Η αποξένωση των ενήλικων παιδιών από τους γονείς τους

Ακρόαση άρθρου......

Στη σύγχρονη κοινωνία απαντά ολοένα και συχνότερα η σωματική και συναισθηματική απομάκρυνση ενήλικων παιδιών από τους γονείς ή γενικότερα από ένα ή περισσότερα μέλη της οικογένειάς τους. Το φαινόμενο αυτό κτύπησε ήδη τις πόρτες και της ελληνικής κοινωνίας, οφείλεται σε πολλούς παράγοντες και δεν ταυτίζεται με τη «γονική αποξένωση».

Η αποξένωση των ενήλικων παιδιών είναι επιλογή. Η «γονική αποξένωση» αφορά σε ανήλικα παιδιά, τα οποία χειραγωγούμενα από τον έναν τους γονιό απορρίπτουν τον άλλον.

Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες και ειδικούς της οικογένειας αρκετοί και διαφορετικοί μεταξύ τους λόγοι οδηγούν ενήλικα παιδιά στην απόφασή τους να «κόψουν» τους οικογενειακούς δεσμούς.

Οι διαφορετικές πολιτικές και θρησκευτικές απόψεις για παράδειγμα, η παιδική κακοποίηση ή παραμέλησή τους, ο εθισμός και οι ψυχικές διαταραχές, το διαζύγιο των γονιών τους, η επιρροή του συντρόφου τους, η επιρροή του θεραπευτή τους κ.τ.λ. Τα ενήλικα παιδιά, ωστόσο, αποξενώνονται και γιατί δεν έχουν άλλο ερέθισμα, για να νιώσουν ότι έχουν ένα όριο ή μια αξίωση για τη ζωή τους.

Στις ημέρες μας τα κοινωνικά ερεθίσματα αντλούνται, και πολλές φορές καθορίζονται, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Υπάρχει  ένα είδος κοινωνικής μετάδοσης που συμβαίνει μέσω του Instagram, του TikTok κ.τ.λ., όπου η απομάκρυνση του «τοξικού» μέλους της οικογένειας γίνεται ένα είδος προσωπικής έκφρασης και ταυτότητας. Αναπτύσσεται έτσι μια κουλτούρα που είναι πολύ πλούσια στη γλώσσα του διαχωρισμού, της εξατομίκευσης, της επισήμανσης, της εύκολης και πολλές φορές επιπόλαιης διάγνωσης, αλλά μια εντελώς φτωχή κουλτούρα γύρω από τις αξίες σύνδεσης, αλληλοκατανόησης και αμοιβαίας εμπιστοσύνης.

Στην καθιέρωση της κουλτούρας της εξατομίκευσης συμβάλλουν και οι κατευθύνσεις μερίδας ψυχοθεραπευτών.

Έτσι ακούμε συχνά γονείς, οι οποίοι καταφεύγουν για συμβουλές επανένωσης και αποκατάστασης της σχέσης τους με το αποξενωμένο ενήλικο παιδί τους, να λένε: «Είπα στο παιδί μου ότι είμαι πρόθυμος/η να αναλάβω την ευθύνη που μου αναλογεί, να κάνω την δική μου θεραπεία, να συμμετάσχω σε οικογενειακή θεραπεία και η απάντηση που πήρα ήταν όχι, ο θεραπευτής μου λέει ότι είσαι νάρκισσος, τοξικός και αυτό δεν πρόκειται ν΄αλλάξει… και αν θέλω να αναπτυχθώ πρέπει να σε βγάλω από τη ζωή μου. No contact λοιπόν…».

Από την άλλη, αυτό που ισχυρίζονται πολλά ενήλικα αποξενωμένα παιδιά είναι ότι, για την επιλογή τους να απομακρυνθούν, δεν συνετέλεσε τόσο το διαζύγιο ή η σχέση μεταξύ των γονέων τους όσο αυτό που έχουν εισπράξει ως επιβλαβή, κακοποιητική, καταχρηστική, τραυματική  συμπεριφορά στα παιδικά τους χρόνια.

Τι χαρακτηρίζουμε όμως επιβλαβή, καταχρηστική και άρα τραυματική συμπεριφορά το 2024, τι χαρακτηριζόταν το 2004, το 1984 κ.λπ;

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά και η νοοτροπία των γονιών που ανήκουν στη γενιά “baby boomers” ή στην γενιά “baby bust” ή στην αρχή της γενιάς “gen next”;

Γνώριζαν οι Έλληνες boomers, για παράδειγμα, στη νεότητα τους το bullying, το cyberbullying, το stalking ή τι σημαίνει χειραγώγηση, ψυχολογική κακοποίηση ή γονική αποξένωση;

Στην οικογενειακή συστημική θεραπεία ακούμε συχνά ένα παιδί να αφηγείται περιστατικά από την παιδική του ηλικία ως τραυματικά και τον γονέα να αντιδρά έντονα αμφισβητώντας τα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί ο ένας να «μπει στα παπούτσια του άλλου» και να υπάρξει τουλάχιστον διάλογος. Αυτό συμβαίνει διότι τα τελευταία τουλάχιστον σαράντα χρόνια έχουν αλλάξει ριζικά οι έννοιες των κοινωνικών-οικογενειακών συμπεριφορών.

