Το σχεσιακό βάθος στην Online ψυχοθεραπεία

Ακρόαση άρθρου......

Με τις πρόσφατες εξελίξεις γύρω από τον κορωνοϊό, πολλοί Σύμβουλοι Ψυχικής Υγείας και Ψυχοθεραπευτές επέλεξαν να προχωρήσουν σε online ή τηλεφωνική θεραπεία με τους πελάτες τους. Όμως, οι αλλαγές αυτές ενδεχομένως να ανησυχούν τους επαγγελματίες που ασχολούνται με το σχεσιακό βάθος, καθώς δεδομένων των συνθηκών ίσως είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί.

Μελέτη της Aisling Treanor για το σχεσιακό βάθος στην Online θεραπεία

Ευτυχώς, πριν από μερικά χρόνια, η Aisling Treanor, εκπαιδευόμενη στο Διδακτορικό της στη Συμβουλευτική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Roehampton, έθεσε ακριβώς ένα τέτοιο ερώτημα στη διατριβή της, η οποία είχε τίτλο «Ο βαθμός στον οποίο μπορεί να επιτευχθεί το σχετικό βάθος στη διαδικτυακή θεραπεία και οι παράγοντες που διευκολύνουν και παρεμποδίζουν την εμπειρία αυτή».

Η μελέτη της Aisling περιελάμβανε δύο μέρη. Πρώτον, διενήργησε μια μικρής κλίμακας ποσοτική έρευνα με 13 πελάτες, εξετάζοντας πόσο είχαν βιώσει ένα σχεσιακό βάθος στην online ψυχοθεραπεία. Στη συνέχεια, διεξήγαγε ποιοτικές συνεντεύξεις με επτά από αυτούς τους συμμετέχοντες για να εξερευνήσει τις εμπειρίες τους σε πολύ μεγαλύτερο βάθος. Όλοι οι συμμετέχοντες στη συνέντευξη, και οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, είχαν λάβει θεραπεία μέσω τηλεδιάσκεψης (κυρίως Skype). Έξι από τους επτά συμμετέχοντες της συνέντευξης ήταν γυναίκες, όλες λευκές, και η θεραπεία τους έτεινε να είναι μακροχρόνια: γενικά περισσότερο από δύο χρόνια (αν και, σε ορισμένες περιπτώσεις, στράφηκαν σε διαδικτυακή εν μέρει θεραπεία)

Ποια ήταν τα ευρήματα της Aisling στη μελέτη για το σχεσιακό βάθος σε διαδικτυακές θεραπείες;

Στην έρευνα της, η Aisling χρησιμοποίησε δύο ποσοτικά μέτρα για να αξιολογήσει το βαθμό στον οποίο οι πελάτες βιώνουν σχεσιακό βάθος. Το πρώτο ήταν το Relational Depth Inventory, το οποίο ζητά από τους ερωτωτηθέντες να προσδιορίσουν ένα σημαντικό γεγονός κατά τη διάρκεια μιας θεραπευτικής συνεδρίας και στη συνέχεια να αξιολογήσουν το βαθμό στον οποίο βίωσαν συγκεκριμένες ιδιότητες, που σχετίζονται με το σχεσιακό βάθος, κατά τη διάρκεια αυτού του γεγονότος (για παράδειγμα «ένιωσα μια βαθιά σχέση ανάμεσα σε μένα και τον θεραπευτή μου»,« ένιωσα ότι ο θεραπευτής μου με εμπιστεύθηκε »). Η μέση βαθμολογία για τους πελάτες της online θεραπείας ήταν περίπου 3,7 σε μια κλίμακα 1 = καθόλου, 2 = ελαφρώς, 3 = κάπως, 4 = πολύ, 5 = εντελώς. Αυτό σημαίνει ότι, σε μια σημαντική στιγμή της θεραπείας, οι πελάτες βιώνουν σχετικό βάθος σε σημαντικό βαθμό.

Αυτό συγκρίνεται με μέσο όρο περίπου 3,3 από τους πελάτες σε εργασία πρόσωπο με πρόσωπο, αν και χρησιμοποιεί διαφορετική έκδοση του Relational Depth Inventory και με ένα διαφορετικό δείγμα. Έτσι, δεν μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι πελάτες στις διαδικτυακές θεραπείες έχουν βαθύτερες συνδέσεις σε σημαντικές στιγμές από αυτούς στις προσωπο με πρόσωπο θεραπείες, αλλά σίγουρα τα αποτελέσματα δεν είναι πολύ άσχημα για τις διαδικτυακές πρακτικές.

Επιπλέον, πέντε από τους επτά συμμετέχοντες της συνέντευξης ανέφεραν ότι είχαν βιώσει στη διαδικτυακή τους θεραπεία το σχεσιακό βάθος. Και οι περιγραφές τους για αυτές τις στιγμές συνάντησης ήταν παρόμοιες με αυτές των πελατών με θεραπεία πρόσωπο με πρόσωπο. Αυτό περιελάμβανε την περιγραφή αυτών των στιγμών ως "πέρα από λέξεις" και "απελευθερωτική στιγμή".

Ένας πελάτης, για παράδειγμα, είπε:

Νομίζω ότι αλλάζουν τη ζωή εκείνες οι στιγμές. Δεν έρχονται συχνά, είναι σαν να αγγίζεις ουράνια τόξα. Δεν μπορείς να πιάσεις ένα ουράνιο τόξο, μπορεί να προσγειωθεί κοντά σου και κατά μία έννοια αυτές οι στιγμές είναι κατά κάποιο τρόπο θαυματουργές, είναι απλά εξαιρετικές στιγμές.

Έτσι, εν ολίγοις, η έρευνα της Aisling θα υποδείκνυε ότι οι πελάτες μπορούν να βιώσουν το σχεσιακό βάθος στις διαδικτυακές θεραπείες. Έχετε στο νου σας ότι όλοι οι πελάτες βρίσκονταν σε μακροχρόνιες θεραπείες, αλλά αυτό, από μόνο του, θα υποδείκνυε ότι το επίπεδο των σχέσεων ήταν αρκετά βαθύ για εκείνους. Πρέπει επίσης να είμαστε προσεκτικοί επειδή, φυσικά, είναι ένα πολύ μικρό δείγμα. και οι πελάτες που ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν στην έρευνα μπορεί να ήταν πιο πιθανό να συσχετιστούν στενά με τη θεραπεία τους και τους θεραπευτές τους. Ωστόσο, τα ευρήματα αμφισβητούν έντονα τις υποθέσεις ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί σχεσιακό βάθος κατά τη διαδικτυακή θεραπεία - σαφώς και μπορεί, και για ορισμένους πελάτες με αρκετά δυνατούς τρόπους.

Τι διευκολύνει το σχεσιακό βάθος στην διαδικτυακή θεραπεία;

Στη μελέτη συνεντεύξεων, οι συμμετέχοντες ανέφεραν έναν αριθμό παραγόντων που διευκόλυναν το βάθος της σύνδεσης που επίσης βρήκαμε σε θεραπείες πρόσωπο με πρόσωπο. Πρώτον, όσο περισσότερο ήταν σε θεραπεία, τόσο περισσότερο βάθος σύνδεσης έτειναν να αναφέρουν. Δεύτερον, υπήρχαν προσωπικά και επαγγελματικά χαρακτηριστικά του θεραπευτή, όπως το να είναι αυθεντικός, να διατηρεί τα όρια και να είναι ικανός. Υπήρχαν, ωστόσο, και δύο παράγοντες που αφορούσαν συγκεκριμένα τις διαδικτυακές θεραπείες.

Απόσταση και βαθύτερα επίπεδα επικοινωνίας

Πρώτον, και ίσως το πιο ενδιαφέρον, ορισμένοι από τους συμμετέχοντες είπαν ότι η φυσική απόσταση μεταξύ αυτών και των θεραπευτών τους επέτρεψε έναν πιο ειλικρινή διάλογο, και επομένως βαθύτερα επίπεδα επικοινωνίας. Για παράδειγμα, ένας πελάτης είπε: Το βρίσκω ευκολότερο να επικοινωνήσω επειδή υπάρχει αυτή η απόσταση. Ένας άλλος πελάτης είπε: Ένιωσα αρκετά χαλαρός και ελεύθερος να εκφράσω αυτό που θα ήθελα μέσω Skype παρά πρόσωπο με πρόσωπο. Μερικοί πελάτες μίλησαν επίσης για την οικειότητα της συνάντησης μέσω τηλεδιάσκεψης, επειδή οι συμμετέχοντες είναι, ίσως ειρωνικά, περισσότερο πρόσωπο με πρόσωπο με έναν ψυχολόγο (κυριολεκτικά) από ότι όταν βρίσκονται σε ένα δωμάτιο μαζί. Ένας πελάτης είπε ότι μπορεί να αισθανθεί πιο οικεία από το να είναι σε μια συνεδρία, στο ίδιο δωμάτιο,γιατί κατά κάποιο τρόπο ξεχνάς το είδος των φυσικών συνθηκών και απλά εστιάζεις στη συζήτηση και το περιεχόμενο της.

Η βολικότητα της online συνάντησης

Ο δεύτερος παράγοντας που οι συμμετέχοντες είπαν ότι θα μπορούσαν να δημιουργήσουν βαθύτερες σχέσεις στην online θεραπεία, σε σύγκριση με την προσωπική θεραπεία, ήταν η βολικότητα της συνάντησης. Η Aisling γράφει ότι να είσαι στο σπίτι σε ένα άνετο και χαλαρωτικό περιβάλλον μπορεί να επιτρέψει στους πελάτες να μιλήσουν για οδυνηρές εμπειρίες πιο γρήγορα από το να είναι πρόσωπο με πρόσωπο με έναν ψυχολόγο, επιτρέποντας έτσι μια βαθύτερη σύνδεση να υπάρχει.

Μετά τις συνεδρίες, επίσης, το να ξέρεις ότι μπορείς απλά να ξαπλώσεις στο κρεβάτι ή στον καναπέ, βοήθησε μερικούς πελάτες να αισθανθούν πιο ασφαλείς για να εκφράσουν περισσότερο βαθύ υλικό.

Ορισμένοι πελάτες ένιωσαν επίσης ότι η προσφορά διαδικτυακής θεραπείας, όταν δεν ήταν πλέον εφικτή από κοντά, αντιμετωπιζόταν ως μια χειρονομία φροντίδας από τον ψυχολόγο που λάμβανε υπόψη τις συγκεκριμένες ανάγκες και τις συνθήκες. Το γεγονός ότι η θεραπεία ήταν φθηνότερη (ιδίως η εξοικονόμηση των εξόδων μετακίνησης) και διαθέσιμη σε ευρύτερο φάσμα περιόδων σήμαινε επίσης ότι οι πελάτες ήταν πιο πιθανό να ασχοληθούν με τη θεραπεία εξαρχής. Υπήρχε επίσης μια πολύ ευρύτερη επιλογή θεραπευτών, πράγμα που σημαίνει ότι οι πελάτες ήταν πιθανότερο να βρουν κάποιον με τον οποίο θα μπορούσαν να συνδεθούν.

