Μεταιχμιακή-Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας

Ακρόαση άρθρου......

Η Μεταιχμιακή Διαταραχή της Προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από ασταθείς διαπροσωπικές σχέσεις, μια μη καλά διαμορφωμένη εικόνα του εαυτού και ελλειπή έλεγχο των παρορμήσεων.

Τα άτομα με Μεταιχμιακή Διαταραχή Προσωπικότητας φοβούνται την εγκατάλειψη και θα φτάσουν στα άκρα για να την αποφύγουν, ακόμη και σε απειλές αυτοκτονίας και αυτοκαταστροφής (αυτοακρωτηριασμός).

Η Μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητα έχει τις "ρίζες" της σε μια ψυχολογική κατάσταση ασθενών που επί πολλά χρόνια είχαν μια περιγραφική "διάγνωση" στη διεθνή βιβλιογραφία ως ασθενείς με συμπτώματα ανάμεσα στη νεύρωση και στην ψύχωση.  

Η διαγνωστική αυτή προβληματική, ξεκαθάρισε όταν το σύνολο αυτών των περιγραφών οδήγησε τους επιστήμονες στην δημιουργία μιας διαγνωστικής οντότητας που περιλήφθηκε στις Διαταραχές της Προσωπικότητας.

Η μεταιχμιακή διαταραχή, αναφέρεται στη βιβλιογραφία και ως Οριακή Διαταραχή.

Συμπτώματα - Διαγνωστικά κριτήρια σύμφωνα με το DSM

Ένας εκτεταμένος τύπος αστάθειας των διαπροσωπικών σχέσεων, της εικόνας του εαυτού και των συναισθημάτων και έντονης παρορμητικότητας που αρχίζει νωρίς στην ενήλικη ζωή και είναι παρών σε μία ποικιλία καταστάσεων, όπως φαίνεται από πέντε (ή περισσότερα) από τα παρακάτω:

• ξέφρενες προσπάθειες του ατόμου να αποφύγει πραγματική ή φανταστική εγκατάλειψη.
• ένας τύπος ασταθών και έντονων διαπροσωπικών σχέσεων που χαρακτηρίζονται από εναλλαγές μεταξύ των ακραίων περιπτώσεων της εξιδανίκευσης και της υποτίμησης
• διατάραξη της ταυτότητας: έντονα και επίμονα ασταθής εικόνα ή αίσθηση του εαυτού
• παρορμητικότητα σε τουλάχιστον δύο τομείς που είναι δυνητικά αυτοκαταστροφικοί (π.χ. ξόδεμα χρημάτων, σεξ, κατάχρηση ουσιών, απρόσεκτη οδήγηση, επεισόδια υπερφαγίας).
• επανειλημμένη αυτοκτονική συμπεριφορά, χειρονομίες ή απειλές ή αυτοακρωτηριαστική συμπεριφορά
• συναισθηματική αστάθεια οφειλόμενη σε έντονη αντιδραστικότητα της διάθεσης (π.χ. έντονη επεισοδιακή δυσφορία, ευερεθιστότητα ή άγχος που συνήθως διαρκεί για λίγες ώρες και μόνο σπάνια περισσότερο από λίγες μέρες)
• χρόνια αισθήματα κενού
• απρόσφορος, έντονος θυμός ή δυσκολία ελέγχου του θυμού (π.χ. συχνά ξεσπάσματα θυμού, συνεχής θυμός, επανειλημμένα το άτομο έρχεται στα χέρια)
• παροδικός, σχετιζόμενος με στρες παρανοϊκός ιδεασμός ή σοβαρά διασχιστικά συμπτώματα

Αιτιολογία Μεταιχμιακής Διαταραχής Προσωπικότητας

Οι έρευνες σχετικά με τα αίτια της μεταιχμιακής-οριακής διαταραχής βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Η αιτία για την εμφάνιση μεταιχμιακής διαταραχής μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Ιδιαίτερα σημαντικοί θεωρούνται οι γενετικοί παράγοντες, νευρολογικά θέματα αλλά και η ύπαρξη ψυχικού τραύματος στην πρώιμη παιδική ηλικία. 

Διαφορική διάγνωση

Η διαφορική διάγνωση της μεταιχμιακής διαταραχής αφορά τα παρακάτω:

• Την ψυχωτική διαταραχή.
• Τις μεταβολές της προσωπικότητας που οφείλονται σε χρόνια χρήση ουσιών.
• Τη σχιζότυπη διαταραχή της προσωπικότητας.
• Την αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας.
• Την υστερική διαταραχή προσωπικότητας
• Τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας.
• Την εξαρτημένη διαταραχή προσωπικότητας.
• Την παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας.
• Τις διαταραχές διάθεσης.

Θεραπεία Μεταχμιακής Διαταραχής

Τόσο η φαρμακοθεραπεία όσο και ψυχοθεραπεία, ατομική ή ομαδική αποτελούν θεραπευτικές προσεγγίσεις που μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς. Υπάρχουν ωστόσο μειονεκτήματα στην ομαδική θεραπεία εξαιτίας του εύθραστου των σχέσεων που συνάπτουν οι ασθενείς με μεταιχμιακή διαταραχή.

Ειδικότερα, απέναντι στον θεραπευτή, οι μεταιχμιακοί, παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις στα συναισθήματα τους με εναλλαγές ανάμεσα στην εξιδανίκευση και στην υποτίμηση του θεραπευτή.

Εξαιτίας των παραπάνω, η θεραπεία κατά βάση είναι δύσκολη. Εκρήξεις οργής και απόπειρες αυτοκτονίας είναι συχνές και αποτελούν μια κατάσταση που χρήζει πολύ μεγάλης προσοχής από τον θεραπευτή.

Η συμπεριφορική θεραπεία θεωρείται χρήσιμη, λόγω του ότι βοηθά το άτομο να ελέγξει τα ξεσπάσματα, αλλά και να βελτιώσει την ευαισθησία στην κριτική και την απόρριψη. Βοηθάει επίσης στους συχνούς αυτοτραυματισμούς.  

Η φαρμακοθεραπεία μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη στην αντιμετώπιση ορισμένων οξέων συμπτωμάτων όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Τα αντιψυχωτικά είναι χρήσιμα για τον έλεγχο του θυμού, της επιθετικότητας και των βραχέων ψυχωτικών επεισοδίων. Τα αντικαταθλιπτικά είναι σε θέση να βελτίωσουν την καταθλιπτική διάθεση.