Η Μαρίνα Γιώτη μιλάει για το νέο της βιβλίο

Ακρόαση άρθρου......

Η συγγραφέας Μαρίνα Γιώτη, σε μια απολαυστική συνέντευξη, μιλάει στο Psychology.gr για το νέο της βιβλίο: Γέτι, η δύναμη του ακόμη, που κυκλοφόρησε μόλις, από τις εκδόσεις Διόπτρα.

1. Τι είναι το Γέτι;
Το Γέτι είναι ο γνωστός σε όλους μας Χιονάνθρωπος των Ιμαλαΐων, ένα μυθικό ζώο, το οποίο προέρχεται από τη λαογραφία του Θιβέτ. Κανείς δεν το έχει δει και οι σπάνιες «εμφανίσεις» του το έχουν κάνει πολύ δημοφιλές στους κύκλους των ονειροπόλων.

Το δικό μου Γέτι δεν έχει και πολλές ομοιότητες με τον μύθο, πέρα του ότι δεν το βλέπει κανείς. Γεννήθηκε από το αγγλικό «Yet» που σημαίνει «ακόμη» και είναι ένας φανταστικός φίλος ο οποίος εμφανίζεται εκεί που τον έχουμε ανάγκη, για να μας δώσει μια μικρή ώθηση για να συνεχίσουμε να προσπαθούμε.

2. Έχουμε όλοι ένα Γέτι;
Ναι, βέβαια, αλλά μπορεί να είναι διαφορετικό για τον καθένα. Το δικό μου είναι μπλε, χνουδωτό και τεράστιο, για κάποιους άλλους είναι πράσινο, κίτρινο ή πολύχρωμο. Κάποια Γέτι είναι πολύ μικρά για να χωράνε στην τσέπη μας και κάποια φοράνε γυαλιά, καπέλο ή κασκόλ! Θέλω τα παιδιά να ξέρουν ότι η βοήθεια υπάρχει πάντα και βρίσκεται μέσα τους, στη δύναμη της ψυχής και του μυαλού τους.

3. Ποια είναι η δύναμη του Ακόμη;

Η θεωρία πίσω από το παιδικό βιβλίο Γέτι, η Δύναμη του Ακόμη βασίζεται στις μελέτες της Αμερικανίδας ψυχολόγου Carol Dweck, η οποία στο βιβλίο της Mindset: The New Psychology of Success (2006) μιλάει για την νοοτροπία ανάπτυξης.

Μελέτες έχουν δείξει ότι το IQ μας αλλάζει στη διάρκεια της ζωής μας. Μπορούμε δηλαδή να γίνουμε εξυπνότεροι και να δημιουργούμε συνάψεις απλά προκαλώντας το μυαλό μας να κάνει κάτι δύσκολο ή κάτι που δεν έχει ξανακάνει μέχρι σήμερα. Ο τρόπος να το κάνουμε αυτό είναι με το να το ξεβολεύουμε από αυτά που έχει κατακτήσει και θεωρεί οικία.

Η πρόκληση γυμνάζει το μυαλό μας. Όταν προσπαθούμε να βρούμε λύση σε κάτι, ακόμα και αν δεν τα καταφέρουμε με την πρώτη, δημιουργούνται στον εγκέφαλό μας συνάψεις, κι έτσι γίνεται πιο δυνατός.
Σύμφωνα με την Dweck, η λέξη «ακόμη» είναι μια λέξη που βοηθά το μυαλό μας να δυναμώνει. «Δεν μπορώ να το κάνω… ακόμη», «Δεν έχω φίλους… ακόμη». Αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα. Αυτή είναι η δύναμή του.

4. Πώς μπορεί μια λέξη να αλλάξει το τρόπο που σκεφτόμαστε;

Κανείς δεν θα το φανταζόταν, γιατί ως λέξη δεν είναι από τις πιο εντυπωσιακές, αλλά το «ακόμη», μια τόση δα λεξούλα, καταφέρνει να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και αναπτύσσουμε τις ικανότητές μας, αντιμετωπίζουμε τις αποτυχίες και μαθαίνουμε να είμαστε ανθεκτικοί στις αλλαγές.

Όταν σκεφτόμαστε με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσουμε σύμφωνα με την Dweck μια νοοτροπία ανάπτυξης –growth mindset–, η οποία βλέπει την αποτυχία όχι ως απόδειξη έλλειψης ικανότητας των παιδιών µας, αλλά ως μια ευκαιρία να αναπτύξουν τις ικανότητές τους.

Έτσι, όταν δεν καταφέρνουν κάτι, δεν σημαίνει ότι δεν είναι αρκετά έξυπνα ή ικανά, αλλά ότι απλώς χρειάζονται περισσότερη δουλειά. Κάθε αποτυχία είναι μια πρόκληση που θα πρέπει να τα ενεργοποιεί και όχι κάτι για το οποίο θα πρέπει να ντρέπονται. Κάθε φορά που δεν τα καταφέρνουμε είναι μια ευκαιρία να μάθουμε κάτι καινούριο και να προσπαθήσουμε ξανά.

Στο βιβλίο θέτεις ένα ερώτημα: Είναι τελικά οι δυνατότητες και οι ικανότητές μας κάτι σταθερό ή μεταβάλλονται με την προσπάθεια που καταβάλλουμε; Ποια είναι η δική σου άποψη;
Κατά την άποψή μου, μεταβάλλονται με την προσπάθεια. Έχω δει πολλούς ανθρώπους με «ταλέντο» να μην καταφέρνουν πολλά, γιατί δεν δούλεψαν πάνω σε αυτό, και ανθρώπους που θεωρητικά είχαν ένα μέτριο ταλέντο να καταφέρνουν πολύ περισσότερα με δουλειά, πάθος και επιμονή. Κανείς δεν ξέρει τις πραγματικές μας δυνατότητες. Στην πορεία βλέπουμε και αφού έχουμε καταβάλει την προσπάθεια για το τι είμαστε πραγματικά ικανοί. Όλα κρίνονται από το αποτέλεσμα, οπότε ποιος ξέρει προκαταβολικά τι μπορούμε ή δεν μπορούμε να κάνουμε;

5. Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο πιο σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας στην προσπάθεια;

Ο φόβος της αποτυχίας. Φοβόμαστε μην αποδείξουμε στον εαυτό μας ή στους άλλους ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί ή όσο καλοί εκείνοι νομίζουν ότι είμαστε. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην παίρνουμε ρίσκα, να μην ξεβολευόμαστε από αυτά που ήδη ξέρουμε, οπότε και να μην προσπαθούμε πραγματικά.

6. Πώς αντιμετωπίζουμε στα παιδιά τον φόβο της αποτυχίας;

Με το να τους μάθουμε ότι η αποτυχία είναι μέρος της επιτυχίας. Δεν είναι ντροπή. Είμαστε άνθρωποι σε εξέλιξη, δηλαδή μαθαίνουμε και εξελισσόμαστε συνεχώς και σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Μαθαίνουμε από τα λάθη μας, οπότε και η αποτυχία είναι ένας τρόπος να μάθουμε, να αξιολογήσουμε τι δεν κάναμε καλά και να ξαναπροσπαθήσουμε αλλάζοντας τη στρατηγική μας.

Μπορούμε να τους μιλήσουμε για πολλούς, ιδιαίτερα πετυχημένους ανθρώπους, όπως ο Thomas Edison, ο Walt Disney, o Albert Einstein και ο Michael Jordan, οι οποίοι απέτυχαν πολλές φορές πριν τα καταφέρουν. Για κανέναν δεν είναι εύκολο, απλά αυτοί που τα κατάφεραν δεν τα παράτησαν. Ο Thomas Edison είχε πει και με αυτό ξεκινάω το βιβλίο μου «Δεν απέτυχα. Απλώς βρήκα χίλιους τρόπους που δεν λειτουργεί μια λάμπα».

7. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να γράψει κανείς ένα παιδικό βιβλίο;
Κάποιοι πιστεύουν ότι είναι εύκολο επειδή ως κείμενο δεν ξεπερνά τις 1.500 λέξεις, αλλά δεν είναι, αν θες να το κάνεις σωστά. Με την εμπειρία σίγουρα γίνεται όλο και πιο εύκολο και συνεχώς μαθαίνω και εγώ μέσα από αυτή τη διαδικασία ανακαλύπτοντας πράγματα, δοκιμάζοντας και προχωρώντας συνεχώς. Διαβάζω πολύ και μιλάω πάντα με εκπαιδευτικούς και ψυχολόγους πριν και μετά την έκδοση κάθε βιβλίου μου.

Με τις εκδόσεις Διόπτρα συνεργαζόμαστε με μια ομάδα ειδικών, η οποία με έχει στηρίξει από την πρώτη στιγμή, ώστε να είμαι σίγουρη ότι κάθε βιβλίο μου έχει θετικό πρόσημο και μπορεί να γίνει εργαλείο τόσο για τους γονείς, όσο και για τους εκπαιδευτικούς και τους ψυχολόγους. Η δημιουργία ενός παιδικού βιβλίου δεν είναι κάτι που πρέπει να το παίρνουμε αψήφιστα. Είναι μεγάλη ευθύνη και όσοι πιστεύουν ότι είναι απλά δυο σελίδες Α4 κάνουν λάθος. Κάθε λέξη μετράει και θέλει πολλή μελέτη, ιδέες και προοδευτική σκέψη για να γίνει ένα βιβλίο κλασικό.

8. Είναι αποτελεσματικό να μιλάμε για θέματα ψυχικής ενδυνάμωσης στα παιδιά μέσω ενός βιβλίου;

Συχνά εκπαιδευτικοί ή ψυχολόγοι χρησιμοποιούν βιβλία μου για να θίξουν έμμεσα θέματα για τα οποία θέλουν να μιλήσουν στα παιδιά. Για παράδειγμα μια σειρά βιβλίων μου που έχει αγαπηθεί από χιλιάδες παιδιά, τα «παραμύθια…αλλιώς» (εκδ. Διόπτρα), χρησιμοποιείται πολύ συχνά από ειδικούς και πραγματεύεται θέματα όπως ο ρατσισμός, ο κοινωνικός αποκλεισμός, ο φόβος και η δύναμη της θέλησης.

Μέσα από την πορεία ενός ήρωα, ο οποίος λειτουργεί ως εκπαιδευτικό εργαλείο, παιδιά και γονείς καθοδηγούνται στην καλλιέργεια συμπεριφορών που ενισχύουν τη μεταξύ τους επικοινωνία και εστιάζουν στην παράλληλη στήριξη και αλληλοκατανόηση. Η λογοτεχνία μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά και στα δύο μέρη προσφέροντας, χωρίς πίεση, ευκαιρίες συζήτησης, ψυχική ενδυνάμωση, συναισθηματική πληρότητα και διασκεδαστικές δράσεις.

Το μυαλό μας είναι φτιαγμένο για να καταλαβαίνουμε και να επικοινωνούμε καλύτερα μέσα από ιστορίες. Όταν ακούμε μια παρουσίαση με στοιχεία, μόνο το 5% των ανθρώπων θυμάται μετά αυτά τα στοιχεία. Αν ακούσουμε όμως μια ιστορία για το ίδιο θέμα, το 63% των ανθρώπων θυμάται την ιστορία, γιατί σε αυτή τη περίπτωση ενεργοποιείται όλος ο εγκέφαλος. Τα σημεία του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τη γλώσσα, την αίσθηση και το συναίσθημα ξυπνούν, και βιώνουμε τα γεγονότα της ιστορίας σχεδόν σαν να τα ζούμε με αποτέλεσμα να μπορούμε να τα διαχειριστούμε καλύτερα.

9. Τα παιδικά βιβλία είναι βιβλία που πρέπει να διαβάσουν και οι μεγάλοι;
Είναι πράγματι μεγάλη η τάση παγκοσμίως να διαβάζουν ενήλικες παιδικά βιβλία. Θεωρώ ότι τα παιδικά βιβλία είναι απόσταγμα της λογοτεχνίας, όπως η ποίηση, και συχνά βρίσκουμε όλοι σε αυτά, μικροί-μεγάλοι, αλήθειες για τη ζωή σε μικρές δόσεις. Στον κόσμο των ενηλίκων η αλήθεια είναι συχνά κάτι που θολώνει, χάνεται, μπερδεύεται. Ο κόσμος των παιδιών είναι πιο ξεκάθαρος και αυτή η καθαρότητα μας λείπει και την αναζητούμε όπου μπορούμε να τη βρούμε. Ακόμη και στα παιδικά βιβλία.

10. Μια συμβουλή προς όλους όσοι σε διαβάζουν, σε αγαπούν και ζορίζονται ποικιλοτρόπως αυτή τη δύσκολη περίοδο…
Θα ήθελα να τους θυμίσω ότι το μυαλό μας σε εμάς τους ανθρώπους είναι το πιο δυνατό μας όπλο. Με αυτό έχουμε ξεχωρίσει από όλα τα άλλα είδη στον πλανήτη. Τώρα που είναι πιο δύσκολο να μετακινηθεί το σώμα μας, το μυαλό μας έχει τη δύναμη να ταξιδέψει σε όλο τον πλανήτη και να ζήσει πολλές ζωές μέσα από τα βιβλία και τις ιστορίες.

Μη σταματάτε στιγμή να το γυμνάζετε και να το προπονείτε. Τίποτα δεν είναι αδύνατο αν μάθουμε να προσπαθούμε και να μην τα παρατάμε. Καμιά καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν κράτησε για πάντα. Κρατηθείτε γεροί, κρατηθείτε ασφαλείς για λίγο… ακόμη και όλα θα πάνε καλύτερα!

Λίγα λόγια για την Μαρίνα Γιώτη

Η Μαρίνα Γιώτη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Σπούδασε Marketing και Καλές Τέχνες στο Georgetown University της Washington, DC όπου αποφοίτησε το 1997. Μέχρι το 1999 φοίτησε στο Pratt Institute στη Νέα Υόρκης σχεδιασμό οπτικής επικοινωνίας και εικονογράφηση. Για 15 χρόνια ήταν συνέταιρος και δημιουργική διευθύντρια σε εταιρεία οπτικής επικοινωνίας και Διευθύνων Σύμβουλος στο αθλητικό κέντρο για παιδιά Sunny Sports Club.

Έχει τιμηθεί με το John Peter’s Publication Award από το Art Directors Club της Νέας Υόρκη και με τα Διεθνή βραβεία Pentawards για τη δουλειά της.

Το 2014 εκδόθηκε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο Η Στιγμούλα και ακολούθησαν Η Στιγμούλα είναι δυνατή! και η σειρά Παραμύθια… αλλιώς: Σκουφοκοκκινίτσα (στη λίστα των 10 καλύτερων παιδικών βιβλίων Public 2016), Δυο φορές κι έναν καιρό ήταν η Σταχτοπούτα, Ρεβιθοκοντούλης (στη λίστα των 10 καλύτερων παιδικών βιβλίων Public 2017) και Τι τρέχει με τον Αϊ-Βασίλη; από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Το 2017 κυκλοφόρησε το πρώτο της λεύκωμα για μαμάδες με τίτλο Μια καρδιά, το οποίο έχει μεταφραστεί σε δύο γλώσσες και έχει λάβει την πρώτη θέση στην κατηγορία του στο Amazon. Ακολούθησαν δύο ακόμα λευκώματα το Μια στιγμή και το Μια αγκαλιά.

Το 2019 κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο της σειράς Μελισσάκια στα Θρανία με τίτλο Δώσε Λύση στο Μελίσσι και το 2020 το δεύτερο με τίτλο Το Κάτι τι;.

Τον Οκτώβριο του 2020 κυκλοφόρησε το νέο της βιβλίο με τίτλο Γέτι, η δύναμη του ακόμη. Βιβλία της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά και στα ιταλικά.