Αυτοτραυματισμός (Non-Suicidal Self Injury-NSSI): Η ανακούφιση μέσα από τον πόνο

Ακρόαση άρθρου......

Ο αυτοτραυματισμός, (Non-SuicidalSelfInjury-(NSSI)), ως συμπεριφορά, εμφανίζεται στον Διαγνωστικό Οδηγό, DiagnosticandStatisticalManual (DSM-V, 2013) ως μία διαταραχή που απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση με βάση τα προτεινόμενα κλινικά διαγνωστικά κριτήρια.

Λόγω ύπαρξης της εν λόγω συμπεριφοράς σε πολλές κλινικές διαταραχές, όπως στην μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας (BorderlinePersonalityDisorder), ακόμα και εάν δεν πληρούνται όλα τα κριτήρια διάγνωσης, η συμπεριφορά αυτοτραυματισμού, «κερδίζει» το ενδιαφέρον στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας.

Ο αυτοτραυματισμός, ως συμπεριφορά χαρακτηρίζεται αρχικά από την παρόρμηση και από τη σκόπιμη πρόθεση πρόκλησης πόνου, η οποία συνήθως δεν έχει ως στόχο την αυτοκτονικότητα, αλλά την ανακούφιση από τον ψυχικό πόνο. Παρόλα αυτά ο αυτοτραυματισμός μπορεί να θεωρηθεί ως ένας προγνωστικός παράγοντας για την πρόθεση ενός ατόμου να προχωρήσει σε απόπειρα αυτοκτονίας, και για το λόγο αυτό θα πρέπει να αξιολογηθεί κατάλληλα (αξιολόγηση αυτοκτονικού ιδεασμού/απόπειρας). Σε μία μελέτη το 2013 από τους Whitlock, Muehlenkampet. al., (JournalofAdolescentHealth), βρέθηκε ότι σε φοιτητές με συμπεριφορές αυτοτραυματισμού, χωρίς πρόθεση αυτοκτονικότητας, αλλά με μεγάλη συχνότητα πράξεων αυτοτραυματισμού, η πιθανότητα να διαπράξουν απόπειρα αυτοκτονίας αυξανόταν κατά 3,4% μέχρι το τέλος της συγκεκριμένης έρευνας.

Τα άτομα που αυτοτραυματίζονται, συνήθως:

• Κόβουν ή χαράζουν το δέρμα τους (self-cutting)
• Δημιουργούν εγκαύματα
• «Tοποθετούν» αντικείμενα κάτω από το δέρμα τους
• Σκαρφίζονται ιδέες με στόχο να προκαλέσουν πόνο στον εαυτό τους ως αυτοτιμωρία, αλλά όχι να βάλουν τέλος στη ζωή τους

Ειδικότερα η συμπεριφορά «cutting (κατινγκ)» χαρακτηρίζεται από μικρά και συνεχόμενα κοψίματα τα οποία τα παιδιά-έφηβοι κρύβουν φορώντας μακριά ρούχα (κατεβασμένα μανίκια, μακριά ρούχα, κλπ). Tα τατουάζ και τα bodypiercing δεν συμπεριλαμβάνονται στις συμπεριφορές αυτοτραυματισμού, διότι θεωρούνται συμπεριφορές έκφρασης πολιτισμικών ιδεολογιών και κουλτούρας.

Σύμφωνα με την τρέχουσα βιβλιογραφία, οι περιοχές στις οποίες συνήθως πραγματοποιείται ο αυτοτραυματισμός είναι τα χέρια, οι καρποί των χεριών, το στομάχι και οι μηροί. Εντούτοις, η συμπεριφορά αυτοτραυματισμού μπορεί να επεκταθεί με μικρό-τραύματα σε όλο το σώμα. Η σημαντικότητα έκφρασης της συγκεκριμένης συμπεριφοράς αποτελεί και τη βάση στην οποία στηρίζεται η κλινική διάγνωση, λαμβάνοντας υπόψη και την εμφάνιση-διάγνωση άλλων ψυχικών διαταραχών.

Η συμπεριφορά αυτοτραυματισμού εμφανίζεται συνήθως κατά την περίοδο της εφηβικής ηλικίας και λιγότερο στην ενήλικο ζωή (περίπου το 5%). Τα ποσοστά αυξάνονται όταν ο αυτοτραυματισμός συνοδεύεται και με τη διάγνωση αγχώδους διαταραχής ή άλλης ψυχικής διαταραχής. Στόχος του αυτοτραυματισμού είναι η προσπάθεια «ελέγχου των συναισθημάτων» ενός ατόμου και πιο συγκεκριμένα του συναισθηματικού πόνου που βιώνουν για να «ανακουφισθούν». Περίπου το 15-20% των εφήβων έχει βρεθεί ότι έχουν αποπειραθεί σε συμπεριφορές αυτοτραυματισμού, τουλάχιστον μία φορά. Η έναρξη ηλικίας συμπεριφορών αυτοτραυματισμού αρχίζει περίπου στα 14 έτη , αλλά έχουν βρεθεί και περιπτώσεις τέτοιων συμπεριφορών σε άτομα 11-13 ετών. Τα κορίτσια δείχνουν να κατέχουν υψηλά ποσοστά στις συμπεριφορές αυτοτραυματισμού, με συνήθη τρόπο τα κοψίματα (self-cutting), σε σχέση με τα αγόρια (περίπου 35%), τα οποία συνήθως προκαλούν μώλωπες, ή συνδυάζουν την συμπεριφορά αυτοτραυματισμού με τη χρήση ουσιών ή χρησιμοποιούν άλλους για να αυτοτραυματιστούν.

Με βάση τα δημογραφικά στοιχεία των ερευνών, οι συμπεριφορές αυτοτραυματισμού παρόλο που δείχνουν να μην επηρεάζονται από το φυλετικό ή κοινωνικο-οικονομικό status των ατόμων, η σεξουαλική διαφορετικότητα (ομοφυλοφιλοι-αμφίφυλοι) αποτελεί έναν επιπρόσθετο παράγοντα έκφρασης τέτοιων συμπεριφορών.

Οι συμπεριφορές αυτοτραυματισμού μπορεί να συνυπάρχουν με τις κάτωθι διαταραχές ή χαρακτηριστικά του ατόμου:

• Διατροφικές διαταραχές (νευρογενής ανορεξία & νευρογενής βουλιμία)
• Διαταραχές Προσωπικότητας (Μεταιχμιακή Διαταραχή Προσωπικότητας)
• Διπολική Διαταραχή (Μανιοκατάθλιψη)
• Αγχώδεις Διαταραχές
• Καταθλιπτικό Συναίσθημα
• Σχολικός Εκφοβισμός
• Χαμηλή Αυτοεκτίμηση

Ειδικότερα, στα άτομα με διατροφικές διαταραχές, η πρόθεση του ατόμου για την επικράτηση του ελέγχου στο σώμα του-ως ένα αποτέλεσμα εσωτερικών διαπροσωπικών και οικογενειακών πιέσεων- αποτελεί τον παράγοντα ψυχολογικής αποστασιοποίησης του εαυτού από το σώμα και επομένως την ώθηση για να οδηγηθούν σε συμπεριφορές αυτοτραυματισμού.

Το σχολικό περιβάλλον και οικογενειακό περιβάλλον αποτελούν επίσης παράγοντες οι οποίοι ενισχύουν ή αποτρέπουν τέτοιου είδους συμπεριφορές. Για το λόγο αυτό

Ένα άτομο που χαρακτηρίζεται από τέτοιου είδους συμπεριφορές, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με τεχνικές ψυχοθεραπείας όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία (CognitiveBehavioralTherapy- CBT),, η οποία στοχεύει στην βελτίωση των σκέψεων που πηγάζουν από συγκεκριμένα γεγονότα και επομένως παράγουν συναισθήματα και συμπεριφορές. Όσο πιο «παράλογες» είναι οι σκέψεις σε σχέση με τα γεγονότα, τόσο πιο αρνητικά είναι τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές. Το άτομο με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή, μαθαίνει πώς να αντιμετωπίζει τις «παράλογες» σκέψεις του, σε συνδυασμό με συμπεριφορικές τεχνικές αντιμετώπισης.

Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία,(DialecticalBehavioralTherapy-DBT), η οποία στοχεύει στην εκμάθηση τεχνικών αντιμετώπισης της παρόρμησης για συμπεριφορές αυτοτραυματισμού, τεχνικές αποδοχής εαυτού καθώς το άτομο μεγαλώνει, κλπ. Η ενδυνάμωση της ψυχοθεραπείας πραγματοποιείται με την αλληλένδετη εναλλαγή μεθόδων ψυχοθεραπείας. Η παροχή φαρμακευτικής αγωγής (αντικαταθλιπτικά, κλπ) πραγματοποιείται σε περιπτώσεις υψηλού κίνδυνου. Το κλίμα εμπιστοσύνης που θα αναπτυχθεί μεταξύ ψυχοθεραπευτή και θεραπευμένου, αποτελεί τη βάση για μία ουσιαστική ψυχοθεραπεία.

Βιβλιογραφία

• Bowman, S., & Randall, K. (2006). See my pain! Creative strategies and activities for helping young people who self-injure (2nd ed.). Chapin, SC: Youth Light inc.
• Froeschle, J., & Moyer, M. (2004). Just cut it out: Legal and ethical challenges in counseling students who self-mutilate. Professional School Counseling, 7, 231-236.
• Kanan, L. M., Finger, J., & Plog, A. E. (2008). Self-Injury and Youth: Best
• Practices in School Intervention. Cherry Creek School District (In press). 
• Klonsky, E.D. (2007). The functions of deliberate self-injury: A review of the evidence. Clinical Psychology Review, 27, 226-239.
• Lewis, L.M. (2007). No-harm contracts: a review of what we know. Suicide & Life Threatening Behavior, 37, 50-57.
• Muehlenkamp, J. J. (2006). Empirically supported treatments and general therapy guidelines for non-suicidal self-injury. Journal of mental health counseling, 28, 166-185.
• Lieberman, R. (2004, November 7). Understanding and responding to students who self-mutilate. Principal Leadership Magazine, 4, 10-13.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ρέα Δουμανά - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Ρέα Δουμανά: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Η Ρέα Δουμανά εξειδικεύτηκε στον τομέα της Ψυχολογίας με τον μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών Κλινικής Ψυχολογίας σε ενήλικες και εφήβους. Διετέλεσε επιστημονική συνεργάτης στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.), της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Παν/μίου Αθηνών, του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού».

210 74 84 820

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού