Η οικογένεια αποτελεί το περιβάλλον μέσα στον οποίο τα μέλη της έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με συμπεριφορές και στάσεις που διαμορφώνουν, σύμφωνα με έρευνες, τον τρόπο με τον οποίο θα συνδεθούν αργότερα στη ζωή τους με άλλους ανθρώπους αλλά και την εικόνα και ιδέα που θα έχουν για την οικογένεια.
Οι συμπεριφορές μέσα σε μια οικογένεια μεταφέρονται από γενιά σε γενιά
Όσα ισχύουν μέσα σε μία οικογένεια, μεταφέρονται από τα μέλη της στις δικές τους οικογένειες σαν αντίγραφα οικογενειακών σεναρίων.
Αν οι γονείς, έχουν μία ήρεμη σταθερή και ασφαλή σχέση, χωρίς σκαμπανεβάσματα και χωρίς έντονες συγκρούσεις, αν έχουν μάθει να επιλύουν τις διαφορές μεταξύ τους αλλά και με τα παιδιά τους με δημοκρατικό και ελαστικό τρόπο, τότε τα παιδιά όταν θα κάνουν τις δικές τους οικογένειες θα πάρουν ως κληροδότημα μαζί τους, αυτές τις συμπεριφορές.
Όταν η οικογένεια παρέχει μία ασφαλή οικογενειακή βάση και ένα αξιόπιστο δίκτυο σχέσεων πρόσδεσης και επιτρέπει στα μέλη της από τα πιο μικρά έως τα πιο μεγάλα, να αισθάνονται ασφάλεια για να διερευνήσουν τόσο τις μεταξύ τους σχέσεις όσο και τις σχέσεις τους με άλλους ανθρώπους, τότε αυτά δε θα επιχειρήσουν να αλλάξουν κάτι στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τις σχέσεις αλλά θα προσπαθήσουν να μεταφέρουν όλες αυτές τις επιθυμητές ποιότητες και συμπεριφορές σε όσες κάνουν στο εξής στη ζωή τους αλλά και να αναπαράξουν το ίδιο μοντέλο οικογένειας.
Οι προβληματικές συμπεριφορές οδηγούν σε προβληματικές σχέσεις
Υπάρχουν όμως πολλές περιπτώσεις, όπου οι συνθήκες λειτουργίας της οικογένειας δεν ήταν ιδανικές και ο τρόπος που σχετίζονται τα μέλη της ήταν προβληματικός. Εφόσον ένα παιδί συνδέθηκε με το φροντιστή - γονέα του με μη ασφαλή δεσμό πρόσδεσης, μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να εσωτερικεύσει αρνητικά μοντέλα πρόσδεσης.
Για παράδειγμα, αν ο γονιός είναι αδιάφορος κι απόμακρος, είναι δυνατόν να οδηγήσει το παιδί στο συμπέρασμα ότι όλοι οι άνθρωποι δεν αξίζουν την εμπιστοσύνη του και είναι αδιάφοροι απέναντι του.
Είναι δυνατόν επίσης, να αντιληφθεί τον εαυτό του ως ανάξιο υποστήριξης και φροντίδας.
Όλες αυτές οι δυσκολίες, όπως τις βιώνει μέσα του το παιδί λόγω της κακής γονεικής σχέσης, είναι δυνατόν να το επηρεάσουν στην επικοινωνία και τη σύνδεσή του με τους άλλους ανθρώπους καθόλη τη διάρκεια της ζωής του.
Δείτε στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο της Πύλης μας τα καλύτερα βιβλία ψυχολογίας, για τις ανθρώπινες σχέσεις και την επικοινωνία.
Η αντίληψη της πηγής του προβλήματος
Όμως πολλές φορές, και συνήθως με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας, ένα άτομο μπορεί να αντιληφθεί ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην ενήλικη ζωή του είναι αποτέλεσμα κακών οικογενειακών σεναρίων ή αλλιώς μοντέλων συμπεριφοράς μέσα στην δική του οικογένεια.
Όταν λοιπόν αντιληφθεί το κόστος που πληρώνει στο παρόν, έχοντας δυσκολίες και ματαιώσεις στη σύναψη συναισθηματικών σχέσεων, όταν συνειδητοποιήσει ότι τα θέματα που το προβληματίζουν σήμερα οφείλονται σε προβληματικούς συναισθηματικούς δεσμούς του με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του στο παρελθόν, είναι δυνατόν να επιχειρήσει να αλλάξει τα οικογενειακά σενάρια που του κληροδοτήθηκαν με άλλα πιο υγιή και λειτουργικά.
Τα επανορθωτικά σενάρια ανατροφής παιδιών
ΨΗΦΙΑΚΟ MARKETING ΓΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΟΥΣ: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR
Αυτά, σύμφωνα με τους Byng-Hall (1995), λέγονται επανορθωτικά σενάρια ανατροφής των παιδιών.
Έτσι αν, για παράδειγμα, μια γυναίκα έχει βιώσει σαν παιδί την υπερβολική αυστηρότητα από τους γονείς της με την απαγόρευση να βγαίνει το Σαββατόβραδο από το σπίτι για βόλτα με τους φίλους της, μπορεί να αναθεωρήσει αυτήν την σκληρή και άδικη στάση των γονιών της και να μην την εφαρμόσει στη δική της κόρη, αναγνωρίζοντας την ως υπερβολική και λανθασμένη.
Σε ένα άλλο παράδειγμα, ένας άνδρας που μεγάλωσε σε μια οικογένεια όπου η συναισθηματική έκφραση ήταν περιορισμένη ή και απαγορευμένη και δεν του επιτρεπόταν να εκδηλώσει τη στεναχώρια του με κλάμα, μπορεί να συνδέσει την προβληματική αυτή συνθήκη με τη δυσκολία του στη σύναψη φιλικών αλλά κι ερωτικών σχέσεων και να αποφασίσει να μην την υιοθετήσει όταν κάνει την δική του οικογένεια.
Μπορεί λοιπόν να μεγαλώσει τον δικό του γιο, ενθαρρύνοντας τη συναισθηματική του έκφραση και δημιουργώντας έτσι ένα επανορθωτικό σενάριο ανατροφής.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Ζωή Σκόρδα - Σύμβουλος Ψ.Υγείας
Είμαι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας με μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών: MA in Counseling Psychology with a practicum απο το Βρεττανικό Πανεπιστήμιο: University of Sheffield, UK από όπου αποφοίτησα με διακριση (Distinction).