Τι συμβαίνει όταν ...νιώθουμε;

Ακρόαση άρθρου......

Τι συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν θυμώνουμε, όταν φοβόμαστε, όταν μένουμε έκπληκτοι και όταν… αηδιάζουμε; Τι συμβαίνει με το λογικό και το συναισθηματικό μυαλό μας;

Τα δυο μυαλά μας…

Ο τίτλος μπορεί να φαίνεται παράξενος, ωστόσο πράγματι έχουμε δύο μυαλά: ένα που σκέφτεται κι ένα που αισθάνεται.

Αυτοί οι δύο θεμελιακά διαφορετικοί τρόποι γνώσης αλληλεπιδρούν στη δόμηση του τρόπου που σκεφτόμαστε:

Ο ένας, ο λογικός νους, είναι ο τρόπος κατανόησης του οποίου έχουμε επίγνωση. Είναι πιο ενσυνείδητος, πιο στοχαστικός, πιο ικανός να ζυγίζει και να συλλογίζεται.

Ο συναισθηματικός/συγκινησιακός νους είναι πιο παρορμητικός, ταχύτερος και κάποιες φορές, ίσως, παράλογος.

Αυτά τα δύο μυαλά, λειτουργούν ως επι το πλείστον σε αγαστή συνεργασία. Κανονικά υπάρχει ισορροπία ανάμεσά τους, καθώς το συναίσθημα τροφοδοτεί και διαπλάθει τις λειτουργίες του λογικού νου κι ο λογικός νους τελειοποιεί και μερικές φορές ασκεί βέτο στην επιρροή των συναισθημάτων.

Τα συναισθήματα είναι ουσιώδη για τη σκέψη και η σκέψη ουσιώδης για τα συναισθήματα.

Τι γίνεται λοιπόν όταν αρχίζουμε και νιώθουμε έντονα συναισθήματα και κάπως εκεί η λογική μας πλευρά μπορεί να υποχωρεί; (που βέβαια αυτό μας βοηθάει, στο να μη λογοκρίνουμε και υποτιμούμε το συναίσθημά μας).

Θυμός

Με τον θυμό το αίμα κυλάει προς τα χέρια και μας διευκολύνει να πιάσουμε ένα όπλο ή να επιτεθούμε σε κάποιον εχθρό! Ή ακόμα πιο απλά να σπάσουμε ένα ποτήρι, ένα βάζο ή να χτυπήσουμε δυνατά το χέρι μας σε κάποια επιφάνεια.

Οι παλμοί της καρδιάς αυξάνονται και μια έκρηξη ορμονών (αδρεναλίνη) προκαλεί μια τόσο έντονη ενέργεια που οδηγεί σε κάποια ενεργό δραστηριότητα.

Φόβος

Με το φόβο το αίμα οδεύει προς τους μεγάλους σκελετικούς μυς, για παράδειγμα στα πόδια, κάνοντας πιο εύκολο το τρέξιμο. Ως αποτέλεσμα, το πρόσωπο «πανιάζει» καθώς το αίμα στραγγίζει από αυτό (έτσι δημιουργείται η αίσθηση «παγώνει το αίμα»).

Ταυτόχρονα το σώμα ψύχεται έστω και στιγμιαία, αφήνοντας πιθανώς στο άτομο το χρόνο να εκτιμήσει κατά πόσο η φυγή θα ήταν η ενδεδειγμένη αντίδραση.

Τα κυκλώματα στα συγκινησιακά κέντρα του εγκεφάλου προκαλούν  μια έκκριση ορμονών που θέτουν το σώμα σε γενική επιφυλακή, κάντοντάς το ευερέθιστο και έτοιμο για δράση, ενώ η προσοχή συγκεντρώνεται στην άμεση απειλή, για να εκτιμηθεί καλύτερα η προτιμητέα αντίδραση.

Έκπληξη

Το ανασήκωμα τον φρυδιών από έκπληξη επιτρέπει να αποκτήσουμε μια ευρύτερη οπτική ακτίνα και αφήνει να πέσει περισσότερο φως πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού.

Αυτό συμβάλλει στην ευρύτερη πληροφόρηση γύρω από το αναπάντεχο γεγονός, διευκολύνοντάς μας να συνειδητοποιήσουμε τι συμβαίνει και να αποφασίσουμε το πιο ενδεδειγμένο σχέδιο δράσης.

Εν ολίγοις, όταν για κάποιο λόγο μένουμε έκπληκτοι, αρχικά παγώνουμε και μπαίνουμε σε διαδικασία να δούμε πως θα αντιδράσουμε στο γεγονός, θετικά ή αρνητικά (πχ μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει έκπληξη σα γεγονός και το άτομο μπαίνει σε διαδικασία να σκεφτεί αν είναι θετική ή αρνητική αυτή η έκβαση, αναλόγως σε τι φάση ζωής είναι, αν υπάρχει υποστηρικτικό δίκτυο, αν είναι σε θέση να φέρει στον κόσμο ένα παιδί κτλ).

Αηδία

Σε όλον τον κόσμο η αηδία φαίνεται να εκφράζεται με τον ίδιο τρόπο και να μεταδίδει το ίδιο ακριβώς μήνυμα: κάτι επιτίθεται στη γεύση ή στην όσφρησή μας, κυριολεκτικά ή μεταφορικά.

Η έκφραση του προσώπου που υποδηλώνει αηδία –το πάνω χείλος στραβώνει προς τα πλάγια και η μύτη ρυτιδιάζει ελαφρά- υπαινίσσεται μια αρχέγονη απόπειρα, όπως παρατήρησε ο Δαρβίνος, να κλείσουμε τα ρουθούνια για να αποφύγουμε μια ενοχλητική οσμή ή να φτύσουμε ένα φαγητό που δεν πληροί τα γευστικά μας γούστα.

( Άρα όταν ένας άνθρωπος νιώσει αηδία όντας πχ σε κάποιο εστιατόριο δε θα σκεφτεί τι θα πει ο κόσμος και το μαγαζί αν δεν του αρέσει αυτό που τρώει, αλλά με τον τρόπο του θα το δείξει είτε δίνοντάς το πίσω είτε διακριτικά κάνοντας οποιαδήποτε πράξη θεωρεί ανακουφιστική. Οπότε εδώ η λογική, δεν μπορεί να μπλοκάρει το συναίσθημα προκαλώντας δυσφορία στο άτομο).

Λύπη

Μια βασική λειτουργία της λύπης είναι ότι μας βοηθάει να προσαρμοζόμαστε σε μια σημαντική απώλεια, όπως είναι ο θάνατος ενός πολύ κοντινού μας προσώπου, ή σε μια μεγάλη απογοήτευση.

Η λύπη προκαλεί ελάττωση της ενέργειάς και του ενθουσιασμού μας για τις δραστηριότητες της ζωής, ιδιαίτερα για διασκέδαση και απολαύσεις, και όσο βαθαίνει και πλησιάζει την κατάθλιψη, επιβραδύνει τη διαδικασία του μεταβολισμού του σώματος.

Αυτή η εσωστρεφής απομόνωση μας δίνει την ευκαιρία να θρηνήσουμε μια απώλεια ή μια χαμένη ελπίδα, να συλλάβουμε τις συνέπειές της ζωής μας και, καθώς επανέρχεται η ενεργητικότητά μας, να σχεδιάσουμε ένα νέο ξεκίνημα.

( Άρα όσο πιο πολύ δουλέψει κανείς το συναίσθημα του και το περάσει με έναν υγιή τρόπο, τόσο πιο εύκολα θα κάνει την ανατροπή και θα βγει από τη διάσταση του πένθους).

Νομίζω πάντως, πως το σημαντικότερο από όλα είναι, να είναι κανείς σε επαφή με τα συναισθήματά του και να προσδιορίζει με ποιο από τα δύο μυαλά θα κινηθεί στην καθημερινότητά του, χωρίς να παραβιάζει και να αδικεί το άλλο του κομμάτι...

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αικατερίνη Μούτουπα - Ψυχολόγος

Αικατερίνη Μούτουπα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, απόφοιτη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών. Εκπαιδευόμενη συστημική ψυχοθεραπεύτρια στο Εργαστήριο Διερεύνησης Ανθρωπίνων Σχέσεων.
Ειδίκευση στην οικογενειακή θεραπεία, συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία. Θεραπεία ενηλίκων και εφήβων.

6981312740

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού