Το άγχος των εξετάσεων και στρατηγικές διαχείρισης από τους εκπαιδευτικούς

Ακρόαση άρθρου......

Ετυμολογικά, η λέξη άγχος προέρχεται απο το ρήμα "άγχω" που σημαίνει πιέζω, πνίγω, ψυχικό σφύξιμο κ.α. Όταν αναφερόμαστε στη λέξη άγχος, κάνουμε λόγο για μια δυσάρεστη κατάσταση η οποία, απο βιολογικής άποψης, εξυπηρετεί τη γρήγορη ανίχνευση σημάτων που προειδοποιούν για επερχόμενο κίνδυνο. Υπάρχουν αρκετές μορφές άγχους. Το άγχος των εξετάσεων και το κοινωνικό άγχος αποτελούν τις πιο αντιπροσωπευτικές απο αυτές.

Τεχνικές διαχείρισης άγχους εξετάσεων

Το άγχος των εξετάσεων αποτελεί ενα μείζον πρόβλημα στην τάξη σε όλα τα επίπεδα, από το δημοτικό μεχρι το πανεπιστήμιο, και ορίζεται ως μια σειρά φαινομενολογικών, σωματικών και συμπεριφορικών αντιδράσεων, που συνοδεύουν την ανησυχία για πιθανές αρνητικές συνέπιες ή αποτυχία σε μια εξέταση η σε παρόμοια κατάσταση αξιολόγησης.(Zeinder ,1998).

To άγχος των εξετάσεων εκδηλώνεται με λίγα λόγια, όταν οι γνωστικές ικανότητες (γνώσεις) ενός ατόμου αξιολογούνται.Το άγχος σε μέτριο βαθμό μπορεί πολλές φορές να είναι ευεργετικό για την επίδοση και αυτο γιατί το άτομο ανιχνεύει γρήγορα τον κίνδυνο (αποτυχία στην εξέταση) και δρά αναλόγως. Απεναντίας, το έντονο άγχος μπορεί να αποβεί καταστροφικό για την επίδοση του μαθητή. Δεν είναι λίγες οι φορές που μαθητές με υψηλό άγχος κατα την διάρκεια της εξέτασης νιώθουν το μυαλό τους "κενό", δεν μπορούν να ανακαλέσουν την ύλη που διάβασαν, καθώς και να κατανοήσουν απλές οδηγίες ως προς τον τρόπο εξέτασης.

Πού οφείλονται οι καταστροφικές συνέπειες του έντονου άγχους;

Ο πρώτος που προσπάθησε να ερμηνεύσει τη δημιουργία του άγχους καθώς και τις αρνητικές επιπτώσεις αυτού ήταν ο Freud. Με την πάροδο των χρόνων, οι ερευνητές κατέληξαν σε δίαφορα μοντέλα μηχανισμών για να εξηγήσουν πως το άγχος επηρεάζει τη μάθηση και την επίδοση. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτούς , οι αρνητικές επιδράσεις του άγχους οφέιλονται στην παρεμβολή που προκαλεί αυτό στην προσοχή του ατόμου .Οι αρνητικές σκέψεις και η ανησυχία αποσπούν το άτομο απο το έργο. Αυτές οι διασπαστικές σκεψεις απορροφούν γνωστικά μέσα τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για το έργο. Τα αγχώδη άτομα επειδή μοιράζουν την προσοχή τους ανάμεσα στο έργο που έχουν να διαχειριστούν και στις αρνητικές σκέψεις , δεν είναι σε θέση να ανακαλέσουν τις απαραίτητες πληροφορίες για να τα καταφέρουν στην εξέταση. Άλλη μια ερμηνεία για το άγχος εξέτασης, είναι οτι οι αγχώδεις μαθητές, δεν έχουν καλές στρατηγικές μάθησης και αντιμετώπισης των εξετάσεων. Οι μαθητές αυτοί δεν γνωρίζουν πως να μελετήσουν σωστά για τις εξετάσεις, με αποτέλεσμα να μην έιναι καλά προετοιμασμένοι, πράγμα που οδηγεί στο άισθημα ανασφάλειας και ανικανότητας κατά τη διάρκεια της εξέτασης, καθώς και αυξημένου άγχους. Για την αποφυγή των παραπάνω, ο εκπαιδευτικός, ο οποίος λειτουργεί σαν πρότυπο και ασκεί μεγάλη επίδραση μέσα στην τάξη, χρειάζεται να "υιοθετήσει" κάποιες τεχνικές .

Τεχνικές διαχείρισης άγχους μέσα στην τάξη

1) Κατάργηση χρονικών ορίων κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης: Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να δίνει παραπάνω χρόνο για την εκπλήρωση ενός τεστ, διοτι πολλές φορές τα χρονικά όρια ασκούν πίεση στους μαθητές, με αποτέλεσμα να σκέφτονται περισσότερο το χρόνο παρά την ίδια την εξέταση.

2) Τα αποτελέσματα της εξέτασης δεν πρέπει να ανακοινώνονται παρουσία όλων: Έχει παρατηρηθεί οτι η κατάσταση αυτή οδηγεί πολλές φορές στο φαινόμενο της κοινωνικής σύγκρισης. Αυτό, έχει ως αποτέλεσμα, ορισμένοι μαθητές που έγραψαν έναν χαμηλότερο βαθμό σε σχέση με άλλους, να νίωθουν λιγότερο αποτελεσματικοί. Ο εκπαιδευτικός, πρέπει να ενημερώνει τον κάθε μαθητή κατ' ιδιαν για τη βαθμολογία του και για τα πίθανα του λάθη, ώστε να αποφύγει την επανάληψη αυτών στο μέλλον.

3) Ξεκάθαρη και οικεία δομή εξέτασης: Το ύφος των ερωτήσεων θα πρέπει να είναι σαφές και να θυμίζει αυτο των καθημερινών ερωτήσεων μέσα στην τάξη, κυρίως ως προς τον βαθμό δυσκολίας.

Βιβλιογραφία:

Ψυχολογία Κινήτρων , Αναστασία Κωσταρίδου - Ευκλείδη, πεδίο "Τα κίνητρα στην εκπαίδευση" Dale H. Schunk, Paul R. Pintrich, Judith Meece