Αποδοχή στην Διαφορετικότητα

Ακρόαση άρθρου......

Γενική Αγωγή, Ειδική Αγωγή και Διαφορετικότητα. Αποδοχή στην διαφορετικότητα. Έννοιες που ενώ στην πραγματικότητα είναι τόσο κοντά, πολλές φορές στο μυαλό μας είναι τόσο μακριά. Πρόκειται για μεγάλο κεφάλαιο, συνεχώς αναπτυσσόμενο με ολοένα περισσότερες εξελίξεις και καινοτομίες και ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια, επιμονή και υπομονή από όλες τις πλευρές.

Παιδιά επίσης, με παραβατική συμπεριφορά, που δεν ανήκουν κάτω από την ομπρέλα της ειδικής αγωγής αυτής καθεαυτής, θεωρούνται όμως «διαφορετικά».

Πώς τα αντιμετωπίζουμε; Τι ευθύνες έχουμε; Ποιος φταίει; Τι κάνουμε;

Εμείς κι εσείς. Εμείς κι αυτοί. Δάσκαλοι γενικής αγωγής. Δάσκαλοι ειδικής αγωγής. Δάσκαλοι γενικότερα. Γονείς. Παιδιά γενικής αγωγής. Παιδιά ειδικής αγωγής. Ποιους βαραίνει η μεγαλύτερη ευθύνη και τελικά τι κάνουμε;

Αναρωτιέμαι λοιπόν, γιατί να υπάρχουν όλοι αυτοί οι διαχωρισμοί. Υπάρχουν τόσα χρόνια. Ποιον εξυπηρετούν στην πραγματικότητα;

Γιατί να μην υπάρχει μόνο το «Εμείς»; Μια ομάδα καθώς στο τέλος - τέλος, ολονών μας ο στόχος είναι η προσωπική και η ευρύτερη ευτυχία του περίγυρού μας.

Γιατί η ευτυχία η δική μας να έρχεται σε αντίθεση από την ευτυχία των άλλων; Γιατί να μην είναι κοινός στόχος όλων μας;

Αποδεχόμενοι τη δική μας διαφορετικότητα

Κι έρχομαι λοιπόν, στην διαφορετικότητα. Όλοι μας είμαστε διαφορετικοί, όχι μόνο σε εξωτερικά χαρακτηριστικά αλλά και σε εσωτερικά. Πολλές φορές στην προσπάθεια μας να γίνουμε αποδεκτοί από τον κοινωνικό μας περίγυρο, το ξεχνάμε αυτό.

Όταν όμως πρώτα εμείς αποδεχτούμε τη δική μας διαφορετικότητα, την αγκαλιάσουμε και την αγαπήσουμε, αγαπήσουμε τον εαυτό μας, γι’ αυτό ακριβώς που είναι, τότε θα σταματήσομε και να προσπαθούμε τόσο πολύ. Και τότε σιγά σιγά κάτι μαγικό θα αρχίσει να συμβαίνει.

Θα έχουμε αποδεχτεί πλήρως το δικό μας εαυτό, τη δική μας διαφορετικότητα και κατ’ επέκταση θα αρχίσουμε να αποδεχόμαστε και την διαφορετικότητα των άλλων. Και σταδιακά θα μπορέσουμε να το διδάξουμε αυτό και στην επόμενη γενιά.

«Σκέψου να μην είσαι ο εαυτός σου για να σε αποδεχτούν οι άλλοι και τελικά να μη σε αποδέχονται ούτε έτσι. Χάνεις και εσένα και εκείνους.» Σμυρνάκης (2021, p.211) 

Γιατί δεν είμαστε εμείς κι εσείς, αλλά όλοι μαζί, μια ομάδα, με έναν κοινό στόχο, την ευτυχία. Ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον καθένα μας.

Ένα παιδί με παραβατική, λόγου χάρη, συμπεριφορά, όπως κακές λέξεις, χτυπήματα κλπ, ουσιαστικά αυτό που κάνει είναι κραυγή για βοήθεια. Αυτό που μας λέει με τον δικό του τρόπο είναι: Αγαπήστε με... Ασχοληθείτε μαζί μου... Δώστε μου προσοχή... Αποδεχτείτε με για αυτό που είμαι... Δείξτε μου ότι κι εγώ αξίζω... Βοηθήστε με...

Αν εμείς ως ενήλικες δεν έχουμε αποδεχτεί πρώτα τον εαυτό μας, πώς θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε αυτή την συμπεριφορά; Πώς θα μπορέσουμε να την αποδεχτούμε και παράλληλα να βοηθήσουμε αυτό το παιδί και κατ’ επέκταση να δείξουμε και να ανοίξουμε τον δρόμο στη νέα γενιά να ενεργήσει αντίστοιχα;

Αν η δική μας στάση είναι: «Ε αφού φέρεται άσχημα, δεν τον/την αποδέχομαι και τον/την αφήνω στην μοίρα του».

Πώς θα σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο;

Mια ανεπιθύμητη συμπεριφορά πυροδοτείται ακόμη περισσότερο από τη δική μας άρνηση να την κατανοήσουμε, να την αποδεχτούμε και στο τέλος να την βοηθήσουμε.

Αν εμείς δεν μπορούμε να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε ότι για παράδειγμα ένα παιδί με αυτισμό, δυσκολεύεται στην κοινωνικοποίηση, καθώς το ίδιο ενώ θέλει να κάνει φίλους, δεν ξέρει πώς να το καταφέρει, πώς θα το βοηθήσουμε και θα δείξουμε και στο ίδιο, αλλά και στους συνομηλίκους του τον δρόμο;

Όλα ξεκινούν από την αποδοχή. Πρώτα του εαυτού μας κι έπειτα των άλλων.

Τρόποι υπάρχουν όπως και λύσεις, αρκεί να υπάρχει θέληση.

Όταν βλέπεις παιδιά 6-7 χρόνων, λόγου χάρη να αποδέχονται πλήρως τους συμμαθητές τους, που βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα της ειδικής αγωγής...

Όταν βλέπεις ότι δεν τους ενοχλούν τα ξεσπάσματα τους, οι πιο έντονες αντιδράσεις τους, οι απρόβλεπτες ή μη αναμενόμενες συμπεριφορές τους...

Όταν βλέπεις ότι υπάρχει κατανόηση από παιδιά 6-7 χρόνων και παράλληλα βλέπεις ότι όχι μόνο προσπαθούν να ηρεμήσουν τους συμμαθητές τους, αλλά το καταφέρνουν κιόλας...

Όταν βλέπεις ότι σε περιπτώσεις όπου υπάρχει κοροϊδία προς αυτά τα παιδιά και τότε μπαίνουν μπροστά παιδιά ηλικίας 6-7 χρόνων, τα οποία έχουν επιρροή στους συνομηλίκους τους λόγω των ηγετικών τους ικανοτήτων και προστατεύουν αυτά τα παιδιά... Κι όχι απλά τα προστατεύουν, αλλά τα βοηθούν παράλληλα να γίνουν αποδεκτά και από τους υπόλοιπους, πάντα υπό την επίβλεψη ενός αρμόδιου ενήλικα, τότε βλέπεις ότι υπάρχει ελπίδα.

Τότε βλέπεις ότι ανοίγεται ο δρόμος για έναν κόσμο πιο όμορφο και με περισσότερη φροντίδα και ενσυναίσθηση από αυτόν που γνωρίσαμε.

Αν λοιπόν, ένα παιδί, 6-7 χρόνων μπορεί να δείξει τέτοια ποιότητα ενσυναίσθησης, αποδοχής, κατανόησης και αγάπης, φαντάσου τι μπορείς να καταφέρεις εσύ, αρκεί να το θελήσεις.

Ο δρόμος της ευτυχίας

«Πριν πεθάνω, κόρη μου,

Θα ‘θελα να ‘μαι σίγουρος ότι σου έμαθα…

Να χαίρεσαι τον έρωτα,

να έχεις εμπιστοσύνη στις δυνάμεις σου,

ν’ αντιμετωπίζεις τους φόβους σου,

να ενθουσιάζεσαι με τη ζωή,

να ζητάς βοήθεια όταν τη χρειάζεσαι,

να επιτρέπεις να σε παρηγορούν όταν πονάς,

να παίρνεις τις δικές σου αποφάσεις,

να υπερασπίζεσαι τις επιλογές σου,

να είσαι φίλη του εαυτού σου,

να μη φοβάσαι μήπως γελοιοποιηθείς,

να ξέρεις πως αξίζεις να σε αγαπάνε,

να μιλάς στους άλλους τρυφερά,

να μιλάς ή να σωπαίνεις ανάλογα με το τι κρίνεις για σένα σωστό,

να αποκτάς φήμη για τα επιτεύγματα σου,

να αγαπάς και να φροντίζεις το κοριτσάκι που έχεις μέσα σου,

να μην εξαρτάσαι από την επιδοκιμασία των άλλων,

να μην επωμίζεσαι τις ευθύνες όλων,

να συνειδητοποιείς τα συναισθήματα σου και να πράττεις ανάλογα,

να μην κυνηγάς το χειροκρότημα αλλά τη δική σου ικανοποίηση απ’ αυτό που κάνεις,

να δίνεις γιατί θέλεις, ποτέ γιατί νομίζεις πως είναι υποχρέωση σου,

να απαιτείς να σε πληρώνουν όπως πρέπει για τη δουλειά σου,

να δέχεσαι τους περιορισμούς και την αδυναμία σου χωρίς θυμό,

να μην επιβάλλεις τα κριτήρια σου ούτε να επιτρέπεις να σου επιβάλλουν οι άλλοι τα δικά τους,

να λες ναι μονάχα όταν το θέλεις και να λες όχι χωρίς ενοχές,

να ζεις το σήμερα και να μην έχεις μεγάλες προσδοκίες,

να ρισκάρεις περισσότερο,

να δέχεσαι την αλλαγή και ν’ αναθεωρείς τις πεποιθήσεις σου,

να προσπαθείς να γιατρέψεις τις παλιές και τις πρόσφατες πληγές σου,

να φέρεσαι και ν’ απαιτείς να σου φέρονται με σεβασμό,

να γεμίζεις πρώτα το δικό σου το ποτήρι, και αμέσως μετά το ποτήρι των άλλων,

να σχεδιάζεις το μέλλον αλλά να ζεις και το παρόν,

να εμπιστεύεσαι τη διαίσθηση σου,

να χαίρεσαι τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα,

να καλλιεργείς σχέσεις υγιείς όπου ο ένας στηρίζει τον άλλον,

να κάνεις την κατανόηση και τη συγγνώμη προτεραιότητές σου,

να δέχεσαι τον εαυτό σου όπως είναι,

να μην κοιτάς πίσω σου να για να δεις ποιος σε ακολουθεί,

να μεγαλώνεις μαθαίνοντας από τις διαφωνίες και τις αποτυχίες σου,

να επιτρέπεις στον εαυτό σου να λύνεται στα γέλια μες στο δρόμο χωρίς ιδιαίτερο λόγο,

να μη θεοποιείς κανέναν, και κυρίως ακόμη λιγότερο…  εμένα.

Bucay (2011, p.223-225) 

Πηγές:

Bucay, J. (2011) Ο δρόμος της ευτυχίας, Μεταφρασμένο από τα Ισπανικά από Κ. Επισκοπούλου, Αθήνα: Opera
Σμυρνάκης, Ν. (2021) Η Αλήθεια, Αθήνα: Διόπτρα