Το χαρτζιλίκι στην εφηβεία

Ακρόαση άρθρου......

Αναπόφευκτα η ύπαρξη ενός εφήβου σε μια οικογένεια «επιβάλλει» μια περίοδο «διαπραγματεύσεων» εντός του οικογενειακού συστήματος. Ο έφηβος βρισκόμενος σε μια φάση διαρκούς αναζήτησης της προσωπικής του ταυτότητας έρχεται πολλές φορές σε ρήξη με τους γονείς του. Τα φαινόμενα που ανακύπτουν είναι ποικίλα και αφορούν σχεδόν πάντα την επιθυμία του εφήβου για αυτονομία και ανάληψη περισσότερων ευθυνών.

Αυτό τις περισσότερες φορές τρομάζει τους γονείς διότι η συμπεριφορά του παιδιού τους φαίνεται να αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς και εκείνοι τρομακρατημένοι πλέον δεν γνωρίζουν που πρέπει να ξεκινούν και να σταματούν τα απαραίτητα όρια.

Ένα λοιπόν από τα ζητήματα που αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί διαχρονικά «εφαλτήριο συγκρούσεων» μεταξύ γονέα και εφήβου είναι αυτό του χαρτζιλικιού. Μολονότι οι έφηβοι σήμερα έχουν κατανοήσει σε μεγάλο βαθμό τις δυσκολίες που επιβάλλει η οικονομική κρίση κάποιοι από αυτούς δεν τα καταφέρνουν και συνεχίζουν να δυσκολεύονται. Έτσι, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θα παραπονεθούν στους γονείς τους οτι το χαρτζιλίκι τους «δεν τους φτάνει». Το γεγονός αυτό όμως μπορεί να εξηγηθεί εύκολα καθώς κατα την διάρκεια της εφηβείας οι ανάγκες μεγαλώνουν αναλογικά με αυτές της παιδικής ηλικίας. Αναντίρρητα λοιπόν, οι έφηβοι κρίνεται απαραίτητο να είναι σε θέση να κατανοήσουν την αξία των χρημάτων, να αντιληφθούν την σημασία της σωστής διαχείρισής τους μέσα στα πλαίσια μιας λειτουργικής οικογένειας αλλά και να εξοικιωθούν με έννοιες όπως αυτή της οικονομικής κρίσης.

Τι ισχύει λοιπόν σχετικά με το χαρτζιλίκι;

Μπορείτε να δώσετε το πρώτο χαρτζιλίκι στο παιδί σας περίπου στην ηλικία των δέκα με έντεκα ετών αφού καταλήξετε από κοινού για τις ανάγκες του και ορίσετε τον τρόπο που θα το ξοδεύει.

Είναι σημαντικό το ποσό να είναι σταθερό και να δίνεται μία φορά την εβδομάδα.

Το χρηματικό ποσό που θα προσφέρετε στον έφηβο είναι επόμενο να είναι ανάλογο της οικονομικής κατάστασης της οικογένειας. Θα ήταν ανώφελο το χαρτζιλίκι να είναι δυσανάλογο της οικονομικής σας κατάστασης και να αφήνετε ακάλυπτες άλλες ανάγκες που μπορεί να επείγουν.

Στην αρχή, είναι λογικό να γίνονται λάθη από την πλευρά τον εφήβων ως προς την διαχείριση των χρημάτων. Δεν βοηθάει όμως να θυμώσετε αλλά αυτό που θα φέρει αποτέλεσμα είναι να μείνετε σταθεροί στο ποσό που δίνετε στο παιδί σας. Μην ξεχνάτε ότι είναι σημαντικό να του δοθεί η ευκαιρία να μάθει από τα λάθη του.

Το χαρτζιλίκι δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιείται ως μέσο χειραγώγησης του παιδιού. Δηλαδή δεν τιμωρούμε τον έφηβο κόβοντάς του το χαρτζιλίκι αλλά ούτε τον επιβραβεύουμε δίνοντας του μεγαλύτερο ποσό.

Ο έφηβος δεν ενδείκνυται να στερείται σε καμία περίπτωση το χαρτζιλίκι του. Αν δεν του παρέχετε το απαραίτητο ποσό εβδομαδιαίως υπάρχει η πιθανότητα να εκτεθεί σε περισσότερους κινδύνους ή να του στείλετε λανθασμένα το μήνυμα οτι οι ανάγκες του θα ικανοποιούνται παρα μόνον όταν υπακούουν στις επιθυμίες των άλλων.

Ωστόσο, πολλοί είναι οι γονείς που αποφασίζουν να μην δίνουν χαρτζιλίκι στα παιδιά τους. Προτιμούν να τους προσφέρουν κάποιο χρηματικό ποσό μόνο όταν αυτά το χρειάζονται σε κάποια έξοδο τους ή αγορά. Αυτό συμβαίνει λόγω του οτι φοβούνται τον τρόπο που θα διαχειριστούν οι έφηβοι τα λεφτά τους καθώς οι τελευταίοι δεν είναι εξοικιωμένοι με την ένννοια του χρήματος. Η απουσία χαρτζιλικιού όμως στερεί τους εφήβους από σημαντικές ευκαιρίες καθώς μέσα από αυτήν τη διαδικασία μπορούν να γίνουν σταδιακά αυτόνομοι, υπεύθυνοι και ικανοί να αναλάβουν πρωτοβουλίες ολοκληρώνοντας την άισθηση του εαυτού τους σε σχέση με τον κοινωνικό ιστό.

Πώς βοηθάει όμως το χαρτζιλίκι στην κοινωνικοποίηση του εφήβου και κατ’επέκταση στην διαμόρφωση της προσωπικής του ταυτότητας;

Το χαρτζιλίκι λοιπόν μπορεί να βοηθήσει στη:

Λήψη πρωτοβουλιών: Μέσα από το χαρτζιλίκι οι γονείς μαθαίνουν στα παιδιά τους πώς να συναλλάσσονται και να αποταμιεύουν θέτοντας ως στόχο κάποιες μελλοντικές αγορές. Βέβαια, το χαρτζιλίκι των εφήβων μπορεί να μην αποβλέπει αποκλειστικά σε αγορές. Είναι σημαντικό όμως οι έφηβοι να είναι οι μόνοι που θα αποφασίσουν τον τρόπο που θα διαθέσουν τα χρήματά τους. Αναλαμβάνουν δηλαδή για πρώτη φορά και εμπράκτως την πρωτοβουλία να πραγματοποιήσουν ένα δικό όνειρο δίχως να εμπλέκονται οι γονείς.

Εδραίωση αυτονομίας: Οι γονείς δίνοντας σε εβδομαδιαία βάση ένα συγκεκριμένο ποσό στα παιδιά τους τους καλλιεργούν την ελευθερία να δράσουν όπως πραγματικά εκείνα το επιθυμούν. Έτσι οι έφηβοι νιώθουν ικανοί ως λογικά όντα να παίρνουν καθοριστικές για αυτούς αποφάσεις ζωής.

Εγκατάσταση εμπιστοσύνης: Οι γονείς μέσα από το χαρτζιλίκι καλλιεργούν στα παιδιά τους την ικανότητα να διαχειρίζονται με υπευθυνότητα το χρηματικό ποσό που τους δίνεται. Έτσι οι έφηβοι γίνονται υπεύθυνοι και ικανοί να διαχειριστούν τις προσωπικές τους υποθέσεις. Οι τελευταίοι νιώθοντας κύριοι του εαυτού τους και άξιοι εμπιστοσύνης μαθαίνουν σταδιακά να δείχνουν εμπιστοσύνη και σε άλλα άτομα τα οποία με την σειρά τους μπορούν να αποδείξουν την δική τους αξιοπιστία.

Τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση που έφηβος σταματά ξαφνικά να είναι αξιόπιστος και «ζητάει πιο πολλά;»

Σε αυτήν την περίπτωση η πρώτη σκέψη των γονιών είναι οτι το παιδί τους έχει «μπλέξει» κάπου ή οτι τους κρύβει κάτι σοβαρό. Τις περισσότερες φορές όμως το φαινόμενο δεν χρήζει ιδιαίτερης ανησυχίας. Βέβαια δεν μπορούμε με βεβαιότητα να αρνηθούμε την πιθανότητα ο έφηβος να θέλει να αντιμετωπίσει κάποιο προσωπικό ζήτημα μόνος – ή χωρίς την εμπλοκή των γονέων. Πολλές φορές δηλαδή οι έφηβοι εμπλέκονται στη χρήση εθιστικών ουσιών ή προβαίνουν στην αγορά κάποιου μηχανακίου κρυφά, διακινδυνεύοντας την ασφάλειά τους.

Βέβαια, από την άλλη δεν μπορεί να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο ο έφηβος να έχει αποκτήσει καινούργια παρέα με άτομα που απλά έχουν μεγαλύτερη οικονομική δυνατότητα.Υπάρχουν κάποια προειδοποιητικά σημάδια τα οποία μπορούν να «κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου». Η απάντηση είναι καταφατική!

Ακούστε λοιπόν το «καμπανάκι του κινδύνου» όταν:

Ο έφηβος δεν είναι σε θέση πια να δικαιολογήσει με συνέπεια τα έξοδα του, επιτίθεται ή λέει δικαιολογίες που δεν ευσταθούν.

Η αλλαγή που παρουσιάζει στα έξοδα του συνοδεύεται από μια γενικότερη αλλαγή συμπεριφοράς. Ο έφηβος μπορεί σε αυτήν την περίπτωση να φαίνεται πιο απόμακρος ή ιδιαίτερα ευερέθιστος.

Ξεκόβει από τον «κύκλο» του και συναναστρέφεται περισσότερο με άλλα δύο ή τρία άτομα τα οποία συχνά «ξεκόβουν «από τους άλλους.

Σε περίπτωση που βεβαιωθείτε ότι τα παραπάνω ισχύουν αφού βέβαια έχετε παρακολουθήσει διακριτικά τις συνήθειες τόσο του ίδιου του παιδιού σας όσο και των φίλων του, τότε οφείλετε να του μιλήσετε. Εξηγήστε του ότι τον αγαπάτε παρόλο που αδυνατείτε να καλύψετε τις αυξημένες του ανάγκες. Παράλληλα μιλήστε μαζί του με ειλικρίνεια  για τους φόβους και τις ανησυχίες σας. Σε περίπτωση που ο έφηβος διατρέχει κάποιον κίνδυνο είναι απαραίτητο να ζητήσετε την βοήθεια ενός ψυχολόγου.