Άγγλος παιδίατρος και ψυχαναλυτής, ασχολήθηκε με τη μελέτη της ανάπτυξης του παιδιού και άσκησε μεγάλη επιρροή στο πεδίο της θεωρίας των αντικειμενότροπων σχέσεων.
Προσωπική ζωή
Γεννήθηκε στο Πλίμουθ της Αγγλίας στις 7 Απριλίου του 1896. Το 1914 ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στο Jesus College του Κέιμπριτζ. Εξαιτίας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του και το 1917 κατετάγη στο Βασιλικό Ναυτικό ως ιατρικός αξιωματικός. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 1920. Τρία χρόνια αργότερα, το 1923 παντρεύτηκε την Άλις Τέιλορ και το ζευγάρι χώρισε το 1951. Την ίδια χρονιά, ο Γουίνικοτ παντρεύτηκε την Κλερ Μπρίττον, μία κοινωνική λειτουργό με την οποία είχε ξεκινήσει να συνεργάζεται από το 1941.
Πέθανε στις 28 Ιανουαρίου του 1971 μετά από καρδιακό επεισόδιο.
Επαγγελματική διαδρομή
Το 1923 άρχισε να εργάζεται ως παιδίατρος, και μερικά χρόνια αργότερα και ως παιδικός ψυχαναλυτής, στο Νοσοκομείο Παίδων Paddington Green του Λονδίνου όπου παρέμεινε για 40 χρόνια. Σπούδασε ψυχανάλυση δίπλα στην Μέλανι Κλάιν και το 1935 απέκτησε την ειδικότητα του παιδικού ψυχαναλυτή. Το 1936 έγινε πλήρες μέλος της Βρετανικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. Σταδιακά αποστασιοποιήθηκε από τις θεωρητικές απόψεις της Κλάιν και διατύπωσε τις δικές του θεωρίες για την ανάπτυξη του παιδιού.
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε διευθυντής του Παιδικού Τμήματος στην Ψυχαναλυτική Κλινική του Λονδίνου και υπηρέτησε δύο φορές ως πρόεδρος της Βρετανικού Ψυχαναλυτικού Συλλόγου. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, έδωσε πολυάριθμες διαλέξεις για την ευημερία του βρέφους και της μητέρας και έγραψε αρκετά άρθρα σχετικά με την ψυχανάλυση.
Συμβολή στην ψυχολογία
Ο Γουίνικοτ ανέπτυξε αρκετές θεωρίες και διατύπωσε έννοιες που βοήθησαν στη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο ασκείται σήμερα η ψυχανάλυση. Θεωρούσε ότι η διαδικασία της ωρίμανσης μπορεί να συνοδεύσει το άτομο καθ’ όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του μόνο εάν αυτή έλαβε χώρα σε ένα διευκολυντικό περιβάλλον. Κατά συνέπεια, ένα διευκολυντικό περιβάλλον είναι ταυτόχρονα και υποστηρικτικό. Πίστευε ότι όταν ένα άτομο βιώνει την παιδική του ηλικία μέσα σε ένα μη υποστηρικτικό περιβάλλον, γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία συναισθημάτων ανασφάλειας, είναι πολύ πιθανό κατά την ενήλικη ζωή του να παρουσιάσει αντικοινωνική συμπεριφορά.
Ειδικότερα, πίστευε ότι ο τρόπος που η μητέρα κρατά το παιδί (έννοια του holding), ο τρόπος που το κάνει μπάνιο, που το ταΐζει και ο τρόπος που εν γένει το φροντίζει, βοηθά στη διαμόρφωση της πρώτης εικόνας που το παιδί αναπτύσσει για τη μητέρα. O Γουίνικοτ επέκτεινε την έννοια του holding και τη χρησιμοποίησε μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας και της κοινωνίας, αλλά και για να αναφερθεί στο υποστηρικτικό περιβάλλον το οποίο καλείται ο θεραπευτής να δημιουργήσει για τον πελάτη.
Διατύπωσε, ακόμη, την έννοια του μεταβατικού αντικειμένου. Το μεταβατικό αντικείμενο μπορεί να είναι μία κουβέρτα, μία κούκλα και γενικά ένα παιχνίδι ή κάποιο άλλο αντικείμενο με το οποίο το παιδί μπορεί να νιώσει συναισθηματικά συνδεδεμένο. Η ύπαρξη ενός τέτοιου αντικειμένου μπορεί να βοηθήσει το παιδί να αισθανθεί ασφάλεια κατά τη διάρκεια διεκδίκησης της ανεξαρτησίας του. Συνήθως, το παιδί χρησιμοποιεί ένα μεταβατικό αντικείμενο κατά την περίοδο που βιώνει τη διαδικασία της εξατομίκευσης και της διαφοροποίησης του εαυτού από τους άλλους. Ωστόσο, τα μεταβατικά αντικείμενα μπορεί να βοηθήσουν και μεγαλύτερα παιδιά, ακόμη και ενήλικες, που βιώνουν κάποιου είδους μετάβαση.
Στις μελέτες του, ασχολήθηκε και με το παιχνίδι καθώς θεωρούσε ότι αποτελεί το κλειδί για τη συναισθηματική και ψυχολογική ευεξία του ατόμου. Χρησιμοποιώντας τον όρο «παιχνίδι» δεν αναφερόταν μόνο στο παιδικό παιχνίδι αλλά και στον τρόπο με τον οποίο οι ενήλικες τείνουν να «παίζουν» μέσα από την ενασχόληση με κάποιο είδος τέχνης, την άσκηση κάποιου αθλήματος, ακόμα και μέσα από το χιούμορ. Πίστευε, λοιπόν, ότι μέσα από το παιχνίδι, και ανεξάρτητα από την ηλικία του, ο άνθρωπος είναι σε θέση να διαπιστώσει και να εκφράσει τη δημιουργικότητά του, να αισθανθεί τη δυνατότητα του αυθορμητισμού και να νιώσει πραγματικά ζωντανός. Στη θεραπευτική προσέγγισή του, ενθάρρυνε τους πελάτες του να καταπιάνονται με τις τέχνες ή τον αθλητισμό με σκοπό να τους βοηθήσει να απελευθερώσουν το ασυγκράτητο παιδί που έκρυβαν μέσα τους και να ανακαλύψουν εκ νέου την πραγματική αίσθηση της ύπαρξης.
10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.
Είπε: «Πες μου τι είναι αυτό που φοβάσαι και θα σου πω τι σου έχει συμβεί.»
Βιβλία
- Maturational Processes and the Facilitating Environment: Studies in the Theory of Emotional Development (1965)
- The Child, the Family, and the Outside World (1965)
- Playing and Reality (1971
- Home Is Where We Start From: Essays by a Psychoanalyst (1986)