Τι εμποδίζει το σχεσιακό βαθός στην διαδικτυακή θεραπεία;

Δίχως έκπληξη, ίσως, το μεγαλύτερο εμπόδιο στην εμπειρία του σχεσιακού βάθους στις διαδικτυακές θεραπείες ήταν οι τεχνικές δυσκολίες. Τις περισσότερες φορές, αυτό είχε να κάνει απλά με προβλήματα στο διαδικτυακής σύνδεσης, για παράδειγμα με τη διακοπή του δικτύου ή με κακό σήμα. Ένας πελάτης δήλωσε: Το μόνο πράγμα που με απογοήτευσε ήταν όταν υπήρχαν προβλήματα σύνδεσης. Δεν εμπόδισε την ίδια τη σχέση καθώς ήξερα ότι δεν ήταν λάθος κανενός, ήταν απλά εξοργιστικό όταν ήσουν στη μέση της πρότασης και εκμυστηρεύτηκα τα μυστικά της καρδιάς μου και ξαφνικά δεν μπορούσα να ακούσω τι έλεγε ο θεραπευτής ή υπήρχε μια καθυστερημένη αντίδραση ή η κάμερα πάγωνε, αναφέρει.

Οι συμμετέχοντες μίλησαν επίσης για τον οπτικό περισπασμό του να βλέπουν τους εαυτούς τους στην οθόνη (συνήθως σε ένα μικρό κουτί). Ένας πελάτης ανέφερε: Το βρίσκω πραγματικά δύσκολο, δεν μου άρεσε καθόλου, ειδικά όταν μπορώ να δω τον εαυτό μου, δεν μου αρέσει πραγματικά, το βρίσκω πραγματικά απρόσωπο και αρκετά άβολο να χρησιμοποιώ το Skype".

Η δυσκολία στη μη λεκτική επικοινωνία

Ο δεύτερος παράγοντας αναστολής, που αναφέρθηκε από μερικούς συμμετέχοντες, ήταν η έλλειψη μη λεκτικών μηνυμάτων. Ένας πελάτης περιέγραψε πώς αυτό σήμαινε ότι μπορούσαν να χαθούν στιγμές βαθιάς σύνδεσης: Η εικόνα δεν είναι και τόσο καλή και οι ήχοι δεν είναι και πολύ καλοί και, εμ, υποθέτω ότι ήμουν λίγο αργός να πάρω την εικόνα [ότι ο ψυχαναλυτής ήταν συναισθηματικά συνδεδεμένος] λόγω της έλλειψης γλώσσας του σώματος. Ξέρετε, η ψυχολόγος έπρεπε να μου πει ''Θεέ μου, το βρίσκω πολύ συναισθηματικό", προτού το σηκώσω και δω ότι έκλαιγε, ενώ αν καθόμουν στο ίδιο δωμάτιο, θα το είχα προσέξει αμέσως.

Έπειτα υπήρχε η φυσική απόσταση η οποία, ενώ είναι εντάξει για κάποιους (βλέπε παραπάνω), θα μπορούσε επίσης να βιωθεί ως εμπόδιο στο σχεσιακό βάθος. Ένας πελάτης, για παράδειγμα, ο οποίος είχε βιώσει σχεσιακό βάθος στη θεραπεία πρόσωπο με πρόσωπο, αισθάνθηκε ότι δεν μπορούσε να το βιώσει διαδικτυακά λόγω της αίσθησης της απόσχισης που έφερε η φυσική απόσταση. Άλλοι πελάτες ένιωσαν ότι η έλλειψη φυσικής εγγύτητας καθιστούσε δύσκολο να αισθανθούν πραγματικά ότι το άλλο άτομο είναι μαζί τους. Παρομοίως, ενώ ορισμένοι συμμετέχοντες ένιωσαν ότι το οικιακό περιβάλλον ήταν ευνοϊκό για το σχεσιακό βάθος, άλλοι ένιωσαν ότι μπορούσε να μπει εμπόδιο: απόσπαση της προσοχής, δημιουργία της αίσθησης του λήθαργου, και μη επίτευξη της εστίασης και της ''νοοτροπίας'' που ένα συγκεκριμένο θεραπευτικό πλαίσιο θα μπορούσε να πετύχει.

Συμπεράσματα μελέτης σχεσιακού βάθους στις διαδικτυακές θεραπείες

Συνολικά, αυτό που δείχνουν τα ευρήματα από τη μελέτη της Aisling είναι ότι είναι δυνατό να βιώσουμε σχεσιακό βάθος στη διαδικτυακή θεραπεία, αν και υπάρχουν πτυχές αυτού του μέσου που μπορεί να το κάνουν λιγότερο (καθώς και περισσότερο) πιθανό να συμβεί. Αυτό συνάδει με την ευρύτερη έρευνα σχετικά με τις διαδικτυακές θεραπείες, η οποία υποδηλώνει ότι η ποιότητά της δεν μειώνεται όταν η θεραπεία διεξάγεται ηλεκτρονικά, αν και μπορεί να είναι λιγότερη από την πρόσωπο με πρόσωπο θεραπεία σε κάποιες περίπτωσεις.

Ωστόσο, η έρευνα της Aisling δείχνει επίσης ότι υπήρχαν μεγάλες διαφορές μεταξύ των πελατών. Κάποιοι ήταν απολύτως εντάξει με την διαδικτυακή θεραπεία και βρήκαν ότι μπορούσαν να συσχετιστούν βαθιά και έντονα, ίσως ακόμη περισσότερο απ' ό,τι στη θεραπεία πρόσωπο με πρόσωπο. Άλλοι, ωστόσο, βρήκαν το μέσο αυτό ανασταλτικό, και δεν μπορούσαν να βιώσουν το βάθος της συσχέτισης που θα είχαν αν βρίσκονταν σε ένα δωμάτιο με τον θεραπευτή τους.

Ενημερωθείτε για το workshop του Mick Cooper με θέμα Δουλεύοντας σε σχεσιακό βάθος στην ψυχοθεραπεία που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη το Σάββατο 27 Ιουνίου 2020.

Η επάρκεια του ψυχοθεραπευτή στα τεχνικά ζητήματα και η σημασία της ανατροφοδότησης στον πελάτη

Όσον αφορά τους θεραπευτές που χρειάζεται να στραφούν στην εργασία μέσω διαδικτύου, θα ήταν ιδανικό να μπορέσουν να βρουν και να εξασκηθούν στις τεχνικές λεπτομέρειες. Μερικές φορές, δεν μπορούν να κάνουν πολλά για τα ανεπαρκή σήματα και τις αδύναμες συνδέσεις, αλλά η γνώση του τρόπου λειτουργίας του Skype ή του Zoom και το να μαθαίνουν να είναι όλο και πιο σίγουροι γι αυτά, είναι σημαντικό για την δυνατότητα απομακρυσμένης παροχής θεραπείας. Επίσης, δεδομένης της έλλειψης μη λεκτικών μηνυμάτων, η επικοινωνία με τους πελάτες σχετικά με το τι βιώνετε και νιώθετε ως θεραπευτής μπορεί να έχει σημαντική αξία.

Η ανάπτυξη των ικανοτήτων παροχής διαδικτυακής θεραπείας, καθώς και θεμάτων ασφάλειας και εμπιστευτικότητας των δεδομένων, είναι πέρα από το πεδίο αυτής της έρευνας. Και τα καλά νέα από την έρευνα της Aisling είναι ότι η μεταστροφή σε διαδικτυακή παροχή της θεραπείας δεν σημαίνει απαραίτητα ότι διακυβεύεται το βάθος της θεραπευτικής σχέσης. Οι πελάτες μπορούν ακόμα να έχουν ισχυρές και έντονες στιγμές βαθύτερης θεραπευτικής σύνδεσης μέσω του Skype ή άλλων πλατφορμών βιντεοδιάσκεψης.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειδοτημένη μετάφραση του άρθρου Relational Depth in online therapy: Can it be experienced, And what Facilitates and Ιnhibits it? του Mick Cooper, αποκλειστικά για την Πύλη Ψυχολογίας - Psychology.gr