Ποια είναι η εξέλιξη στην ενήλικη ζωή, των ψυχικών διαταραχών της παιδικής ηλικίας;

Ακρόαση άρθρου......

Η συνέχεια και ασυνέχεια των ψυχιατρικών διαταραχών από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή, έλκει το ενδιαφέρον των μελετητών. Ασφαλώς υπάρχουν ασυνέχειες, τα ευρήματα όμως δείχνουν και σημαντικές διασυνδέσεις ανάμεσα στις ψυχιατρικές διαταραχές των παιδιών-εφήβων και σε αυτές των ενηλίκων.

Ψυχικές διαταραχές στην παιδική ηλικία

Η διερεύνηση της συνέχειας των ψυχικών διαταραχών της παιδικής ηλικίας είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους εξής λόγους:

• Για τον καθορισμό των διαταραχών που εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή χωρίς συμπεριφορικές ή συναισθηματικές πηγές στην παιδική ηλικία
• Για να διερευνηθεί αν οι διαταραχές της παιδικής ηλικίας σχετίζονται με συγκεκριμένες διαταραχές στην ενήλικη ζωή
• Για να διερευνηθεί αν οι παράγοντες κινδύνου των διαταραχών της παιδικής ηλικίας καθορίζουν  προβλήματα αργότερα στη ζωή
• Για να διερευνηθεί αν οι διαταραχές της παιδικής ηλικίας που συνεχίζουν στην ενήλικη ζωή έχουν ανεξάρτητη πορεία ή επηρεάζονται από περιβαντολλογικούς παράγοντες

Πολλές ερευνητικές μελέτες δείχνουν ότι η συνέχεια συγκεκριμένων διαταραχών από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή είναι ασθενής, ωστόσο η σταθερότητα των συμπτωμάτων είναι ισχυρή. Επίσης, χαρακτηριστικά όπως η ιδιοσυγκρασία, η επιθετική συμπεριφορά και η νοημοσύνη είναι σταθερά με την πάροδο του χρόνου. Κυρίως, η νοημοσύνη και η επιθετικότητα στην ηλικία των 5 ετών είναι προγνωστικά των ίδιων χαρακτηριστικών στην ενήλικη ζωή.

Ψυχικές διατραχές που συνεχίζουν στην ενήλικη ζωή

Οι γενετικές αναπτυξιακές διαταραχές παρουσιάζουν ισχυρή συνέχεια από την παιδική στην ενήλικη ζωή, όπως ο αυτισμός. Οι ειδικές μαθησιακές διαταραχές όπως η δυσλεξία μπορεί να συγκαλύπτονται με το πέρασμα του χρόνου. Τα παιδιά με διαταραχές διαγωγής παρουσιάζουν στην ενήλικη ζωή αυξημένη συχνότητα αντικοινωνικών συμπεριφορών και κατάχρηση ουσιών. Παιδιά και έφηβοι με συμπτώματα ψύχωσης παρουσιάζουν υψηλή συνέχεια.

Επίσης, η κατάθλιψη που δεν αντιμετωπίστηκε θεραπευτικά νωρίς στη ζωή συχνά ακολουθεί το άτομο στη ενήλικη ζωή του με υποτροπές και επιπτώσεις στη λειτουργικότητά του (π.χ. σχέσεις με άλλους). Ειδικά η κατάθλιψη συνοδεύεται συχνά από χρήση ουσιών ενώ ο μεγαλύτερος και σοβαρότερος κίνδυνος είναι η αυτοκτονία. Ακόμη οι διαταραχές του άγχους όπως ο πανικός, το μετατραυματικό στρες, η ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή, το γενικευμένο άγχος, και οι φοβίες εμποδίζουν τη λειτουργικότητα του παιδιού και συνεχίζουν να υπάρχουν στην ενήλικη ζωή αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα στην παιδική ηλικία. Συχνά υπάρχουν και σωματικές εκδηλώσεις άγχους όπως η δύσπνοια, η ταχυκαρδία, η συχνουρία κ.α.

Ψυχολογική υποστήριξη παιδιών

Παιδιά και έφηβοι με ιστορικό κακοποίησης, χρήσης ουσιών, με χρόνιες σωματικές αναπηρίες ή ασθένειες καθώς και εκείνοι των οποίων ο γονέας πάσχει από ένα σοβαρό χρόνιο σωματικό ή ψυχικό πρόβλημα υγείας κρίνονται ευάλωτες ομάδες που χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη.

Ερευνητικά δεδομένα ψυχικών διαταραχών στην παιδική ηλικία

Επίσης, τα ποσοστά των ψυχικών διαταραχών σε παιδιά και εφήβους, βάσει νεότερων μελετών, κυμαίνονται μεταξύ 10-20%. Παρατηρήθηκε, επιπλέον, ότι η επικράτηση των διαταραχών εμφανίζεται σε υψηλότερα ποσοστά στις ηλικίες 9-10 ετών, μειώνεται στην ηλικία των 12 ετών και έπειτα ανεβαίνει σταδιακά. Σύμφωνα με επιδημιολογικές έρευνες στην Ελλάδα, στο μεγαλύτερο ποσοστό μαθητών και μαθητριών διαπιστώθηκαν ως επιφανέστερες ψυχικές διαταραχές αυτές με συμπτώματα άγχους, δυσφορίας, ανασφάλειας καθώς και οι διαταραχές διάθεσης, που κυμαίνονται από 8,7% - 29% .

Ομοιοτυπική και ετεροτυπική συνέχεια ψυχικών διαταραχών

Σε σχέση με τη συνέχεια των διαταραχών, ιδίως οι πιο πρόσφατες μελέτες ακολουθούν τη διάκριση σε ομοιοτυπική (homotypic) και ετεροτυπική (heterotypic) συνέχεια. Όταν μία διαταραχή συνεχίζεται η ίδια ή προβλέπει τον εαυτό της στον χρόνο περνώντας από διάφορες αναπτυξιακές φάσεις, πιθανόν με υποχωρήσεις και υποτροπές (π.χ. προηγούμενες αγχώδεις εκδηλώσεις ακολουθούνται από επόμενες αγχώδεις εκδηλώσεις), τότε η συνέχεια είναι ομοιοτυπική. Όταν μία διαταραχή ακολουθείται από μία άλλη διαφορετική διαταραχή στην πορεία (π.χ. προηγούμενη εναντιωματική διαταραχή ακολουθείται αργότερα από κατάθλιψη), τότε η συνέχεια είναι ετεροτυπική. Ομοιοτυπική και ετεροτυπική συνέχεια μπορεί βέβαια να συντρέχουν.

Παιδοψυχολόγοι

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι όσο γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα γίνει η θεραπεία των ψυχικών διαταραχών στην παιδική ηλικία τόσο οι επιπτώσεις στην ενήλικη ζωή θα είναι λιγότερες ή τουλάχιστον διαχειρίσιμες. Οι γονείς ή οι έχοντες την επιμέλεια παιδιών με συμπεριφορές που προβληματίζουν και επιμένουν είναι καλό να απευθύνονται σε ειδικούς παιδοψυχολόγους για αναζήτηση βοήθειας προτού αυτές γίνουν σοβαρότερες, χρονίσουν και καταλήξουν σε ψυχική και κοινωνική μειονεξία του νέου ανθρώπου. Είναι γνωστό άλλωστε από μελέτες πως όσο νωρίτερα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα συναισθήματος και συμπεριφοράς τόσο καλύτερη θα είναι η έκβασή τους.

Πηγές 

Forbonne, E. (2002). Case Identification in an Epidemiological Context. In M. RUTTER & E.TAYLOR (Eds), Child and Adolescent Psychiatry. 4th ed. Oxford: Βlackwell Publishing

West, D.J., & Faington, D.p. (1977). The delinquent way of life. London: Heinemann

Καραντάνος, Γ (2012). Συνέχειες και ασυνέχειες των παιδοψυχιατρικών διαταραχών στην ενήλικη ζωή: Ζητήματα αναγνώρισης. Ψυχιατρική, 23:Π15–Π26

Παπαγεωργίου Βάγια (2001). Παιδιά και έφηβοι. Θεσσαλονίκη: UNIVERSITY STUDIO PRESS

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αγγελίδου Ασημίνα - Ψυχολόγος

Αγγελίδου Ασημίνα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, Εξειδικευμένη σε πρόγραμμα ψυχοθεραπείας - Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία, μεταπτυχιακά στη Ψυχολογία Υγείας και Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων.

2510.211540

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού