Κλάιν Μέλανυ (Klein Melanie 1882-1960)

Ακρόαση άρθρου......

Αυστριακή ψυχαναλύτρια και πρωτοπόρος στη διατύπωση της θεωρίας των αντικειμενότροπων σχέσεων. Οι νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις και τεχνικές που επινόησε για τα παιδιά επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό την παιδοψυχολογία και τη σύγχρονη ψυχανάλυση.

Προσωπική ζωή της Melanie Klein

Γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου 1882 στη Βιέννη και ήταν το μικρότερο από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας. Όταν ήταν τεσσάρων χρονών πέθανε η οχτάχρονη αδερφή της και αργότερα ο αδερφός της, για τον θάνατο του οποίου αισθανόταν υπεύθυνη.

Το 1903 παντρεύτηκε με τον Άρθουρ Κλάιν, απέκτησαν τρία παιδιά και αργότερα πήραν διαζύγιο.

Η πρώτη προσωπική εμπειρία της με τον τομέα της ψυχανάλυσης έγινε ενώ ζούσε στη Βουδαπέστη, όπου αναζήτησε θεραπεία για τον εαυτό της από τον Σαντόρ Φερέντσι μετά το θάνατο της μητέρας της το 1914· θεραπεία που κράτησε έως το 1917.

Ήρθε σε δημόσια αντιπαράθεση με την κόρη της, τη διάσημη ψυχαναλύτρια Μελίττα Σμίντεμπεργκ, ενόσω και οι δύο ήταν μέλη της Βρετανικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και η σχέση τους έκτοτε ψυχράνθηκε. Πέθανε το 1960 στο Λονδίνο σε ηλικία 78 ετών.

Επαγγελματική διαδρομή της Melanie Klein

Μετά από την προσωπική της εμπειρία με την ψυχανάλυση, αποφάσισε να ακολουθήσει ακαδημαϊκά τον τομέα και σύντομα έγινε κλινικός γιατρός με ειδίκευση στην θεραπεία παιδιών, ξεκινώντας, μάλιστα, να ψυχαναλύει τα δικά της παιδιά.

Το 1919 έγινε μέλος της Ουγγρικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και σύντομα μετακόμισε στο Βερολίνο όπου μαθήτευσε πλάι στον Καρλ Άμπραχαμ.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών, άρχισε να αναπτύσσει τη δική της προσέγγιση στο πεδίο της θεραπείας του παιδιού και παρουσίασε τα ευρήματα της το 1925 στο Λονδίνο.

Το έργο της έλαβε θετικές αντιδράσεις και, μετά από πρόσκληση του ψυχαναλυτή Έρνεστ Τζόουνς, μετακόμισε στο Λονδίνο το 1926 όπου συνέχισε να εργάζεται με παιδιά και ενηλίκους έως το τέλος της ζωής της .

Παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν ολοκλήρωσε την επίσημη εκπαίδευσή της, επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το πεδίο της ψυχανάλυσης που ασχολείται με τη θεραπεία των παιδιών.

Συμβολή στην ψυχολογία

Ήταν από τους πρώτους επιστήμονες που χρησιμοποίησε την ψυχανάλυση σε παιδιά και εφάρμοσε αρκετές τεχνικές που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί έως τότε. Πίστευε ότι το παιδικό παιχνίδι αποτελεί τον πρωταρχικό τρόπο συναισθηματικής επικοινωνίας των παιδιών και γι’ αυτό το χρησιμοποιούσε συχνά για να βοηθήσει τα παιδιά να συζητήσουν ψυχολογικά ζητήματα.

Η ψυχαναλυτική προσέγγισή της ήρθε σε σύγκρουση με μεγάλο μέρος του φροϋδικού έργου. Από τη μία, ο Φρόυντ άντλησε τις ιδέες του σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού από τις αναμνήσεις των ενήλικων ασθενών του, η Κλάιν, από την άλλη, εργάστηκε άμεσα με παιδιά και νήπια. Αμφισβήτησε τον Φρόυντ υποστηρίζοντας ότι το υπερεγώ είναι στην πραγματικότητα παρόν τη στιγμή που γεννιέται το παιδί και προηγείται του οιδιπόδειου συμπλέγματος.

Ισχυρίστηκε επίσης ότι μια πρωτόγονη μορφή του οιδιπόδειου συμπλέγματος παρουσιάζεται στην ανάπτυξη του παιδιού πολύ νωρίτερα από τη στιγμή που ο Φρόυντ υποστήριξε ότι εμφανίζεται, καθώς το παιδί απορροφάται από την καταπιεστική γονική μέριμνα.

Συζήτησε δημόσια με την παιδοψυχολόγο Άννα Φρόυντ σε μία σειρά διαλέξεων που διοργάνωσε η Βρετανική Ψυχαναλυτική Εταιρεία και οι διενέξεις τους δημοσιεύθηκαν σε ποικίλα άρθρα τα οποία συχνά μνημονεύονται με τον τίτλο «Controversial Discussions». Οι διαφωνίες αυτές οδήγησαν την Βρετανική Ψυχαναλυτική Εταιρεία να καθορίσει τρεις διαφορετικές σχολές ψυχανάλυσης: την σχολή ψυχανάλυσης της Κλάιν, τη σχολή ψυχανάλυσης της Άννας Φρόυντ και μία τρίτη, ανεξάρτητη σχολή.

Επιπλέον, η Κλάιν συνέβαλε στην ανάπτυξη της θεωρίας των αντικειμενότροπων σχέσεων· μία θεωρία η οποία τονίζει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ατόμων και δίνει ιδιαίτερη σημασία στη σχέση ανάμεσα στη μητέρα και στο παιδί, στην ευρύτερη οικογενειακή μονάδα, αλλά και στους τρόπους με τους οποίους το παρελθόν μπορεί να επηρεάσει το παρόν.

Στο θεωρητικό της έργο ενσωματώνει την πίστη του Φρόυντ στην ύπαρξη του ενστίκτου του θανάτου και της ζωής. Ο τρόπος που το άτομο θα διαχειριστεί τα δύο αυτά ένστικτα παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Επιπλέον, υποστήριζε ότι όλες οι εμπειρίες που βιώνει το άτομο από τη στιγμή που έρχεται στον κόσμο συνοδεύονται από ασυνείδητες φαντασιώσεις. Στην ψυχική ανάπτυξη του ατόμου αναγνωρίζει δύο φάσεις, την παρανοειδή – σχιζοειδή θέση και την καταθλιπτική θέση.

Είπε: «Τα συναισθήματα της αγάπης και της ευγνωμοσύνης προκύπτουν άμεσα και αυθόρμητα στο μωρό ως απόκριση στην αγάπη και τη φροντίδα της μητέρας του.»

Βιβλία της Melanie Klein

• The Writings of Melanie Klein, Volumes 1-4
• Love, Guilt and Reparation And Other Works 1921-1945
• The Psychoanalysis of Children (1932)
• Envy and Gratitude and Other Works 1946-1963
• Narrative of a Child Analysis: The Conduct of the Psychoanalysis of Children as Seen in the Treatment of a Ten-Year-Old Boy