κοντινών μας ανθρώπων  -συγγενών, φίλων και των επαγγελματιών υγείας που ασχολούνται με τη θεραπεία των ασθενών- διαθέτουν μια αναμφισβήτητη θεραπευτική δύναμη.

Οι Φρίντμαν και Ρόζενμαν έκαναν μια έρευνα με 3.500 άντρες σε διάρκεια δέκα ετών. Πρώτα χώρισαν τους συμμετέχοντες σε δύο ομάδες: ο τύπος Α περιλάμβανε τους πιο αυστηρούς, ανυπόμονους ή χρονοπαθείς χαρακτήρες. Στον τύπο Β ήταν οι πιο χαλαροί και ήρεμοι. Με αυτή την αρχική κατάληξη, μελέτησαν την υγεία ων συμμετεχόντων, αν κάπνιζαν ή όχι, πόση σωματική άσκηση έκαναν, υπολόγισαν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα τους και ανέλυσαν τη διατροφή τους.

Στη συνέχεια, περίμεναν να δουν πώς εξελίχθηκαν οι συμμετέχοντες. Μέσα σε δέκα χρόνια, περισσότεροι από 250 υγιείς συμμετέχοντες υπέστησαν καρδιακή προσβολή. Κατέληξαν πως τα δεδομένα που βασίζονταν στη διατροφή και στη σωματική τους δραστηριότητα δεν βοήθησαν στην πρόβλεψη των αποτελεσμάτων.

Το μόνο δεδομένο ικανό να προβλέψει τι θα συνέβαινε, το μοναδικό δεδομένο με διαγνωστική αξία, ήταν η κατάληξη με βάση την πνευματική τους κατάσταση.

Οι συμμετέχοντες τύπου Α είχαν μια συχνότητα εμφάνισης καρδιακών επεισοδίων τρεις φορές μεγαλύτερη από του τύπου Β, ανεξάρτητα από το κάπνισμα, τη διατροφή και τη σωματική άσκηση.

Το παρόν άρθρο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο Πώς θα αφήσεις το καλό να μπει στη ζωή σου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο