Οι αγχώδεις διαταραχές είναι οι διαταραχές που παρουσιάζονται με τη μεγαλύτερη συχνότητα κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Το άγχος προσδιορίζεται ως ένα πολύπλοκο μοτίβο κινητικών, υποκειμενικών και φυσιολογικών αντιδράσεων απέναντι σε μία αληθινή ή υποτιθέμενη απειλή.

“Οίνος ευφραίνει καρδίαν” και μάλιστα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η χρήση αλκοολούχων ποτών χάνεται στα βάθη της ιστορίας. Ήδη στην Οδύσσεια π.χ. αναφέρεται η περίπτωση του Κύκλωπα Πολύφημου, τον οποίο ο Οδυσσέας μέθυσε, προκειμένου να θολώσει την κρίση του και να δραπετεύσει (Ομήρου Οδύσσεια).

Προέλευση της φοβίας για τη δημόσια ομιλία

Μια από τις πιο ιδιαίτερες φοβίες που δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε είναι η φοβία για τη δημόσια ομιλία. Η φοβία για τη δημόσια ομιλία προέρχεται από πολλούς παράγοντες στη ζωή κάποιου. Μπορείτε να φοβάστε τη θέση, το ακροατήριο ή μόνο τον εαυτό σας. Εάν έχετε μιλήσει σε μεγάλο κοινό πριν και έχετε κάνει αρκετά λάθη στην ομιλία σας, θα είστε πιο επιρρεπείς στο φόβο.

Η δημόσια ομιλία είναι ο νούμερο 1 φόβος των ανθρώπων. Αυτό το αναπάντεχο αποτέλεσμα είχε προκύψει σε έρευνα στελεχών (!) στην Αμερική. Νούμερο 1 φόβος το να μιλήσεις μπροστά σε κοινό και νούμερο 2 ο θάνατος. Άρα, σε απλά ελληνικά, αυτό σημαίνει ότι θα προτιμούσαν να πεθάνουν παρά να μιλήσουν μπροστά σε κοινό;

Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα διοργανώνεται κάθε χρόνο τον Ιούνιο μια εκδήλωση για την υποστήριξη των δικαιωμάτων των Ομοφυλόφιλων, Αμφισεξουαλικών και Τρανσεξουαλικών ατόμων με το διεθνή όρο GayPride. Κοινό αίσθημα όλων των συμμετεχόντων είναι το αίσθημα του «ανήκειν», καθώς μοιράζονται κοινούς στόχους με τον ίδιο παρονομαστή:

Όλες οι σχολές ψυχολογίας αποδέχονται, και κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει αναγνωρίσει από προσωπικές του παρατηρήσεις, πόσο σημαντικές για την σημερινή του ζωή είναι οι μνήμες από το παρελθόν του.

Η κοινωνική αγχώδης διαταραχή ή αλλιώς κοινωνική φοβία αφορά σε ένα έντονο και επίμονο άγχος ταπείνωσης ή αμηχανίας κατά τη διάρκεια κοινωνικών καταστάσεων ή επιτέλεσης ενός έργου ενώπιον τρίτων ενώ ταυτόχρονα, συνυπάρχει η επίγνωση από το άτομο που βιώνει τα συμπτώματα πως ο φόβος του είναι υπερβολικός ή παράλογος.

Στην ψυχολογία, με τον όρο αποφυγή εννοούμε ένα δυσπροσαρμοστικό τρόπο διαχείρισης, ο οποίος χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια να αποφύγουμε ή να «αποδράσουμε» από ορισμένες δυσάρεστες σκέψεις ή/και συναισθήματα.Οι συμπεριφορές αποφυγής στα πλαίσια του κοινωνικού άγχους αποσκοπούν στη μείωση του άγχους που δημιουργείται στις κοινωνικές καταστάσεις. 

H κάθαρση και η καθολικότητα, για παράδειγμα, δεν είναι ολοκληρωμένες διαδικασίες. Το σημαντικό δεν είναι μόνο η διαδικασία της εκτόνωσης (ventilation). Ούτε μόνο η ανακάλυψη ότι oι άλλοι έχουν προβλήματα παρόμοια με τα δικά μας, και η συνακόλουθη διάψευση της θλιβερής μοναδικότητάς μας. Αυτά που φαίνεται να έχουν τη μεγαλύτερη σημασία είναι το συναισθηματικό άνοιγμα του ψυχικού μας κόσμου και στη συνέχεια η αποδοχή μας από τους άλλους.

Η εκπαίδευση πλέον έχει γίνει μια λέξη προς δημόσια εκμετάλλευση. Με στόμφο και επαναστατικότητα διαλαλείται από τους σοφούς της κάθε χώρας κάθε φορά που προκύπτει η κοινωνική ανάγκη για αντιμετώπιση κάποιας κοινωνικής παθογένειας. Η Δυτική εκπαίδευση αποσκοπεί στην αναβάθμιση του ανθρώπινου είδους. Υποστηρίζεται δε, πως είναι ο δρόμος με το κόκκινο χαλί που οδηγεί στην αίθουσα που απονέμουν βραβεία ανθρωπιάς.

H Κοινωνική Αγχώδης Διαταραχή (κοινωνική φοβία) χαρακτηρίζεται από αξιοσημείωτο και έντονο άγχος ή φόβο (κοινωνικό άγχος) για κοινωνικές καταστάσεις στις οποίες το άτομο μπορεί να έρθει αντιμέτωπο με την κριτική των άλλων.

Η Διαταραχή κοινωνικού άγχους όπως πρόσφατα μετονομάστηκε η Κοινωνική Φοβία είναι η 2η πιο συχνά εμφανιζόμενη διαταραχή άγχους στον γενικό πληθυσμό.
Χαρακτηρίζεται από υπερβολικό και επίμονο άγχος ή φόβο προς μία (πχ. παρουσιάσεις, ομιλίες) ή περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις (πχ. έξοδος για φαγητό, ψώνια, ραντεβού, πάρτυ) στις οποίες το άτομο μπορεί να κάνει ή να πει κάτι που θα σχολιαστεί αρνητικά ή θα το κάνει ρεζίλι, όπως το να μπερδέψει τα λόγια του, να χύσει τον καφέ του. 

Η κοινωνική φοβία, επίσης γνωστή ως κοινωνική αγχώδης διαταραχή, αποτελεί έναν τύπο διαταραχής του άγχους που προκαλεί έντονο φόβο σε οποιαδήποτε κοινωνική κατάσταση ή κοινωνική αλληλεπίδραση, όπως στο χώρο εργασίας. 

Αισθάνεσαι πίεση όταν πρέπει να μιλήσεις με κάποιον που δε γνωρίζεις; Σε αγχώνει το πρώτο ραντεβού; Προσπαθείς να βρεις δικαιολογία για να αποφύγεις μια κοινωνική εκδήλωση; Αισθάνεσαι να κόβονται τα πόδια σου στη σκέψη μιας συνέντευξης;

Σας έχει τύχει ποτέ να ξεχάσετε ή να μπερδέψετε τα λόγια σας καθώς μιλούσατε σε ακροατήριο ή να τρέμετε για το πώς θα παρουσιαστείτε σε κοινό; Τα παραπάνω προκαλούνται όταν κυριαρχούν οι εξής πεποιθήσεις:

Εάν το είχαμε μπροστά μας πιθανόν θα μας έλεγε: "Ξέρετε πόσο δύσκολο για μένα είναι να είμαι σε μια κοινωνική εκδήλωση; Καταρχάς, αισθάνομαι ότι είμαι το επίκεντρο της προσοχής και ότι οι γύρω με παρατηρούν συνέχεια. Είμαι σε ετοιμότητα στο εάν σχολιάσουν αρνητικά κάθε μου κίνηση, κάθε τι που θα πω". 

Στο εγχειρίδιο διαγνωστικών κριτηρίων "DSM IV", στο κεφάλαιο "Διαταραχές Άγχους", το οποίο χρησιμοποιείται για την διάγνωση των ψυχικών παθήσεων, αναφέρονται δώδεκα διαγνωσμένες διαταραχές οι οποίες σχετίζονται με το άγχος.

Η κοινωνική ψυχολογία είναι ο επιστημονικός κλάδος που ενδιαφέρεται να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα αλλάζουν την κοινωνία και τον τρόπο με τον οποίο μετασχηματίζονται τα ίδια μέσω των κοινωνικών διαδικασιών.

Επιπλέον, είναι ο επιστημονικός κλάδος που ενδιαφέρεται να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι παράγουν γνώση και κουλτούρα. Δεν υπάρχει άλλο πεδίο της κοινωνικής ψυχολογίας στο οποίο να ισχύει καλύτερα αυτός ο ορισμός από το πεδίο της κοινωνικής επιρροής.

Τι εννοούμε με τον όρο σχολική φοβία;
Ως σχολική φοβία ορίζεται η άρνηση του παιδιού να παρακολουθήσει το σχολείο γιατί εκεί νιώθει έντονες σωματικές και ψυχικές ενοχλήσεις, ενώ όταν μένει στο σπίτι του τα συμπτώματα αυτά εξαφανίζονται. Κατ' επέκταση το παιδί αποφεύγει με όποιο τρόπο μπορεί καταστάσεις που σχετίζονται με αυτό.

Είναι αρκετές οι φορές, αν όχι κάθε φορά, που πίσω από την τέλεση μίας πράξης μας, υπάρχουν αμέτρητες σκέψεις που μας βασανίζουν. Σκέψεις αρνητικές , στην πλειονότητα τους, όπως η γνώμη των άλλων, αν θα συμφωνήσουν, απορρίψουν την πράξη ή τα λόγια μας, τι θα σκεφτούν κλπ.