17 βασικές αρχές γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας

Ακρόαση άρθρου......

Τα βασικά στοιχεία της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας μπορούν να ομαδοποιηθούν σε εκείνα που συμβάλλουν στην καλλιέργεια ενός περιβάλλοντος αμοιβαίας συνεργασίας και σε αυτά που υποστηρίζουν τη δομημένη και εστιασμένη στο πρόβλημα θεραπεία.

Αποκτήστε το βιβλίο Σύγχρονες Ψυχοθεραπείες στην Ελλάδα, στο οποίο βασίζεται το άρθρο, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας

Οι βασικές αρχές της γνωσιακής - συμπεριφορικής θεραπείας

Συγκεκριμένα, η Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία:

Εστιάζει στο σύμπτωμα. Ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος εστιάζουν στον ορισμό και στην επίλυση των προβλημάτων.

Έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Υιοθετεί την επιστημονικά τεκμηριωμένη θεώρηση ότι οι περισσότερες συναισθηματικές και συμπεριφοριστικές αντιδράσεις είναι απόρροια μάθησης ως εκ τούτου, ο στόχος της θεραπείας είναι να βοηθήσει τους θεραπευομένους να αλλάξουν τις ανεπιθύμητες αντιδράσεις τους και να μάθουν έναν νέο τρόπο αντίδρασης.

Επικεντρώνεται στο παρόν. Αντί να επικεντρώνεται στις αιτίες της δυσφορίας ή των συμπτωμάτων του παρελθόντος, αναζητά τρόπους βελτίωσης της τρέχουσας κατάστασης του θεραπευομένου.

Είναι ενεργητική και κατευθυντική. Ο θεραπευτής έχει ενεργητικό ρόλο στη διάρκεια της θεραπείας και την κατευθύνει, με την έννοια ότι δεν λέει στον θεραπευόμενο τι πρέπει να κάνει, αλλά τον διδάσκει πώς να το κάνει με βάση τις αρχές της ΓΣΟ.

Καλλιεργεί τη συνεργασία. Υπογραμμίζει τη συνεργασία και την ενεργό συμμετοχή μεταξύ θεραπευτή και θεραπευομένου.

Είναι βραχυπρόθεσμη. Για αγχώδεις και συναισθηματικές διαταραχές, η θεραπεία διαρκεί συνήθως 5-20 συνεδρίες. Εάν υπάρχουν διαταραχές προσωπικότητας ή διανοητικές αναπηρίες, η θεραπεία μπορεί να χρειαστεί να επεκταθεί λόγω του μακροχρόνιων και ατίθασων μοτίβων σκέψης και συμπεριφοράς αυτών των διαταραχών, καθώς οι αλλαγές φαίνεται ότι λαμβάνουν χώρα με βραδύτερο ρυθμό.

Είναι δομημένη. Ο δομημένος χαρακτήρας των συνεδριών εξασφαλίζει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στη θεραπεία και συμβάλλει στη βελτιστοποίηση της μάθησης και στην επικέντρωση των προσπαθειών σε συγκεκριμένα προβλήματα και πιθανές λύσεις

Κάνει πρόγραμμα ημέρας. Κάθε συνεδρία έχει μια δομή που εξυπηρετεί την καλύτερη χρήση του χρόνου της συνεδρίας.

Στοχοθετεί. Τίθενται από κοινού στόχοι για τη θεραπεία, οι οποίοι είναι συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι, εφικτοί και ρεαλιστικοί.

Είναι διερευνητική. Διδάσκει τους θεραπευομένους να εντοπίζουν, να αξιολογούν και να ανταποκρίνονται στις δυσλειτουργικές σκέψεις και πεποιθήσεις τους.

Προϋποθέτει καλή θεραπευτική σχέση. Στοιχεία της θεραπευτικής σχέσης όπως η ανατροφοδότηση, η γνησιότητα, η κατανόηση και η ενσυναίσθηση, θεωρούνται απαραίτητα στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία.

Δίνει δουλειά για το σπίτι. Οι εργασίες για το σπίτι χρησιμοποιούνται για τη συλλογή στοιχείων και την επαλήθευση υποθέσεων, καθώς και για την ενίσχυση της εκμάθησης των εννοιών της ΓΣΘ.

Χρησιμοποιεί σωκρατική μέθοδο. Βασική μέθοδος της ΓΣΘ είναι η σωκρατική, η οποία αποτελεί το μέσο για τον έλεγχο και την εξαγωγή συμπερασμάτων. Σταδιακά, μέσω διαλόγου ο θεραπευόμενος αναγνωρίζει τις σκέψεις του, αμφισβητεί την ορθότητά τους, διακρίνει εναλλακτικές και, βαθμιαία, οδηγείται σε νέα συμπεράσματα, βλέποντας τις καταστάσεις υπό άλλο πρίσμα.

Χρησιμοποιεί την επαγωγική μέθοδο. Η θεωρία και οι τεχνικές της Γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας στηρίζονται στην επαγωγική μέθοδο.

Κάνει χρήση τεχνικών. Χρησιμοποιεί μεγάλη ποικιλία τεχνικών για να αλλάξει τη σκέψη, τη διάθεση και τη συμπεριφορά.

Βασίζεται στο μοντέλο της μάθησης. Η δυσλειτουργική συμπεριφορά αποδίδεται σε δυσπροσαρμοστική μάθηση και ο στόχος είναι η εκμάθηση μιας περισσότερο λειτουργικής συμπεριφοράς

Χρησιμοποιεί γνωσιακή διατύπωση του προβλήματος. Στηρίζεται σε μια διαρκώς εξελισσόμενη υπόθεση του θεραπευομένου σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει με βάση γνωσιακούς όρους, η οποία τροποποιείται και μεταβάλλεται καθ' όλη τη διάρκεια της θεραπείας, καθώς προκύπτουν νέες πληροφορίες (Beck, 1995, Καλπάκογλου, 1999, Wrίght, 2006, Fenn & Bryne, 2013).

Πηγή: Το άρθρο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο: Σύγχρονες Ψυχοθεραπείες στην Ελλάδα (Πάνος Ασημάκης).