Η αποξένωση των ενήλικων παιδιών μερικές φορές είναι μακροχρόνια και αναμφισβήτητα πολύ επώδυνη και για τις δυο πλευρές, αλλά ιδίως για την πλευρά των γονέων. Σαφέστατα υπάρχουν προβληματικοί γονείς ή μέλη της οικογένειας που, ανεξάρτητα από το πόσο καλά επικοινωνούμε μαζί τους, δεν πρόκειται να αλλάξουν και μπορεί να συνεχίσουν να είναι καταχρηστικοί, βλαβεροί και καταστροφικοί με τη μια ή την άλλη μορφή.

Ας εστιάσουμε όμως σε εκείνους τους γονείς που πραγματικά ενδιαφέρονται να αναπλαισιώσουν και να τακτοποιήσουν πρώτα τα δικά τους θέματα, ώστε στη συνέχεια ή και ταυτόχρονα να αποκαταστήσουν με όρους ενηλίκων και τις σχέσεις τους με τα αποξενωμένα παιδιά τους.

ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ... ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
Συγγραφέας: Πέτρος Θεοδώρου, ψυχοθεραπευτής Gestalt | Εκδόσεις: PSYCHOLOGY.GR
Μια υπαρξιακή προσέγγιση για τη σχέση του έρωτα με τον σεξουαλικό πόθο, την αγάπη, αλλά και τις απροσπέλαστες Σκιές μέσα μας.

Η θεραπευτική κοινότητα χρειάζεται να ψυχοεκπαιδεύσει αυτούς τους γονείς, ώστε να συνειδητοποιήσουν καταρχάς πόσο έχει αλλάξει η κουλτούρα, με την οποία μεγάλωσαν εκείνοι, αλλά και η κουλτούρα, με την οποία εκείνοι μεγάλωσαν τα δικά τους παιδιά.

Αυτή η συνθήκη θα συμβάλει ουσιαστικά στην κατανόηση πως είναι μάταιο να επιδιώκουν τη συμφιλίωση, δημιουργώντας στο παιδί τους συναισθήματα ενοχής και υποχρεωτικής ανταπόδοσης. Αντίθετα χρειάζεται να προσεγγίσουν την οπτική του παιδιού τους και να επιχειρήσουν να μάθουν να χρησιμοποιούν τη «γλώσσα» του, η οποία ολοένα και περισσότερο βασίζεται σε θεραπευτικές έννοιες.

Με την ίδια οπτική η θεραπευτική κοινότητα χρειάζεται να ψυχοεκπαιδεύσει και τα ενήλικα αποξενωμένα παιδιά, ώστε να αντιληφθούν ότι οι άνθρωποι που τα έφεραν στον κόσμο διαδραματίζουν τον γονικό τους ρόλο, σύμφωνα με την κουλτούρα, τις γνώσεις, τις δυνατότητες και τα στερεότυπα της δικής τους γενιάς. Τα αποξενωμένα ενήλικα παιδιά χρειάζεται να συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν να οριοθετήσουν και να αναπλαισιώσουν τη σχέση τους με τους γονείς τους ευκολότερα μέσω της ειλικρινούς επικοινωνίας και του διαλόγου από ό,τι μέσω της σύγκρουσης και της επώδυνης και για τα ίδια αποξένωσης.  

Η επανένωση γονιών και ενήλικων παιδιών είναι εφικτή, αλλά θέλει δουλειά, ενσυναίσθηση και ταπεινοφροσύνη. Το μεγαλύτερο βάρος της αποκατάστασης της σχέσης επιμερίζεται στους γονείς, οι οποίοι καλούνται να σεβαστούν το αίτημα των παιδιών τους για οριοθέτηση της σχέσης, περιορίζοντας μια συμπεριφορά που ερμηνεύεται από αυτά ως παρεμβατική και ενοχλητική.

Η ανάγκη να έχουν δίκιο και οι αμετακίνητες θέσεις, μόνο και μόνο επειδή είναι γονείς, προκαλούν περαιτέρω διαφωνίες και συγκρούσεις, μεγαλώνουν το χάσμα και απομακρύνουν την προοπτική συμφιλίωσης.